DNA

DNA'da dört farklı organik baz bulunur: Adenin (A), Timin (T), Guanin (G) ve Sitozin (C).

Yapı birimi, canlıların hücresel yapısında yer alan ve daha karmaşık yapıların oluşumunu sağlayan temel unsurdur. DNA özelinde, yapı birimi nükleotid olarak adlandırılır.

Irsi hastalıklar, yani genetik hastalıklar, anne ve babadan gelen kusurlu genler nedeniyle ortaya çıkar. Başlıca nedenleri: - DNA mutasyonları: Genlerin yapılarındaki değişiklikler. - Akraba evlilikleri: Aynı genetik hastalıklara sahip bireylerin evlenmesi, bu hastalıkların çocuklarda görülme riskini artırır. Bazı irsi hastalık örnekleri: kistik fibrozis, fenilketonüri, orak hücreli anemi, Down sendromu, hemofili ve renk körlüğüdür.

Evet, DNA'da pürin (adenin ve guanin) ve pirimidin (timin ve sitozin) bazlarının oranı 1'dir.

Babalık testinde örnek alımı genellikle yanak içi mukozadan özel pamuklu çubuklar (swab) ile tükürük örneği alınarak yapılır. İşlem şu şekilde gerçekleştirilir: 1. Bilgilendirilmiş Test Onam Formu: Test yapılacak kişiler detaylı bir şekilde bilgilendirilir ve bilgileri bu forma yazılır. 2. Numune Alma: Örnekler, steril bir çubukla yanak içinden alınan hücrelerle alınır ve bu işlem ağrısızdır, sadece birkaç saniye sürer. 3. Örneklerin Gönderilmesi: Toplanan örnekler laboratuvara gönderilir ve burada DNA izolasyonu yapılarak analiz edilir. Alternatif olarak, kan örneği de kullanılabilir, ancak bu yöntem çocuklarda daha az tercih edilir.

DNA'nın tüm çeşitlerinde 4 çeşit nükleotid bulunur: adenin (A), timin (T), guanin (G) ve sitozin (S veya C).

Erkek DNA'sının bozulması, yaşlanma süreciyle birlikte gerçekleşir. Ayrıca, sigara, alkol, obezite, çevresel faktörler ve radyasyon gibi etkenler de DNA'nın yapısını olumsuz etkileyebilir.

İnsan DNA'sının yaklaşık %99,9'u tüm insanlarda aynıdır.

DNA testi yapmak için aşağıdaki adımlar izlenir: 1. Numune Toplama: Bireylerden genetik materyal içeren bir örnek alınır. 2. DNA İzolasyonu: Numuneden DNA molekülü kimyasal yöntemlerle izole edilir. 3. PCR (Polimeraz Zincir Reaksiyonu): DNA'nın belirli bölgelerinin çoğaltılması için PCR yöntemi kullanılır. 4. DNA Profili Oluşturma: Elde edilen DNA örneği özel cihazlarla analiz edilerek kişinin genetik profili oluşturulur. 5. Sonuçların Analizi ve Raporlama: Uzmanlar tarafından değerlendirilen test sonuçları bir rapor halinde sunulur. Yasal süreçlerde DNA testi, mahkeme kararıyla ve test katılımcılarının rızasıyla yapılır.

Telomeraz ve telomer arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Telomer: Ökaryotik kromozomların uç kısımlarında bulunan, tekrarlayan DNA dizileri ve proteinlerden oluşan yapılardır. 2. Telomeraz: Telomerlerin uzamasını katalize eden, RNA ve protein alt birimlerinden oluşan bir enzimdir. Özetle, telomerler kromozomların uçlarını korurken, telomeraz bu korumayı sağlayan enzimin adıdır.

DNA'nın kendini eşlemesi, hücre bölünmesinin interfaz evresinde gerçekleşir.

Kimerizmin nedenleri çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir: 1. Embriyonik Gelişim: Gebeliğin çok erken evrelerinde iki ayrı embriyonun birleşmesi, tek bir birey haline gelmesi. 2. Genetik Mutasyonlar: Farklı zigotlardan çoğalan hücrelerin tek bir organizma oluşturması. 3. Tıbbi Müdahaleler: Kemik iliği nakli, kan transfüzyonu veya kök hücre nakli gibi işlemler sırasında verici hücrelerin alıcıya geçmesi. 4. Anne ve Fetüs Arasında Alışveriş: Hamilelik sırasında anne ile fetüs arasında hücre alışverişi gerçekleşmesi, mikrokimerizme yol açar. Bu durumlar, bireyin vücudunda iki farklı DNA seti bulunmasına neden olur.

NIPT (Non-İnvaziv Prenatal Test) testi şu adımlarla yapılır: 1. Kan Örneği Alınması: Gebeliğin genellikle 10. haftasından itibaren, anne adayının kolundan az miktarda kan örneği alınır. 2. DNA Fragman Analizi: Kan örneği, annenin kan dolaşımında dolaşan fetal DNA fragmanlarını tespit etmek için analiz edilir. 3. Sonuçların Yorumlanması: Laboratuvarda yapılan analiz sonuçları değerlendirilir ve genellikle 1-2 hafta içinde hazır olan raporlar, fetüsün belirli kromozomal anormalliklere sahip olma riskini gösterir. NIPT testi, invaziv olmayan bir yöntem olup, amniyosentez gibi düşük riski taşıyan testlerin aksine güvenlidir.

DNA nükleotid diziliminin farklı olmasının nedeni, her canlıda bu nükleotidlerin sayısının ve dizilişinin farklı olmasıdır. Bu durum, canlıların genetik çeşitliliğini sağlar ve kalıtsal özelliklerin birbirinden farklı olmasını açıklar.

Evet, Türkiye'de DNA veri bankası bulunmaktadır. Bu banka, Türkiye Milli DNA Veri Bankası olarak adlandırılmaktadır.

S evresi, hücre döngüsünün interfaz evresinin bir parçasıdır ve DNA'nın eşlendiği ve kromatin sayısının iki katına çıktığı evre olarak tanımlanır.

Green River Katili Gary Ridgway, DNA teknolojisinin gelişmesiyle yakalandı. Süreç şu şekilde ilerledi: 1. 2001 yılında Ridgway, fuhuştan tutuklandığında, polis ondan bir tükürük örneği aldı. 2. 2003 yılına kadar herhangi bir ilerleme kaydedilemedi. 3. 2003'te, Ridgway'in DNA'sı, Green River'da bulunan üç kadının cesetlerinde tespit edilen spermle eşleşti. 4. Bu eşleşme, Ridgway'in 48 ayrı cinayetten suçlu bulunmasına yol açtı. Ridgway, 2003 yılında 48 ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.

Antik DNA (aDNA), tarihi ve arkeolojik olarak tortuların da dahil olduğu alt fosil materyallerinde korunmuş dokulardan (diş, kemik, sert dokular, mumyalanmış cilt, saç vb.) elde edilen kısa ve izole DNA dizilerine denir. Özellikleri: - Bozulma: aDNA, çağdaş genetik materyale kıyasla daha fazla bozulmuştur. - Koruma Sınırı: En iyi koruma koşullarında bile, bir örneğin sekanslama teknolojileri için yeterli DNA içermesi için 0.4-1.5 milyon yıllık bir üst sınır vardır. - Kullanım Alanları: İnsan popülasyon tarihi, bitki ve hayvan evcilleştirilmesi, patojenlerin ve mikrobiyomların kökeni ve evrimi gibi alanlarda kullanılır.

Somatik mutasyon, vücut hücrelerinde meydana gelen DNA sayısındaki ya da kimyasal yapısındaki değişiklik olup, sadece bu hücrelerden meydana gelecek hücrelere geçer ve kalıtsal değildir.

Prokaryot hücrelerde DNA, nükleoid adı verilen bir bölgede sitoplazma içinde serbest halde bulunur.