Diz

Ön çapraz bağ (ACL) ve arka çapraz bağ (PCL), dizin içinde çaprazlanarak eklem hareketlerini kontrol eden ve stabilitesini artıran iki önemli bağdır. Özellikleri: - ACL: Dizin ön kısmında bulunur ve tibianın (kaval kemiği) dönme ve öne doğru hareketini kontrol eder. - PCL: Dizin arka kısmında yer alır ve tibianın geriye doğru hareketini kontrol eder. Yaralanma nedenleri: - ACL yaralanmaları genellikle ani bükülme hareketleri, spor aktiviteleri (kayak, basketbol, futbol) sırasında meydana gelir. - PCL yaralanmaları ise genellikle araba kazaları veya dizin arka kısmına doğrudan gelen travmalar sonucu oluşur. Belirtileri: - Her iki bağ yaralanmasında da ağrı, şişlik, hareket kısıtlılığı ve dizde boşluk hissi gibi belirtiler görülebilir.

Menisküs yırtığında sağ dizin şişmesinin nedeni, yırtılan menisküs dokusundaki eklem sıvısının dışarı sızarak menisküs kisti oluşturmasıdır. Ayrıca, dizdeki iltihaplanma ve dize gelen darbeler de şişliğe yol açabilir.

Diz dezartikülasyonu protezleri, diz eklem yerinden itibaren alt bacağın tamamen çıkarılması sonucu oluşan amputasyonlarda kullanılan protez türleridir. Bu protezlerin özellikleri şunlardır: - Güdük ucuna yük verilebilmesi: Üst bacak kemiği (femur) kesilmediği için protezde yük doğrudan güdük ucuna verilebilir. - Stabil yapı: Uzun güdük sayesinde daha stabil bir yapı sunar. - Doğal yürüyüş: Kasların korunmuş olması, protezi hareket ettirmek için uzun bir kaldıraç kolu oluşturur ve daha doğal bir yürüyüş imkanı tanır. Günümüzde gelişmiş protez teknolojileriyle diz dezartikülasyonu protezleri daha konforlu ve fonksiyonel hale gelmiştir.

Diz kapağının katlanmama nedenleri çeşitli olabilir ve genellikle anatomik, patolojik ve mekanik unsurlara bağlıdır. İşte bazı olası nedenler: Menisküs yaralanmaları. Kıkırdak hasarları. Diz eklemi iltihabı. Dizdeki serbest cisimler. Diz çıkıkları veya burkulmalar. Diz kapağının katlanmama sorunu yaşanıyorsa, kesin teşhis ve uygun tedavi için bir doktora başvurulması önerilir.

Çapraz bağı kopan bir hasta, aşağıdaki adımları izlemelidir: 1. Dinlenme: Diz üzerine yük vermekten kaçınılmalıdır. 2. Buz uygulama: Şişliği azaltmak için 15-20 dakika aralıklarla buz uygulanmalıdır. 3. Diz destekleyici kullanma: Stabilite sağlamak için dizlik kullanılabilir. 4. Bacağı yüksekte tutma: Kan akışını dengeleyerek şişliği azaltmak için bacak yüksekte tutulmalıdır. 5. Ağrı kesici kullanma: Doktor önerisiyle ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir. Bu yöntemler geçici rahatlama sağlar, ancak uzun vadeli çözüm için mutlaka bir ortopedi uzmanına danışılmalıdır. Tedavi süreci, yaralanmanın derecesine, hastanın yaşına ve yaşam tarzına bağlı olarak değişir ve cerrahi müdahale gerekebilir.

Medial menisküs arka boynuzunda grade 1 dejenerasyon, diz eklemindeki menisküsün hafif yapısal değişikliklerini ifade eder. Grade 1 dejenerasyonun özellikleri: - Menisküs henüz belirgin bir yırtık veya hasar göstermemektedir. - Kıkırdak dokusunda mikroskobik değişiklikler meydana gelmiştir. Tedavi genellikle konservatif yöntemlerle yapılır ve dinlenme, buz uygulaması, ağrı kesiciler ve fizik tedaviyi içerir.

Diz röntgeni sonuçları genellikle çekimden hemen sonra değil, birkaç saat veya birkaç gün içinde çıkar.

Diz kapağı ameliyatında dikiş izi kalabilir, ancak bu izin minimum seviyede olması için gereken önlemler alınır. Ameliyatta kullanılan dikişler genellikle eriyen ipliklerden yapılır ve dikişlerin alınması gerekmez. Ayrıca, estetik dikiş materyalleri kullanılarak yara izlerinin kalıcı olması engellenmeye çalışılır.

Ön çapraz bağ (ÖÇB) ameliyatından sonra dizde ağrı ve yanmanın geçmesi genellikle 2-3 hafta içinde olur. Ancak, her hastanın iyileşme süreci farklıdır ve bu süre, doktorun önerdiği tedavi planına uyum ve fizik tedavi egzersizlerinin düzenli yapılmasına bağlı olarak değişebilir. Ameliyat sonrası ağrı ve rahatsızlık devam ederse, mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Dizdeki tümör, manyetik rezonans görüntüleme (MR) ile tümör boyutuna ve konumuna bağlı olarak değişiklik gösteren belirtiler ortaya çıktığında tespit edilebilir. MR'da tümörün belirlenmesi için genellikle şu adımlar izlenir: 1. Fizik muayene: Doktor, dizdeki şişlik, ağrı ve hareket kısıtlılığını değerlendirir. 2. Görüntüleme testleri: Röntgen, MRI ve CT gibi yöntemler, tümörün boyutunu, yerini ve yapısını belirlemek için kullanılır. 3. Biyopsi: Tümör dokusunun incelenmesi, tümörün iyi huylu mu yoksa kötü huylu mu olduğunu anlamak için yapılır. MR, tümörlerin erken evrede saptanması amacıyla kullanılan bir yöntemdir.

Dizdeki fibröz bant, menisküs olarak adlandırılır.

Fibular tünel, diz yan kenarında, bacak kemiği olan fibula ile kaslar ve bağlar arasında yer alır.

Diz kapağı romatizması olarak bilinen osteoartrit (kireçlenme), tehlikeli olarak kabul edilebilir çünkü bu hastalık eklemlerde ciddi hasarlara yol açabilir. Osteoartritin yanı sıra, iltihaplı romatizma türleri de diz eklemini etkileyebilir ve bu durumlar yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir. Her iki durumda da, hastalığın ilerlemesi ve komplikasyonların önlenmesi için zamanında teşhis ve tedavi önemlidir. Bu nedenle, diz ekleminde ağrı ve şişlik gibi belirtiler varsa, bir doktora başvurulması önerilir.

Diz eklem kıkırdağı tamiri için çeşitli yöntemler bulunmaktadır: 1. PRP Tedavisi: Hastanın kendi kanından ayrıştırılan trombosit hücrelerin diz eklemi içine enjekte edilmesiyle yapılır. 2. Mikrokırık Yöntemi: Kıkırdak bozukluğu olan bölgelere küçük delikler açılarak kemik iliğindeki kök hücrelerin hasarlı bölgeye getirilmesi ve burada kıkırdak yama oluşturulmasıdır. 3. Osteokondral Greftleme (Mozaikplasti): Yük taşımayan eklem yüzlerinden alınan silindir biçimli kemik parçalarının hasarlanmış bölgelere aktarılmasıdır. 4. Kıkırdak Hücre Nakli: Hastanın sağlam kıkırdak hücrelerinin kültürde üretilerek hasarlı bölgeye yerleştirilmesidir. 5. Kıkırdak ve Menisküs Allogreftleri: Kadavradan alınan kıkırdak veya kemik-kıkırdak bölümlerinin hasarlı bölgelere nakledilmesidir. Bu tedaviler, kıkırdak hasarının boyutuna ve nedenine göre planlanır. Kesin tedavi yöntemi için bir ortopedi uzmanına danışılması önerilir.

Dizde instabilite ve boşluk hissi, ön çapraz bağ (ACL) veya arka çapraz bağ (PCL) zedelenmesinden kaynaklanabilir.

Kuadrisipital patella ifadesi, diz kapağının (patella) kuadriseps kası ile olan ilişkisini ifade edebilir. Diz kapağı, kuadriseps kası aracılığıyla uyluk kemiğine bağlanır ve bu kas grubu kasıldığında, diz kapağının yardımıyla kuvvet kaval kemiğine iletilir, böylece bacağın düzleştirilmesi sağlanır.

Doktor, diz için çeşitli iğneler yazabilir. Bunlar arasında en sık kullanılanlar şunlardır: 1. Hyaluronik Asit İğnesi: Diz eklemindeki sıvı kaybını tedavi etmek için kullanılır ve eklem içine enjekte edilir. 2. Kortikosteroid İğnesi: Diz ağrısının hızlı bir şekilde hafifletilmesi için kullanılır, genellikle Celestone, Kenalog gibi marka isimleri içerir. 3. PRP (Trombositten Zengin Plazma) İğnesi: Hastanın kendi kanından elde edilen trombositler, hasar gören bölgeye enjekte edilir. Bu iğneler, genellikle bir sağlık uzmanı veya doktor tarafından yapılmalıdır.

PCL (Posterior Cruciate Ligament) ve ACL (Anterior Cruciate Ligament) dizdeki iki farklı bağdır ve işlevleri şu şekilde farklılık gösterir: - ACL, tibianın (kaval kemiği) femurun (uyluk kemiği) önünde kaymasını önler ve dizin dönme stabilitesini sağlar. - PCL, tibianın femurun altında çok fazla geriye kaymasını engeller.

Diz sıvısı kaybı için çeşitli iğne tedavileri uygulanabilir: 1. Hyaluronik Asit İğneleri: Diz eklemindeki sinovyal sıvının yapısına benzer bir madde olan hyaluronik asit, eklem içine enjekte edilerek sıvı kaybının telafi edilmesi amaçlanır. 2. Kortikosteroid İğneleri: Ağrıyı ve iltihaplanmayı azaltmak için kullanılır, ancak uzun vadede yan etkileri olabilir. 3. PRP (Platelet Rich Plasma) İğneleri: Kişinin kendi kanından elde edilen plazmanın diz eklemine enjekte edilmesiyle yapılan bir tedavi yöntemidir. Bu tedavi yöntemleri, hastanın durumuna ve ihtiyaçlarına göre değişiklik gösterebilir. Tedavi süreci mutlaka bir sağlık uzmanının kontrolünde olmalıdır.

Diz eklemi üç çeşit eklemden oluşur: 1. Tibiofemoral eklem: Tibia ile femur arasında. 2. Patellofemoral eklem: Patella ile femurun distalindeki interkondiler oluk arasında. 3. Superior tibiofibular eklem: Fibula başı ile tibia kondilinin posterolateral ve inferioru arasında.