DivanEdebiyatı

Osmanlı edebiyatında en önemli dönem, klasik dönem olarak kabul edilir. Önemli şairler bu dönemde yetişmiş ve eserler vermiştir; Fuzuli, Baki, Nedim ve Nabi gibi isimler divan edebiyatının en tanınmış temsilcilerindendir.

Divan edebiyatında doğru ve yanlış kavramları kesin çizgilerle ayrılmamıştır, çünkü bu edebiyatta düşünce ve duygular gerçekte olduğundan farklı biçimde anlatılmıştır.

Methiye, bir kişiyi veya bir şeyi övmek amacıyla yazılmış şiir veya yazı anlamına gelir. Methiye örnekleri: 1. "Şâh-ı dînperver ki teşrîf-i kudûmuyla zemîn / Arşa nâz eylerse istignâsı istignâ mıdır" (Nef’î). 2. "Şeb çerâğ-ı dûdmân-ı saltanat Sultân Murâd / Şem-i cem-i bezm-i âlem âftâb-ı rüzgâr" (Nef’î). 3. "Ne kerâmet kodu Hak zât-ı kerîmünde k’olur / Ayağun bastığı yir Çeşme-i Hayvân-ı kerem" (Ahmet Paşa). 4. "Her cihetten zât-i pâki nokta-i pergâr tek / Hâsıl andan her taraf yümn-i yemin yüsr-i yesâr" (Fuzûlî). 5. "Zemin bûs eyleyüp düstûr-ı ekrem izz-ü devletle / Der ol şehenşâh-ı zî-şâna kim mâlik-rikâbımsın" (Nedim).

Hüsn-i matla ve hüsn-ü makta terimleri, divan edebiyatında kasidenin beyitleri için kullanılan ifadelerdir. - Hüsn-i matla: Kasidede matla beytinden sonraki beyte verilen addır. - Hüsn-ü makta: Kasidede makta beytinden önceki beyti ifade eder.

Gazel, Divan edebiyatında en çok kullanılan beyit türüdür.

Münşeat, divan edebiyatında nesir yazarlarının yazdıkları yazılara ve bu yazıların toplandığı mecmualara denir. Ayrıca, münşeat şu anlamlara da gelebilir: - Sanatlı düzyazı veya mektupların toplandığı dergi. - Kaleme alınmış, yazılmış şeyler.

"Cihanı hiçe satmaktır adı aşk" dizesi, divan edebiyatı türüne aittir.

Edebi sanat ve mazmun farklı kavramlardır, ancak birbirleriyle ilişkilidirler. Edebi sanatlar, şiir ve diğer edebi metinlerde anlatımı zenginleştirmek için kullanılan söz ve anlam sanatlarıdır. Mazmun ise, divan edebiyatında bazı kavramları dolaylı anlatmak için kullanılan nükteli ve sanatlı sözlere denir. Yani, mazmun bir tür edebi sanat olarak değerlendirilebilir.

Tahmis, Divan edebiyatında daha önce yazılmış bir gazelin güzelliğine ilave bir katkı sağlamak amacıyla yapılır. Bu nazım biçiminde, bir gazelin her beytinin başına, birinci mısranın kafiyesine uygun üç dize daha eklenir ve böylece beş dizelik bir musammat elde edilir.

Divan edebiyatında eser kahramanları arasında şunlar öne çıkar: 1. Feridun: Gücün, uzun ömrün ve daimi saltanatın sembolü olarak anlatılır. 2. Gave: Dahhak'ın devrilmesini sağlayan ve başkaldırının sembolü olan demirci. 3. Sam ve Zâl: Kahramanlık ve uğursuzluk motifleriyle anılan karakterler. 4. Rüstem: Kahramanlık ve güç sembolü, Keykavus'u kurtaran kişi. 5. İsfendiyar: Rüstem'den sonra Heft-hân'ı geçen ikinci kişi. 6. Keyhusrev: Güç, kudret ve ihtişamın sembolü. 7. Hüsrev: "Hüsrev ü Şirin" hikayesinin erkek kahramanı, hükümranlık sürdüğü dönem ve Şirin'e olan aşkıyla anılır. 8. Mevlana: Aşkın ve ruhani birliğin önemini vurgulayan şair ve düşünür. 9. Fuzuli: Aşk şiirleriyle tanınan, Arapça ve Farsça kültürel motifleri ustalıkla kullanan şair. 10. Nedim: Sosyal hayatın ve günlük olayların konu edildiği şiirler yazan şair.

"Yed'l yedili" ifadesi, Türkçe'de "yedi parçadan oluşan" veya "kendinde yedi tane bulunan" anlamına gelir. Ayrıca, bu terim şu bağlamlarda da kullanılabilir: - İskambil oyunları: Üzerinde yedi işareti bulunan kâğıt. - Divan edebiyatı: Her bendi yedi dizeden oluşmuş nazım birimi.

13. yüzyılda Anadolu'ya gelen Oğuzların içinde şehirli ve okuryazar grupların olması, divan edebiyatının gelişmesine katkı sağlamıştır.

"Müjgan müjgan üstüne vurma zahm-ı sine peykan peykan üstüne" ifadesi, divan edebiyatına ait bir beyitte geçmektedir ve şu anlama gelir: "Gözlerini süzme, kirpik kirpik üstüne gelmesin; gönlümde açtığın yaraya ok üstüne ok atma".

Şecâatnâme, Sultan III. Murad adına Âsafî mahlasıyla tanınan şair Mehmed tarafından yazılmıştır.

Divan edebiyatının diğer adları şunlardır: Klasik Türk edebiyatı; Yüksek zümre (havas) edebiyatı; Saray edebiyatı; Enderun edebiyatı; Skolastik edebiyat.

Hersekli Arif Hikmet Bey, 19. yüzyıl divan şairi olup 1839 yılında Mostar'da doğmuştur. Eğitimini İstanbul'da tamamlayan Arif Hikmet Bey, çeşitli memurluk ve hâkimlik görevlerinde bulunmuştur. Tanzimat edebiyatı döneminde yetişmiş olmasına rağmen divan şiiri geleneğini devam ettirmiştir. Şiirlerinde daha çok tasavvufi konuları işlemiş ve anlaşılır bir dil kullanmıştır. 20 Nisan 1903 tarihinde İstanbul'da vefat eden Arif Hikmet Bey, Topkapı mezarlığına defnedilmiştir.

Sebkihindi ve hikemi üslup, Divan edebiyatında iki önemli akımdır. Sebkihindi Üslubu: - Anlamın derinliği ve hayal gücü ön plandadır. - Arapça ve Farsça sözcükler yoğun olarak kullanılır. - Tasavvuf bu tarz şiirlerin ana konusunu oluşturur. - Nailî, Neşati ve Şeyh Galip bu akımın önemli temsilcileridir. Hikemi Üslup: - Düşünceye ağırlık verilir ve okuyucuyu aydınlatmak amaçlanır. - Atasözleri, deyimler ve hikmetli sözler kullanılır. - Nabi, bu akımın en önemli temsilcisidir ve bu nedenle "Nabi Ekolü" olarak da adlandırılır. - Koca Ragıp Paşa da bu akımın önemli bir şairidir.

Kaside, Divan Edebiyatı türüne aittir.

Wordwall'da yer alan Divan Edebiyatı sanatçıları şunlardır: 1. Mevlana Celaleddin Rumi. 2. Fuzuli. 3. Yahya Kemal Beyatlı. 4. Nedim. 5. Şeyh Galip. 6. Baki.

Tuyuğ, Divan Edebiyatı'nda dört mısralı bir nazım biçimidir. Tuyuğ örnekleri: 1. "Dilberün işi itâb u nâz olur". > Dilberin işi azarlama ve nazdır. > Gözü cadı gibi, gamzesi bakışı fitneye sebeptir. > Ey gönül, onun yaptıklarına sabret, tahammül kıl. > Sevgiliye kavuşma sabır gerektirir, yavaş yavaş olur 2. "Bilmem kime yahut neye uyduk gittik". > Gâhi meye gâhi neye uyduk gittik. > Erbâb-ı zekâ riyayı mezhep bildik. > Bizler dili divâneye uyduk gittik 3. "Dalmışam şol bahre kim pâyânı yok". > Uçsuz bucaksız bir denize dalmışım. > Tükenmeyecek bir hazineye gömülmüşüm. > Hiçbir zaman eksilmeyecek bir dolunay bulmuşum. > Asla viran olmayacak bir şehre girmişim