DilBilim

Paleografik yöntem, tarihi yazıların incelenmesi için kullanılan çeşitli teknikleri kapsar. Başlıca paleografik yöntemler şunlardır: - Görsel analiz: Yazının biçim ve stilini analiz eder. - Karbon tarihleme: Organik materyallerin yaşını belirlemek için kullanılır. - Semiyotik analiz: Yazının anlamını ve metin içindeki simgeleri inceler.

Şiirde anlam bilimi, anlambilim veya semantik olarak da bilinir, dildeki anlamla ilgili her şeyi inceleyen bir bilim dalıdır. Bu bilim dalı, şiirdeki kelimelerin ve dilsel ifadelerin anlamlarını araştırarak, onların ses yapıları ile dilin düşünce yapısı arasındaki ilişkileri analiz eder.

Türkbilimi, Türklük Bilimi veya Türkoloji olarak da bilinir; Türk halklarının filolojisi, antropolojisi, edebiyatı ve tarihi başta olmak üzere kültürel miraslarını sistematik bir şekilde derleyen, araştıran ve inceleyen bilim dalıdır. Bu bilim dalında uzmanlaşan kişilere Türkolog denir.

Kartveli halkı, Kartvelian dillerini konuşan etnik grupların genel adıdır. Bu terim en çok Gürcüleri ifade etmek için kullanılır.

Tıbbi terminolojide etimolojik yaklaşım, terimlerin kökenini ve gelişimini inceleyerek, tıp dilinin tarihsel sürecini anlama çabasıdır. Bu yaklaşımda, özellikle Latince ve Yunanca kökenli terimlerin nasıl oluştuğu ve zaman içinde nasıl değiştiği araştırılır.

2025 yılında Eskişehir Osmangazi Üniversitesi'nde Sözlükbilimi Uygulama ve Araştırma Merkezi (SÖZMER) tarafından 11 Nisan tarihinde "Disiplinler Arası Kavram, Terim, Tanım Çalıştayı III" adlı bir sözlükbilim sempozyumu düzenlenecektir.

Paleograf ve epigraf arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Odak Noktası: Paleografya, yazılı belgelerin el yazmalarını incelerken, epigrafya yazıtların taş veya metal üzerindeki formlarına odaklanır. 2. Kullanılan Malzemeler: Paleografya genellikle papirüs, parşömen ve diğer yazılı malzemeler ile çalışırken; epigrafya taş, metal ve benzeri kalıcı yüzeyler üzerinde yazıtlarla ilgilenir. 3. Amaç: Paleografinin amacı, yazı stilinin evrimini ve tarihsel belgelerin okunmasını sağlamak iken; epigrafya, antik yazıtların anlamını çözümleyerek tarihi olayları ve kültürel etkileşimleri açığa çıkarmaya yönelik bilgiler sunar. 4. Uygulama Alanı: Paleografya, daha çok tarih, edebiyat ve filoloji alanlarında yer alırken, epigrafya arkeoloji ve tarih bilimlerinde kritik bir rol oynar.

Samih Rifat çeşitli alanlarda faaliyet göstermiş çok yönlü bir kişiliktir: 1. Şair ve Yazar: Edebiyat dünyasına şiirleri ve denemeleriyle katılmıştır. 2. Dil Bilimci: Türkçenin sadeleşmesi ve dil reformu çalışmalarında öne çıkmıştır. 3. Bürokrat: Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde ve Cumhuriyet'in ilk yıllarında farklı devlet kademelerinde görev yapmıştır. 4. Siyasetçi: Biga ve Karesi Mutasarrıflığı, Konya ve Trabzon Valiliği gibi önemli görevlerde bulunmuştur. 5. Türk Dil Kurumu Başkanı: 12 Temmuz 1932'de kurulan Türk Dil Kurumu'nun ilk başkanı olmuştur.

Kadınlar ve erkekler arasındaki konuşma farklarının birkaç nedeni vardır: 1. Foxp2 Proteini: Maryland'deki nörobilimciler ve psikologlar, kadınların erkeklerden daha fazla konuşmasının nedeninin Foxp2 adlı bir proteinin kadın beyninde yüzde 30 daha fazla bulunması olduğunu ortaya koymuştur. 2. Düşünme Biçimi: Kadınlar, öğrendikleri bilgileri hemen aktarma eğilimindedirler ve anlatmayı bir rahatlama yöntemi olarak tercih ederler. 3. Beyin Yapısı: Kadınların beyninin hem sağ hem de sol tarafında konuşma fonksiyonunu sağlayan merkezler bulunurken, erkeklerde bu merkezler sadece sol tarafta yer alır. 4. Toplumsal Roller: Kadınlar, duygusal ifadeler ve sosyal bağları güçlendirmeye yönelik konuşmalar yaparken, erkekler daha çok hedef odaklı ve bilgi aktarımı temelli iletişimi tercih edebilirler.

Gülden Sağol'un bazı eserleri şunlardır: 1. "Harezm Türkçesi Satır Arası Kur'an Tercümesi". 2. "Ahmet Cevat Emre - Lisan-ı Osmani Metin-Terimler Dizini-Sözlük-Tıpkıbasım". 3. "18.-19. Yüzyıl Türkmen Şiiri Antolojisi". 4. "Türk Kültüründe Argo". 5. "Oğuz ve Oğul’un Köken Birliği".

Altayistik alanında çalışan bazı bilim adamları şunlardır: 1. Talat Tekin: Altayistikle ilgilenen önemli bilim adamlarından biridir. 2. Osman Nedim Tuna: Türkiye'de Altayistik alanında çalışmalar yapmıştır. 3. Ahmet Temir: "Türkçe ile Moğolca Arasındaki İlgiler" adlı yazısıyla tanınır. 4. Gustaf John Ramstedt: Altay dillerinin akraba olduğu görüşünü delillerle ileri süren ilk bilim adamıdır. 5. Nicholas Poppe: Altay dilleri teorisi üzerine önemli çalışmalar yapmıştır.

Igor Diakonov, Antik Yakın Doğu ve onun dillerini incelemiştir.

Igor Mikhailovich Diakonov'un yazdığı bazı kitaplar şunlardır: 1. "Semito-Hamitic Languages" (1965). 2. "Paths of History: From the Earliest Man to the Present Day" (1994). 3. "Memoriae Igor M. Diakonoff" (2005) (Leonid Kogan ile birlikte). 4. "Afrasian Languages" (1988). 5. "Co-authored with V.P. Neroznak. Phrygian" (1984).

Ses bilgisi ve biçim bilgisi, dil biliminin iki önemli dalıdır: 1. Ses Bilgisi (Fonetik): Dilin seslerini, oluşumlarını, boğumlanmalarını, sınıflandırılmalarını, kelimelerdeki sıralanışlarını, ses değişimlerini ve tonlamayı inceleyen bilgi dalıdır. Üç ana alt dalı vardır: - Söyleyiş Ses Bilgisi: Konuşma seslerinin nasıl üretildiğini araştırır. - Dinleyiş Ses Bilgisi: Seslerin insan beyninde nasıl algılandığını inceler. - Akustik Ses Bilgisi: Sesin havadaki durumunu akustik açıdan ele alır. 2. Biçim Bilgisi (Morfoloji): Dildeki biçimbirimleri, yani kökleri ve ekleri inceleyen alandır.

İdeoloji ve dil arasındaki ilişki, ideolojinin dilde saklı olması ve dilin ideolojilerin aktarılmasında önemli bir rol oynaması temelinde kurulur. Ana noktalar: 1. Söylem: İdeolojiler, dilin kullanım biçimi olan söylem aracılığıyla ifade edilir ve yeniden üretilir. 2. Dilin ideolojik olması: Dil, toplumda hakim grupların çıkarlarını destekleyecek şekilde kullanılır ve bu sayede bireylerin düşünce dünyasını etkiler. 3. Toplumsal gerçeklik: Dil, toplumsal düşünce ve gerçekliğin somutlaştığı alanlardan biridir ve ideolojiler bu yolla inşa edilir. 4. Toplumsallaşma: Bireylerin ideolojilerle tanışması, aileden başlayarak toplumsal gruplar, kitaplar, gazeteler, reklamlar ve haberler aracılığıyla devam eder.

"Söyleyiş Sesbilimi, Akustik Sesbilimi ve Türkiye Türkçesi" kitabı 131 sayfadan oluşmaktadır.

Dil edinim kuramları dört ana başlık altında toplanabilir: 1. Davranışçı Kuram: Çocukların dili, çevreden gelen ses uyaranlarının taklit edilmesi ve pekiştirilmesi yoluyla öğrendiklerini savunur. 2. Bilişsel Kuram: Dilin, zihinsel gelişim süreçleriyle paralel olarak edinildiğini öne sürer. 3. Doğuştancı Kuram (Nativist Kuram): Noam Chomsky tarafından geliştirilen bu kurama göre, çocuklar doğuştan dil edinme yeteneğine sahiptir ve bu yetenek, beyinde özel bir dil edinim düzeneği (LAD) ile donatılmıştır. 4. Toplumsal Etkileşimci Kuram: Dilin, sosyal etkileşim ve çevre etkisiyle öğrenildiğini savunur.

Finler ve Türkler dilsel açıdan akrabadır, çünkü her iki dil de Ural-Altay dil ailesine aittir.

38. Ulusal Dilbilim Kurultayı, 22-23 Mayıs 2025 tarihlerinde Atatürk Üniversitesi, Erzurum'da yapılacaktır.

Maymunlar, jestler ve işaret dili kullanarak iletişim kurarlar. Anlaşılmalarını sağlayan bazı yöntemler: 1. Amerikan İşaret Dili: 1970'lerden sonra yapılan araştırmalarda maymunlara Amerikan İşaret Dili öğretilmiş ve bu dil kullanılarak iletişim kurulmuştur. 2. Lexigramlar: Kelimeleri temsil eden semboller olan lexigramlar, maymunların somut bir dile ihtiyaç duymadan anlam ifade etmelerini sağlar. 3. Video Temelli Araştırmalar: Bilim insanları, maymunların hareketlerini videoya kaydederek gönüllülere izletmiş ve hareketlerin ne anlama geldiğini sormuştur. Bu sayede maymunların jestlerinin insanlar tarafından anlaşılması sağlanmıştır. Ancak, maymunların insan dili gibi kelimeler kullanarak konuşabilmeleri mümkün değildir.