CumhuriyetDönemi

Namık Kemal'in mahallesi, yani Saraçoğlu Mahallesi, birkaç açıdan önemlidir: 1. Cumhuriyet Dönemi'nin İlk Toplu Konut Projesi: 1940'larda planlanıp hayata geçirilen bu mahalle, Türkiye'nin ilk toplu konut projelerinden biridir. 2. Tarihi ve Mimari Değer: İkinci Ulusal Mimarlık Akımı'nın önemli örneklerinden biri olup, dönemin mimari anlayışını ve malzeme kullanımını günümüze kadar koruyan özgün bir yapıdır. 3. Sosyal ve Kültürel Hayat: Mahallede merkezi ısıtma sistemi, okullar, sosyal amaçlı binalar, dükkanlar ve oyun sahaları gibi dönemin çağdaş kent anlayışını yansıtan unsurlar bulunmaktadır. 4. Koruma Statüsü: 1979 yılında "Kentsel SİT Alanı" olarak belirlenmiş ve konutların her biri ayrı ayrı tescil edilmiştir.

Cumhuriyet dönemi eserleri arasında öne çıkan bazı filmler şunlardır: 1. "Ateşten Gömlek" (1923): Halide Edip Adıvar'ın romanından uyarlanan, Muhsin Ertuğrul imzalı film, Kurtuluş Savaşı'nı konu alır ve Türk kadınlarının rol aldığı ilk uzun metraj filmdir. 2. "Kız Kulesinde Bir Facia" (1923): Muhsin Ertuğrul'un yönettiği, bir deniz fenerinde yaşayan baba oğulu anlatan film. 3. "Leblebici Horhor Ağa" (1923): Muhsin Ertuğrul'un hem yönettiği hem de senaryosunu yazdığı, operetten uyarlanan aşk filmi. 4. "Sözde Kızlar" (1924): Peyami Safa'nın romanından uyarlanan, Yunan işgali sırasında babasını arayan bir kızın İstanbul'daki maceralarını anlatan film. 5. "Ankara Postası" (1928): Kurtuluş Savaşı konulu, François de Curel'in oyunundan uyarlanan film. 6. "Bir Millet Uyanıyor" (1932): Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu'nun eserinden uyarlanan, Kurtuluş Savaşı yıllarında geçen film. 7. "Veda" (2010): Zülfü Livaneli'nin yönettiği, Mustafa Kemal Atatürk'ün hayatını ve Kurtuluş Savaşı'nı anlatan film.

Öğretmen okulları, millet mektepleri, yüksek öğretmen okulları ve eğitim enstitüleri Cumhuriyet döneminde Türkiye'de öğretmen yetiştirme ve halk eğitimi amacıyla kurulmuş önemli kurumlardır. 1. Öğretmen Okulları: Şehirlerdeki ilkokullara öğretmen yetiştiren okullar "İlk Muallim Mektepleri", köy ilkokullarına öğretmen yetiştiren okullar ise "Köy Muallim Mektepleri" olarak adlandırılmıştır. 2. Millet Mektepleri: 1928'de yeni harflerin kabulünden sonra halkı okuryazar kılmak amacıyla kurulmuş dört ay süreli eğitim veren halk eğitimi kurumlarıdır. 3. Yüksek Öğretmen Okulları: Ortaokul öğretmeni yetiştirmek üzere 1926 yılında açılan ve daha sonra Ankara'ya taşınarak "Gazi Eğitim Enstitüsü" adını alan okullardır. 4. Eğitim Enstitüleri: 1946'da "eğitim enstitüsü" adıyla açılan ve daha sonra 1982 yılında YÖK'e devredilerek kapatılan kurumlardır.

“İncitme” şiiri, Abdurrahim Karakoç tarafından Cumhuriyet döneminde yazılmıştır.

Cumhuriyet dönemi şiirinde hece vezninin en iyi temsilcisi olarak Faruk Nafiz Çamlıbel kabul edilir.

Ahmet Hamdi Tanpınar, Cumhuriyet dönemi yazarıdır.

1923-1950 yılları arasındaki Türk romanının bazı özellikleri: Toplumsal ve bireysel temalar: Sanatçılar, eserlerinde günlük yaşamdan kesitler sunarak toplum sorunlarını gerçekçi bir şekilde işlemişlerdir. Realizm etkisi: Eserlerde realizm akımı etkili olmuş, toplumsal sorunlar detaylandırılmadan gözlemci bir bakış açısıyla ele alınmıştır. Anadolu ve Anadolu halkı: Milli Edebiyat Dönemi'nde başlayan Anadolu'ya yönelme anlayışı devam etmiş, Kurtuluş Savaşı ve yeni rejim işlenmiştir. Psikolojik romanlar: Toplumsal fayda anlayışının azalmasıyla psikolojik roman türüne yönelim artmış, bireyin iç dünyası ve sıkıntıları işlenmiştir. Köy romancılığı: 1940'lardan itibaren köy insanına yöneliş başlamış, köy gerçekleri ve göç gibi konular işlenmiştir. Tezli romanlar: Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun "Yaban" ve Kemal Tahir'in "Devlet Ana" gibi eserler tezli romanlar arasında yer alır. Bu dönemde öne çıkan sanatçılar arasında Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Edip Adıvar ve Reşat Nuri Güntekin bulunmaktadır.

Cahit Külebi'nin "Hikaye" şiiri, Cumhuriyet Dönemi eserlerinden biridir.

Pertek Köprüsü'nün hikayesi şu şekildedir: - Osmanlı Dönemi: Pertek'te Murat Nehri üzerinde bir köprü yapımına teşebbüs edilmiş, ancak yeterince gayret gösterilmemesi ve yaşanan istismarlar nedeniyle gerçekleştirilememiştir. - Cumhuriyet Dönemi: Köprünün inşası ancak Cumhuriyet'in ilk yıllarında mümkün olabilmiştir. - 1939 Yılı: Zamanın ileri tekniği kullanılarak betonarme bir köprü yapılmış ve bu köprü uzun süre hizmet vermiştir. - 1974 Yılı: Keban Barajı'nın yapımı ve su tutulmaya başlanmasıyla birlikte köprü baraj gölü altında kalarak tarihi fonksiyonunu tamamlamıştır. 17 Kasım 1937 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk, Pertek'te bu yeni köprünün açılışını gerçekleştirmiştir.

Cumhuriyet döneminde önemli yazarlar şunlardır: Hikaye ve Roman Yazarları: Ahmet Hamdi Tanpınar, Sait Faik Abasıyanık, Faruk Nafız Çamlıbel, Ziya Osman Saba, Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday. Tiyatro Yazarları: Halikarnas Balıkçısı (Cevat Şakir Kabaağaçlı), Ahmet Muhip Dıranas, Memduh Şevket Esendal. Şairler: Necip Fazıl Kısakürek, Arif Nihat Asya, Falih Rıfkı Atay, Yaşar Kemal, Atilla İlhan, Abbas Sayar, Orhan Pamuk. Ayrıca, toplumcu gerçekçi anlayışa sahip Kemal Tahir, Orhan Kemal, Sabahattin Ali ve bireyin iç dünyasını tahlil eden Peyami Safa da Cumhuriyet dönemi edebiyatında öne çıkan yazarlar arasındadır.

Falih Rıfkı Atay, Cumhuriyet döneminin en önemli gezi yazarlarındandır ve Atatürk'e olan yakınlığıyla bilinir. Eserlerinde oldukça yalın ve duru bir dil kullandığı belirtilmektedir.

Cumhuriyet Dönemi romanında neden-sonuç ilişkisi modernizm akımının etkisiyle ortadan kalkmıştır.

Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu, Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında tarihi roman akımı içinde yer almaktadır.

Yeni Türk Edebiyatına Giriş 1, Türk edebiyatının Tanzimat Dönemi'nden itibaren başlayan ve Cumhuriyet döneminde güçlenen sürecini inceleyen bir ders veya kitap adıdır. Bu dönemde edebiyat, sosyal, kültürel ve siyasi değişimlerle paralel olarak önemli dönüşümler geçirmiştir. Bazı temel konular şunlardır: Önemli yazarlar ve eserleri: Halit Ziya Uşaklıgil, Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Recaizade Mahmut Ekrem gibi yazarların eserleri bu dönemin önemli ürünlerindendir. Edebi akımlar: Realizm, Natüralizm, Sembolizm ve Empresyonizm gibi akımlar Türk edebiyatına farklı perspektifler kazandırmıştır. Temalar: Birey-toplum ilişkisi, aşk, doğa, varoluşsal sorgulamalar ve toplumsal eleştiri gibi temalar eserlerde sıkça işlenmiştir.

Cumhuriyet döneminde tarımsal üretim, 1923-1929 yılları arasında önemli bir artış göstermiştir. Ayrıca, 1960'lı yıllarda yaşanan "yeşil devrim" ile de tarımsal üretimde büyük bir artış sağlanmıştır.

Türkiye'nin çağdaşlaşması, Cumhuriyet Dönemi ile başlamıştır.

Asteğmen rütbesi apoleti, Cumhuriyet döneminde yoktur.

Tarihi Cumhuriyet döneminde alkolün durumu şu şekilde özetlenebilir: - 1920 yılında Türkiye'de alkollü içkilerin üretimi, satışı ve kullanımı Men'i Müskirat Kanunu ile yasaklanmıştır. - 1926 yılında ise bu yasak kısmen kaldırılmış ve içki üretimi devlet tekeline alınmıştır. - 1939 yılında ise Vakit gazetesinde, İstiklal Harbi sırasında uygulanan içki yasağının sarhoşluğu önlemediği belirtilmiştir. Dolayısıyla, Tarihi Cumhuriyet döneminde alkolün kullanımı ve satışı belirli yasal düzenlemelere tabi olmuştur.

Cumhuriyet Dönemi'nde fıkra türü, gazete ve dergilerin belirli köşelerinde yayımlanan güncel, sosyal ve siyasi konularda yazılan eserler olarak gelişmiştir. Bu dönemde yazılan fıkralar, aşağıdaki türlerde de yer almıştır: Deneme: Ahmet Rasim, "Eşkâl-i Zaman", "Gülüp Ağladıklarım", "Muharrir Bu Ya" gibi eserlerinde denemeler ve sohbetler yazmıştır. Makale: Peyami Safa, Falih Rıfkı Atay gibi yazarlar, makale türünde de fıkralar kaleme almışlardır. Gezi yazısı: Falih Rıfkı Atay, Haldun Taner gibi yazarlar, gezi yazılarında da fıkralara yer vermişlerdir. Anı: Yusuf Ziya Ortaç, anı türünde yazdığı eserlerde fıkraları kullanmıştır.

Özsoy Operası, Ahmet Adnan Saygun'un Cumhuriyet dönemi eseridir.