CezaMuhakemesi

CMK'da açılan bir davanın ne zaman biteceği, davanın kapsamına ve yapılacak işlemlerin durumuna göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak, bir ceza davasının açılması için gerekli olan süre 6 ay aralığında olmaktadır. Dava, kovuşturma aşaması tamamlandıktan sonra, mahkemenin hükmü kesinleşirse ve bu karar temyiz edilmediği takdirde ya da temyiz edilmesine rağmen Yargıtay tarafından onanmazsa kesinleşir.

CMK'ya göre istinaf bozma nedenleri şunlardır: 1. Mahkemenin kanuna aykırı oluşması. 2. Hakimin yasaklılığı veya reddi durumunun ileri sürülmesi ve kabul edilmesine rağmen hakimin hükme katılması. 3. Görev ve yetki sorunu. 4. Kanunen hazır bulunması gerekenlerin yokluğunda duruşma yapılması. 5. Duruşmalı verilen hükümde açıklık kuralının ihlali. 6. Yerel mahkeme kararının hukuka aykırı yöntemlerle elde edilen delillere dayanması. Ayrıca, CMK'nın 289. maddesinde belirtilen diğer kesin hukuka aykırılık halleri de bozma nedeni olarak kabul edilir.

Fiziki inceleme, soruşturmada şu durumlarda yapılır: 1. Cumhuriyet savcısının talimatı ile: 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'na göre, Cumhuriyet savcısı, maddi gerçeğin araştırılması için adli kolluk görevlileri aracılığıyla şüphelinin lehine ve aleyhine olan delilleri toplamakla yükümlüdür. 2. Suçüstü hallerde: Delillerin kaybolma tehlikesi veya gecikmesinde sakınca bulunan durumlarda, polis olaya el koyarak delil toplayabilir. 3. Arama kararı ile: PVSK Ek m.6'ya göre, olay yerinin korunması ve delillerin tespiti için acil tedbirler polis tarafından alınabilir. Bu tedbirler kapsamında da fiziki inceleme yapılabilir.

CMK (Ceza Muhakemesi Kanunu), Türkiye'de ceza yargılaması süreçlerini düzenleyen temel kanundur. CMK'nın bazı önemli maddeleri ve sürümleri: 1. CMK Madde 223: Ceza davasında verilebilecek hüküm çeşitlerini düzenler. 2. CMK Madde 100: Tutuklama koruma tedbirini düzenler. Bu madde, tutuklama nedenlerini ve şartlarını ayrıntılı olarak belirler. 3. CMK Madde 250: Seri muhakeme usulünü açıklar. Bu usul, belirli suçlarla ilgili soruşturmaların daha hızlı ve etkili bir şekilde çözülmesini sağlar.

Tanığa verilen ücret, ceza muhakemesi sırasında kaybettiği zamanla orantılı olarak hesaplanır. Hesaplama şu şekilde yapılır: 1. Tanığa, günlük 60,00 ilâ 100,00 TL arasında bir ücret ödenir. 2. Eğer tanık, tanıklık için seyahat etmek zorunda kalmışsa, yol giderleri ve ikamet ile beslenme giderleri de karşılanır. Bu tarife, 1 Ocak 2024 tarihinde yürürlüğe giren tebliğ ile belirlenmiştir.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 231. maddesinde düzenlenmiştir.

Ön incelemede ifade alma süreci şu şekilde gerçekleşir: 1. Kimlik Tespiti: İfadesi alınacak kişinin kimliği belirlenir ve doğru olarak cevaplaması istenir. 2. Suç İsnadının Anlatılması: Kişiye yüklenen suç anlatılır ve bu konuda açıklama yapma hakkı olduğu bildirilir. 3. Avukat Hakkı: Müdafi (avukat) seçme hakkı olduğu ve onun hukuki yardımından yararlanabileceği söylenir. 4. Zorla Getirme: İfade için çağrılan kişi gelmezse, zorla getirilmesi için işlem yapılır. 5. İfade Alma: İfade, ifade tutanağına kaydedilir ve bu tutanak ifadeyi alan, ifadeyi yazan ve ifadesi alınan kişi tarafından imzalanır. Ceza Muhakemesi Kanunu'na göre, şüpheli veya sanığın beyanı özgür iradesine dayanmalıdır ve kanuna aykırı yöntemlerle elde edilen ifadeler delil olarak değerlendirilemez.

CMK 280/1-a maddesi, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun istinaf incelemesine ilişkin hükümlerini içerir ve şu şekildedir: "İlk derece mahkemesinin kararında usule veya esasa ilişkin herhangi bir hukuka aykırılığın bulunmadığını, delillerde veya işlemlerde herhangi bir eksiklik olmadığını, ispat bakımından değerlendirmenin yerinde olduğunu saptadığında istinaf başvurusunun esastan reddine karar verir".

5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 226. maddesinin 4. fıkrası, Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir. İptal kararı, 22 Şubat 2024 tarihinde verilmiş ve kararın Resmî Gazete'de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesi kararlaştırılmıştır.

SGK, ifade için zorla getirme kararı alamaz. Bu tür bir karar, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 146. maddesine göre, şüpheli veya sanığın ifadesinin alınması veya sorgusunun yapılması için Cumhuriyet savcısı tarafından verilebilir.

İddianamenin kabulüyle birlikte aşağıdaki sonuçlar doğar: 1. Kamu davası açılmış olur ve ceza muhakemesi sürecinin ikinci evresi olan kovuşturma evresine geçilir. 2. Şüpheli, sanık olur; bu nedenle sanık hakkında koruma tedbirleri hususunda karar verme yetkisi, iddianameyi kabul eden mahkemeye geçer. 3. Duruşma hazırlığı başlar; mahkeme, duruşma gününü belirler ve duruşmada hazır bulunması gereken kişileri çağırır.

Herhangi bir sorgu yapmak için farklı alanlarda farklı yöntemler kullanılabilir: 1. phpMyAdmin Üzerinde SQL Sorgusu: phpMyAdmin kullanarak MySQL veya MariaDB veritabanlarında sorgu yapmak için aşağıdaki adımları izlemek gerekir: Erişim: phpMyAdmin'e sunucunun IP adresi veya alan adıyla birlikte "/phpmyadmin" yolunu takip ederek erişilir. Veritabanı Seçimi: Sol taraftaki menüden ilgili veritabanı seçilir. SQL Sekmesine Erişim: Üst menüden "SQL" sekmesine tıklanır. Sorgunun Yazılması: SQL sorgu metni metin alanına yazılır veya yapıştırılır. Sorgunun Çalıştırılması: "Git" veya "Çalıştır" butonuna tıklanarak sorgu veritabanına gönderilir. Sonuçların İncelenmesi: Sorgu sonuçlarına göre veriler görüntülenir veya işlemin başarılı olduğuna dair bir mesaj alınır. 2. Ceza Muhakemesi Kanunu Kapsamında Sorgu: Ceza soruşturmasında ifade alma ve sorgu işlemleri Cumhuriyet savcısı veya hakim tarafından yapılır.

CMK 107, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 107. maddesi anlamına gelir ve bu madde, tutuklanmanın yakınlarına bildirilmesi ile ilgilidir. Maddenin içeriği şu şekildedir: 1. Tutuklamadan ve tutuklamanın uzatılmasına ilişkin her karardan tutuklunun bir yakınına veya belirlediği bir kişiye, hâkimin kararıyla gecikmeksizin haber verilir. 2. Ayrıca, soruşturmanın amacını tehlikeye düşürmemek kaydıyla, tutuklunun tutuklamayı bir yakınına veya belirlediği bir kişiye bizzat bildirmesine de izin verilir. 3. Şüpheli veya sanık yabancı olduğunda tutuklanma durumu, yazılı olarak karşı çıkmaması halinde, vatandaşı olduğu devletin konsolosluğuna bildirilir.

CMK 134, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 134. maddesi anlamına gelir ve "Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Arama, Kopyalama ve Elkoyma" konusunu düzenler. Bu maddeye göre: 1. Arama: Bir suç soruşturması kapsamında, başka surette delil elde etme imkanı yoksa, Cumhuriyet savcısının istemi üzerine şüphelinin kullandığı bilgisayar ve bilgisayar programlarında arama yapılabilir. 2. Kopya Çıkarma: Arama sırasında bilgisayar kayıtlarından kopya çıkarılabilir ve bu kayıtlar çözülerek metin haline getirilebilir. 3. Elkoyma: Şifrenin çözülememesi veya gizlenmiş bilgilere ulaşılamaması durumunda, gerekli kopyaların alınabilmesi için ilgili bilgisayar ve gereçlere elkonulabilir. 4. Yedekleme: Elkoyma işlemi sırasında sistemdeki bütün verilerin yedeklemesi yapılır. 5. Şüpheliye Bildirim: İstemesi halinde, yedekten bir kopya şüpheliye veya vekiline verilir ve bu husus tutanağa geçirilerek imza altına alınır.

Adli kontrol kararına itiraz süresi uzatılabilir. CMK'nin 268. maddesine göre, soruşturma aşamasında adli kontrol kararını öğrendikten itibaren iki hafta içinde itiraz edilebilir. Ayrıca, adli tatilde sürelerin işlemesi de belirli kurallara tabidir. Adli tatile denk gelen sürelerin son günü tatil dönemine rastlarsa, bu süreler tatilin sona erdiği tarihten itibaren yedi gün uzatılır.

CMK'da geçen "zehirli ağacın meyvesi ilkesi", ceza muhakemesi hukukunda hukuka aykırı yolla elde edilen delillerin de aynı şekilde hukuka aykırı kabul edilmesi ve hükme esas alınmaması gerektiğini ifade eder. Bu ilkeye göre, eğer delilin kaynağı hukuksuzsa, o kaynaktan çıkan tüm deliller de hukuksuz sayılır ve yargılamada kullanılamaz.

CMK 271/4 maddesi, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 271. maddesinin dördüncü fıkrasını ifade eder. Bu fıkra şu şekildedir: "Merciin, itiraz üzerine verdiği kararları kesindir; ancak ilk defa merci tarafından verilen tutuklama kararlarına karşı itiraz yoluna gidilebilir".

34. ve 35. maddelere göre tebliğ, Türk hukukunda farklı bağlamlarda kullanılan iki farklı kavramı ifade eder: 1. 34. Maddeye Göre Tebliğ: 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 34. maddesi, hakim veya mahkeme kararlarının, hazır bulunamayan ilgilisine tebliğ edilmesini düzenler. 2. 35. Maddeye Göre Tebliğ: 7201 sayılı Tebligat Kanunu'nun 35. maddesi, adres değişikliği durumunda yeni adresi bildirmeyen veya adres kayıt sisteminde yerleşim yeri adresi tespit edilemeyen gerçek kişilere tebligat yapılmasını düzenler.

Gözaltına alınan kişi, savcıya çıkarılmazsa, gözaltı süresi dolduktan sonra serbest bırakılır. Gözaltı süresi, yakalama anından itibaren en fazla 24 saattir ve bu süre içinde savcı kararı ile kişi savcılığa çıkarılmak zorundadır.

Bozma görüşü, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 309. maddesi uyarınca, kesinleşen karar veya hükümlerdeki hukuka aykırılıkların giderilmesi amacıyla Adalet Bakanlığı tarafından herhangi bir süreye bağlı olmaksızın verilir.