CezaMuhakemesi

El koyma ve gözaltı kararının geç alındığı haller, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'na göre şu şekildedir: 1. Kanunî gözaltı süresi içinde hâkim önüne çıkarılmama. 2. Kanuna uygun olarak tutuklandığı hâlde makul sürede yargılama mercii huzuruna çıkarılmama ve bu süre içinde hakkında hüküm verilmeme. 3. Yakalama veya tutuklama nedenlerinin ve suçlamanın ilgiliye yazıyla veya hemen mümkün olmadığı hâllerde sözle açıklanmama. 4. Yakalanan veya tutuklanan kişinin yakınlarına bildirilmemesi. Bu durumlarda, haksız koruma tedbirleri uygulandığı kabul edilir ve ilgili kişi maddi ve manevi tazminat davası açma hakkına sahiptir.

CMK m. 309 ve 310'a göre yapılan başvurularda dikkate alınan sebepler şunlardır: 1. CMK m. 309: Bu maddeye göre, hakim veya mahkeme tarafından verilen ve istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen karar veya hükümde hukuka aykırılık bulunması durumunda aşağıdaki sebepler dikkate alınır: - 223. maddede tanımlanan ve davanın esasını çözmeyen kararlar. - Mahkumiyete ilişkin hükmün, davanın esasını çözmeyen yönüne veya savunma hakkını kaldırma veya kısıtlama sonucunu doğuran usul işlemleri. - Davanın esasını çözüp de mahkumiyet dışındaki hükümlere ilişkin kararlar. - Hükümlünün cezasının kaldırılmasını veya daha hafif bir cezanın verilmesini gerektiren sebepler. 2. CMK m. 310: Bu maddeye göre, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, Adalet Bakanlığının istemi olmaksızın re'sen de kanun yararına bozma yoluna başvurabilir ve aşağıdaki sebepleri dikkate alabilir: - Hükme katılmış olan hakimlerden birinin, görevlerini yapmada kusur etmesi. - Ceza hükmünün, hukuk mahkemesinin bir hükmüne dayandırılması ve bu hükmün kesinleşmiş diğer bir hüküm ile ortadan kaldırılması. - Yeni olaylar veya yeni delillerin ortaya çıkması ve bunların tek başına veya önceden sunulan delillerle birlikte değerlendirildiğinde sanığın beraatını veya daha hafif bir cezayı içeren kanun hükmünün uygulanmasını gerektirecek nitelikte olması.

İddianamede eksiklik bulunması durumunda savcı, eksiklikleri tamamlamak ve hataları düzeltmek üzere iddianameyi yeniden düzenler. Ayrıca, savcı, iddianamenin iadesi kararına itiraz etme yetkisine de sahiptir.

CMK 236, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 236. maddesi anlamına gelir ve "Mağdur ile Şikâyetçinin Dinlenmesi" başlığını taşır. Bu madde şu hükümleri içerir: 1. Mağdurun Tanık Olarak Dinlenmesi: Mağdurun tanık olarak dinlenmesi durumunda, yemin hariç, tanıklığa ilişkin hükümler uygulanır. 2. Psikolojisi Bozulmuş Mağdur: İşlenen suçun etkisiyle psikolojisi bozulmuş çocuk veya mağdur, bu suça ilişkin soruşturma veya kovuşturmada tanık olarak bir defa dinlenebilir. 3. Uzman Kişi Bulunması: Mağdur çocukların veya psikolojisi bozulmuş diğer mağdurların tanık olarak dinlenmesi sırasında psikoloji, psikiyatri, tıp veya eğitim alanında uzman bir kişi bulundurulur. 4. Özel Ortamda İfade Alma: Cumhuriyet savcısı veya hâkim tarafından ifade ve beyanının özel ortamda alınması gerektiği değerlendirilen çocuk veya mağdurların ifadeleri özel ortamda uzmanlar aracılığıyla alınır.

CMK 146 sayılı madde, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun Zorla Getirme başlıklı maddesini ifade eder. Bu maddeye göre, hakkında tutuklama kararı verilmesi veya yakalama emri düzenlenmesi için yeterli nedenler bulunan şüpheli veya sanığın zorla getirilmesine karar verilebilir. Zorla getirme kararı, şüphelinin veya sanığın kim olduğunu, işlediği suçu ve zorla getirilme nedenlerini içermelidir. Zorla getirme kararı ile çağrılan kişi, en geç yirmidört saat içinde ilgili merciin önüne götürülerek sorguya çekilmeli veya ifadesi alınmalıdır.

CMK m. 308 ve 308/A, Ceza Muhakemesi Kanunu'nda yer alan olağanüstü kanun yollarıdır. CMK m. 308, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının itiraz yetkisini düzenler: - Yargıtay ceza dairelerinden verilen kararlara karşı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı re'sen veya istem üzerine itiraz yoluna gidebilir. - Başvuru süresi, ilamın Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına verildiği tarihten itibaren otuz gündür. CMK m. 308/A, bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığının itiraz yetkisini düzenler: - Bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kesin nitelikteki kararlarına karşı, bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcılığı, re'sen veya istem üzerine, kararın kendisine verildiği tarihten itibaren otuz gün içinde ilgili daireye itiraz edebilir. - Daire, itirazı mümkün olan en kısa sürede inceler ve yerinde görürse kararını düzeltir; aksi halde dosyayı ceza daireleri başkanlar kuruluna gönderir.

5235 ve 5320 sayılı kanunların 8. maddesi şu şekildedir: 5235 sayılı kanun: "Bölge adliye mahkemelerinin, 26.9.2004 tarihli ve 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanunun geçici 2. maddesi uyarınca Resmî Gazetede ilân edilecek göreve başlama tarihinden önce verilen kararlar hakkında, kesinleşinceye kadar Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 322. maddesinin dördüncü, beşinci ve altıncı fıkraları hariç olmak üzere, 305 ilâ 326. maddeleri uygulanır". 5320 sayılı kanun: "Bölge adliye mahkemelerinin, Ceza Muhakemesi Kanununun yürürlüğe girdiği tarihten önce aleyhine temyiz yoluna başvurulmuş olan kararlar hakkında, kesinleşinceye kadar Ceza Muhakemesi Kanununun itiraza ilişkin hükümleri uygulanır".

Polis, belirli durumlarda kelepçeli arama yapabilir. Kelepçe, kişinin kaçma veya başkalarına zarar verme ihtimali olduğunda, polis tarafından güvenlik önlemi olarak kullanılabilir. Ancak, kolluğun arama yapabilmesi için hâkim kararı gereklidir ve PVSK 4/A maddesi, polise sadece sıvazlama şeklinde bir arama yetkisi vermektedir.

Tanık, ceza muhakemesinde genellikle bir kez dinlenir. Hukuk muhakemesinde ise tanık listesi mahkemeye yalnızca bir kez sunulabilir ve ikinci bir tanık listesi sunulması yasaktır.

CMK 252, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 252. maddesi anlamına gelir ve bu madde basit yargılama usulünü düzenler. Basit yargılama usulü, asliye ceza mahkemesinde, iddianamenin kabulünden sonra adli para cezasını ve/veya üst sınırı iki yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlarda uygulanabilir. CMK 252'nin diğer hükümleri: - İtiraz hakkı: Basit yargılama usulü uyarınca verilen kararlara karşı itiraz edilebilir. - Kesinleşme: Süresi içinde itiraz edilmeyen hükümler kesinleşir. - Duruşma açılması: İtiraz üzerine hükmü veren mahkeme tarafından duruşma açılır ve genel hükümlere göre yargılama yapılır.

Doğrudanlık ilkesi, ceza muhakemesinde yargılama yapan hakimin delilleri doğrudan toplaması anlamına gelir. Ayrıca, doğrudanlık ilkesi, yargılama yapan hakimin aynı zamanda hüküm veren hakim olması gerektiğini de ifade eder.

Yargıtay, avukatsız ifadeyi bozabilir çünkü Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 148/4. maddesine göre, müdafi hazır bulunmaksızın kollukça alınan ifade, hakim veya mahkeme huzurunda şüpheli veya sanık tarafından doğrulanmadıkça hükme esas alınamaz. Bu nedenle, polis aşamasında avukat olmadan verilen ifadenin mahkemede doğrulanmaması durumunda, Yargıtay bu ifadeye itibar etmeyerek beraat kararı verebilir.

Gece araması, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 118. maddesine göre, konutta, işyerinde veya diğer kapalı yerlerde gece vaktinde yapılan arama anlamına gelir. İstisnalar dışında bu tür aramalarda hakim kararı gereklidir.

CMK müdafiliğinden çekilme dilekçesi, görevden çekilme yasadaki koşullar dahilinde verildiğinde sunulur. Ayrıca, avukatın görevden çekilme talebini derhal yazılı olarak CMK Bürosuna bildirmesi gerekmektedir.

CMK 102 maddesi, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun Tutuklulukta Geçecek Süre başlıklı bölümünü ifade eder. Bu maddeye göre: - Ağır ceza mahkemesinin görevine girmeyen işlerde tutukluluk süresi en çok bir yıldır. - Ağır ceza mahkemesinin görevine giren işlerde tutukluluk süresi en çok iki yıldır.

CMK 281/1-e maddesi, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 281. maddesinin birinci fıkrasının e bendi anlamına gelir. Bu madde şu şekildedir: "Duruşma hazırlığı aşamasında bölge adliye mahkemesi daire başkanı veya görevlendireceği üye, 175. madde hükümlerine uygun olarak duruşma gününü saptar; gerekli çağrıları yapar".

İddianame etmek ve iddia etmek kavramları farklı anlamlara sahiptir: - İddianame etmek: Ceza muhakemesi sürecinde Cumhuriyet savcısı tarafından hazırlanan ve bir kişinin belirli bir suç işlediği iddialarını içeren resmi bir belge düzenlemek anlamına gelir. - İddia etmek: Genel anlamda bir şeyin doğru olduğunu öne sürmek, bir görüşü savunmak anlamına gelir. Dolayısıyla, bu iki kavram aynı şeyi ifade etmez.

CMK'da (Ceza Muhakemesi Kanunu) 10 çeşit koruma tedbiri bulunmaktadır: 1. Yakalama; 2. Gözaltı; 3. Tutuklama; 4. Adli kontrol; 5. Arama; 6. El koyma; 7. Telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin denetlenmesi; 8. Gizli soruşturmacı görevlendirilmesi; 9. Teknik araçlarla izleme; 10. Zorla getirme.

7499 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 12 Mart 2024 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanmıştır. Bu kanun ile çeşitli kanunlarda şu değişiklikler yapılmıştır: 1. Örgüte Üye Olmamakla Birlikte Örgüt Adına Suç İşleme: Örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişi, ayrıca 2 yıl 6 aydan 6 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır. 2. Devlet Güvenliğine ve Anayasal Düzene Karşı Suçlar: Silahlı örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işleyen kişi, 5 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacaktır. 3. Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması: Bu karar, ilk derece mahkemesi sıfatıyla bölge adliye mahkemesi veya Yargıtay tarafından verildiğinde temyiz yoluna gidilebilecektir. 4. Makul Sürede Yargılama: Ceza hukuku kapsamındaki soruşturmaların ve yargılamaların makul sürede sonuçlandırılmaması durumunda Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvurularda Tazminat Komisyonu tarafından inceleme yapılacaktır. 5. Adli Para Cezası Miktarı: Adli para cezasının bir gün karşılığı olan miktar, en az yüz ve en fazla beş yüz Türk Lirası olarak belirlenmiştir.

CMK (Ceza Muhakemesi Kanunu) yeni düzenlemeleri 1 Ocak 2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir.