BulaşıcıHastalıklar

Karantina kelimesi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Sağlık önlemi: Bulaşıcı bir hastalığa maruz kalan şüpheli durumdaki insan ve hayvanları, hastalığın en uzun kuluçka devresine eşit bir süre kimse ile temas ettirmemek suretiyle alınan tedbirsel faaliyetlerin tümü, sağlık yalıtımı. 2. Bilgisayar güvenliği: Bilgisayarlarda veya telefonlarda kötü amaçlı yazılımların etki alanını kısıtlamak için kullanılan bir güvenlik önlemi.

Su çiçeği hastalığı oldukça bulaşıcıdır ve solunum yolu (öksürme, hapşırma veya tükürük damlacıklarını soluma) ve deri lezyonlarıyla doğrudan temas yoluyla bulaşır. Sigara içme konusu ile ilgili doğrudan bir bağlantı bulunmamaktadır. Ancak, su çiçeği geçiren kişilerin iyileşene kadar kalabalık yerlerden uzak durmaları ve hijyen kurallarına dikkat etmeleri önerilir.

Tulareminin belirtileri genellikle bakterinin vücuda girmesinden 1-14 gün sonra ortaya çıkar. Yaygın tularemi belirtileri şunlardır: - Ani ateş, üşüme ve titreme; - Baş ağrısı ve iştahsızlık; - Boğaz ağrısı ve kuru öksürük; - Karın ağrısı, bulantı, kusma ve ishal; - Kas ve eklem ağrıları; - Bakterinin vücuda girdiği bölgelerde lenf bezlerinde şişmeler. Hastalık, insandan insana bulaşmaz. Şiddetli vakalarda tularemi, zatürre, göğüs ağrısı ve solunum yetmezliğine yol açabilir. Belirtilerden şüphelenildiğinde, doğru teşhis ve tedavi için bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Karantinalar, bulaşıcı hastalıkların yayılmasını engellemek amacıyla uygulanır. Bu durumun nedenleri şunlardır: 1. Enfeksiyonun yayılmasını önleme: Karantina, enfekte bir bireyin toplumla temasını keserek hastalığın bulaşma hızını azaltır. 2. Sağlık sistemini koruma: Sağlık sisteminin aşırı yüklenmesini engelleyerek hastaların doğru bir şekilde tedavi edilmesini sağlar. 3. Riskli grupları koruma: Özellikle yaşlılar ve kronik hastalıkları olanlar gibi savunmasız grupları enfeksiyondan korur. Karantina uygulamaları, seyahat kısıtlamaları, ev izolasyonu ve toplumsal etkinliklerin sınırlanması gibi çeşitli şekillerde gerçekleştirilebilir.

Eradike etmek, bir mikroorganizmayı veya vücuda yabancı bir saldırganı vücuttan tamamen yok etmek, önemlidir çünkü: 1. Hastalıkların yayılmasını engeller: Eradikasyon, belirli bir bölgede veya ülkede hastalığın bulaşmasını ve yayılmasını durdurur. 2. Halk sağlığını korur: Hastalıkların ortadan kaldırılması, morbidite ve mortalite oranlarını düşürerek toplumun genel sağlığını iyileştirir. 3. Ekonomik faydaları vardır: Hastalıkların kontrol altına alınması, tarım ve hayvancılık gibi sektörlerde ekonomik kayıpları önler. 4. Çevresel koruma sağlar: Kirleticilerin ortadan kaldırılması, su, hava ve toprak kirliliğini azaltır.

Kuşlarda kara benek hastalığı, Mycoplasma gallisepticum adı verilen tek hücreli bakterilerin neden olduğu bulaşıcı bir enfeksiyon sonucu ortaya çıkar. Bu hastalığın diğer nedenleri arasında: Bağışıklık sisteminin zayıflaması (coli basili veya kronik nezle enfeksiyonu gibi durumlarda); Dişi kuşun yumurtalıklarının istilası ve oluşan embriyonun karaciğer ve safra kesesine zarar vermesi. Hastalık ayrıca hava, su, dışkı ve temas yoluyla da yayılabilir.

Doğada çıkan virüsler, çeşitli nedenlerle ortaya çıkar: 1. Mutasyon: Virüslerin genetik materyali sürekli değişir, bu da yeni ve bazen daha bulaşıcı virüs türlerinin ortaya çıkmasına neden olur. 2. Konak Bağımlılığı: Virüsler, konak hücrelerde çoğalır ve bu nedenle konak organizmalara zarar vermeden tamamen yok edilemezler. 3. Vektörler: Virüsler, bitkilerde yaprak bitleri ve böcekler, hayvanlarda ise kan emici haşerat gibi vektörler aracılığıyla bitkiden bitkiye veya hayvandan hayvana yayılır. 4. Solunum Yolu: Grip gibi bazı virüsler, solunum yoluyla yayılım gösterir. 5. Fekal-Oral Bulaş: Norovirüs ve rotavirüs gibi virüsler, su ve yiyeceklerle bulaşır.

Halk sağlığı mikrobiyoloji uzmanı, mikroorganizmaların insan sağlığını nasıl etkilediğini inceleyen ve bu alanda çalışmalar yürüten bir bilim insanıdır. Görevleri arasında: Klinik laboratuvarlarda rutin mikrobiyolojik testler yapmak, bakteri veya mantar kültürlerini analiz etmek; Gıda kaynaklı hastalık salgınları veya çevresel kontaminasyon olaylarının saha araştırmalarına katılmak; Bulaşıcı hastalıkların yayılmasını izlemek, hastalardan örnekler toplayıp analiz etmek; Enfeksiyon kaynağını belirlemek ve hastalığın yayılmasını önlemek için insanlarda ve hayvanlarda bulaşıcı hastalık vakalarını araştırmak; Çevresel testler yaparak halk sağlığını ve güvenliğini sağlamak; Sterilizasyon prosedürleri için protokoller geliştirmek ve bunların uygulanmasını izlemek; Yeni teşhis araçları ve tedaviler üzerinde araştırma yapmak. Ayrıca, halka hastalık önleme ve sağlıklı yaşam uygulamaları hakkında bilgi sağlamak gibi sosyal yardım programları da yürütebilirler.

Tüberküloz (TB) hastası olan birinin kardeşi, bulaşmayı önlemek için bazı önlemler almalıdır: 1. Maske Kullanımı: TB hastası ile temas halindeyken maske takmak, enfeksiyon riskini azaltır. 2. Hijyen Kurallarına Uyum: Elleri düzenli olarak yıkamak ve öksürme veya hapşırma sonrası ağız ve burnu kapatmak önemlidir. 3. Düzenli Kontroller: TB taraması yaptırmak ve risk altında olan kişilerin düzenli olarak izlenmesi, koruyucu tedbirler alınmasını sağlar. 4. Tedaviye Destek: Hastanın tedaviye uyumunu sağlamak ve ilaçlarını düzenli kullanmasını teşvik etmek gereklidir. Bu önlemler, TB'nin yayılmasını önlemeye yardımcı olur ve hastalığın erken teşhisini kolaylaştırır.

27 Mart 2011 tarihli ve 27891 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyans ve Kontrol Esasları Yönetmeliği'nde yapılan güncelleme şu şekildedir: Yönetmeliğin ekinde yer alan Ek-1 ve Ek-3, AB direktifleri ve ülke ihtiyaçlarına göre yeniden düzenlenmiştir. Bu düzenleme ile: 1. Bildirime esas bulaşıcı hastalıklar listesi güncellenmiş ve hastalık sayısı 73'e çıkarılmıştır. 2. Bildirim sistemine dahil olan hastalıklar için vaka tanımları belirlenmiştir. 3. Bildirimi yapılan hastalıklardan bazılarının vaka tanımı güncellenirken, bazılarının ise isimleri ya da grupları değiştirilmiştir.

Otobüste sümük bulaşmasının birkaç nedeni vardır: 1. Havadaki Partiküller: Toplu taşıma araçlarında havalandırmanın yetersiz olması, havada asılı kalan partiküllerin (mikroplar, virüsler) yayılmasına yol açar. 2. Yüzey Teması: Koltuklar, kapı kolları ve tutacaklar gibi sık temas edilen yüzeyler, virüs ve bakterilerin bulaşabileceği alanlardır. 3. Kalabalık Ortam: Yoğun insan teması, hastalığın hasta bireylerden sağlıklı bireylere çok daha hızlı geçmesine neden olur.

Bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalıklar şu şekilde gruplandırılabilir: 1. A Grubu: Akut gastroenterit enfeksiyonu, boğmaca, botulismus, bruselloz, difteri, gonore, HIV enfeksiyonu, kabakulak, kızamık, kızamıkçık, kolera, kuduz, meningokoksik hastalık, neonatal tetanoz, sarı humma, sifiliz, sıtma, su çiçeği, şarbon, şark çıbanı, tetanoz, tifo, tüberküloz. 2. B Grubu: Çiçek, akut solunum yetmezliği sendromu (SARS), poliomiyelit, yeni bir alt tipte insan gribi. 3. C Grubu: AIDS, avian influenza, batı nil virus enfeksiyonu, chikungunya ateşi, ekinokokkoz, epidemik tifüs, hanta virus enfeksiyonu, H. influenza tip b enf., influenza, kala-azar, kene kaynaklı ensefalit, Kırım kongo kanamalı ateşi, konjenital rubella, Lyme hastalığı, lejyoner hastalığı, leptospiroz. 4. D Grubu: Campylobacter jejuni/coli, chlamydia trachomatis, cryptosporidium sp, entamoeba histolytica, enterohemorajik E. coli, giardia intestinalis, salmonella sp, shigella sp, trişinoz, listeria monocytogenes, yersinia sp.

Cüzamlı hastalar, bulaşıcı bir hastalığa maruz kalmış olabilecekleri ve hastalık belirtilerini henüz göstermedikleri için karantinaya alınırlar. Karantinanın amacı, taşıyıcı olması muhtemel kişinin diğerleriyle temasını keserek toplumun geri kalanının hastalık kapma olasılığını azaltmaktır.

Hayvanlarda en tehlikeli hastalıklar arasında şunlar bulunmaktadır: 1. Şarbon (Anthrax): Bacillus anthracis bakterisinin neden olduğu, ani ölüm, ateş ve şişkinlik ile kendini gösteren bir hastalıktır. 2. Tüberküloz (Bovine Tuberculosis): Mycobacterium bovis bakterisinin neden olduğu, akciğerlerde ve lenf düğümlerinde enfeksiyona yol açan bir hastalıktır. 3. Kuduz (Rabies): Rabies virüsünün neden olduğu, tedavi edilmezse ölümcül olan bir hastalıktır. 4. Avian İnfluenza (Kuş Gribi): Influenza A virüsünün neden olduğu, kuşlarda yüksek ölüm oranlarına neden olabilen bir hastalıktır. 5. Lyme Hastalığı: Geyik keneleri tarafından bulaşan, artrit, eklem deformasyonu ve kardit gibi sorunlara yol açan bir bakteriyel hastalıktır. Bu hastalıklar, hayvanlardan insanlara da bulaşabilir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Epidem ve endem terimleri, bulaşıcı hastalıkların farklı yayılma derecelerini ifade eder: 1. Epidem: Belirli bir coğrafi bölgedeki popülasyonda, rapor edilen yıllık vaka sayısının hızla artması durumudur. 2. Endem: Bir enfeksiyon etkeninin veya hastalığın belirli bir coğrafyada veya toplulukta sürekli görülmesi durumudur.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), aşağıdaki konularda pozisyon alır: 1. Küresel Sağlık Politikaları: DSÖ, dünya genelinde sağlık politikalarının belirlenmesi ve uygulanması konusunda liderlik rolü üstlenir. 2. Sağlık Hizmetlerine Erişim: Tüm insanların temel sağlık hizmetlerine erişimini sağlamak için çalışır. 3. Bulaşıcı Hastalıklarla Mücadele: Salgın hastalıkların önlenmesi, kontrol altına alınması ve eradikasyonu için küresel çapta çalışmalar yürütür. 4. Kronik Hastalıkların Önlenmesi: Kalp hastalıkları, kanser, diyabet gibi kronik hastalıkların önlenmesi ve kontrolü için stratejiler geliştirir. 5. Anne ve Çocuk Sağlığı: Anne ölümlerini azaltmak ve çocukların sağlıklı büyüme ve gelişmelerini sağlamak için programlar yürütür. 6. Sağlık Araştırmaları: Yeni tedavi yöntemleri ve teknolojilerin geliştirilmesini teşvik eder, uluslararası araştırma ağları kurar.

Sürveyans, bir kişiyi, nesneyi veya veri grubunu sürekli ve sistematik olarak gözetleyip analiz etme anlamına gelir. Halk sağlığı bağlamında sürveyans, verilerin toplanması, analiz edilmesi, yorumlanması ve bu bilgilerin sağlığın geliştirilmesi ve hastalıkların kontrolü için ilgili kişilere dağıtılması sürecidir. Sürveyans, ayrıca bulaşıcı hastalıkların kontrolü ve gelecekteki sağlık gereksinimlerinin planlanması gibi alanlarda da kullanılır.

Suh KN ve Keystone JS'nin "Malaria and Babesiosis" başlıklı makalesi, Gorbach SL, Barlett JG ve Blacklow NR'nin editörlüğünde yayınlanan "Infectious Diseases" kitabında yer almaktadır. Bu makale, 2004 yılında Philadelphia'da Lippincott Williams yayınevi tarafından basılan kitapta sayfa 2290-308 arasında bulunmaktadır.

Filyasyon ekipleri, bulaşıcı hastalıkların yayılmasını önlemek için kaynak arama ve temaslı takibi yaparlar. Bu ekiplerin görevleri şunlardır: 1. Vaka Tespiti: Pozitif tanı konulan hastaların temas ettiği kişilere ulaşarak onları izlemeye almak. 2. İzolasyon ve Tedavi: İzlenen kişilerden tanı konulanları izole etmek ve tedavilerine başlamak. 3. Saha Çalışmaları: Hem vakaya hem de temaslılarına ulaşarak filyasyon işlemini gerçekleştirmek, böylece yayılmayı önlemek ve risk grubundaki kişilerin hayatlarını kurtarmak. 4. Veri Toplama: Filyasyon yapılan alanda verileri anlık olarak sisteme kaydetmek ve analiz etmek.

Bulaşıcı hastalıklar dört ana kategoriye ayrılır: 1. Viral Enfeksiyonlar: Virüslerin neden olduğu hastalıklardır. 2. Bakteriyel Enfeksiyonlar: Bakterilerin neden olduğu hastalıklardır. 3. Mantar Enfeksiyonları: Mantarların neden olduğu hastalıklardır. 4. Paraziter Enfeksiyonlar: Parazitlerin neden olduğu hastalıklardır.