Böbrek

Malpighian cisimcikleri, böbrek nefronlarının korteks bölgesinde bulunur.

Dalak ve böbrek aynı şey değildir, farklı organlardır. Dalak, karın boşluğunda yer alan, kan filtrasyonu ve bağışıklık sisteminin desteklenmesi gibi işlevlere sahip bir organdır. Böbrekler ise bel bölgesinde bulunan, fasulye şeklindeki iki organ olup, idrar üretimi, sıvı ve elektrolit dengesinin sağlanması, atık maddelerin uzaklaştırılması gibi hayati işlevleri yerine getirir.

Renal arter, böbreklere oksijenlenmiş kan sağlayarak aşağıdaki işlevleri yerine getirir: 1. Filtrasyon: Böbreklerin atık ürünleri, fazla iyonları ve toksinleri filtrelemesine yardımcı olur. 2. Kan basıncı ve hacim düzenlemesi: Renin-anjiyotensin-aldosteron sistemi aracılığıyla kan basıncını ve kan hacmini kontrol eder. 3. Elektrolit dengesi: Sodyum, potasyum, kalsiyum ve fosfat gibi elektrolitlerin dengesini düzenler. 4. Asit-baz dengesi: Hidrojen iyonları ve bikarbonatın düzenlenmesiyle vücudun pH dengesini korur. 5. Hormon ve metabolik atık taşınması: Böbreklere hormonlar ve metabolik atıkları taşıyarak bunların işlenmesini veya atılmasını sağlar. 6. Eritropoez desteği: Böbreklerdeki özel hücreler, oksijen seviyeleri düştüğünde eritropoietin üreterek kırmızı kan hücresi üretimini uyarır.

Böbrek ultrasonu, böbrek yetmezliğini teşhis etmede yardımcı olabilir. Bu görüntüleme yöntemi ile: Böbreklerin boyutu ve şekli değerlendirilerek, normal boyutlardan sapmalar tespit edilebilir. Yapısal değişiklikler (kist, tümör vb.) belirlenebilir, bu tür anormallikler böbrek yetmezliğine yol açabilir. Böbrek kan akımı incelenerek, azalmış kan akımı gibi bulgular böbrek yetmezliğinin göstergesi olabilir. Ancak, böbrek yetmezliği tanısının kesinleştirilmesi için ultrasonun diğer tanı yöntemleri ve laboratuvar testleri ile birlikte değerlendirilmesi gereklidir.

Böbrek ameliyatı sonrası idrarda kan pıhtısı, ameliyat sırasında veya sonrasında idrar yollarına zarar verilmesi nedeniyle oluşabilir. Bunun yanı sıra, idrarda kan pıhtısının diğer olası nedenleri arasında böbrek taşları, idrar yolu enfeksiyonları, böbrek veya mesane tümörleri, travma ve ilaçların yan etkileri yer alır. İdrarda kan pıhtısı görülmesi durumunda, kesin teşhis ve uygun tedavi için bir doktora başvurulması önemlidir.

3 boyutlu böbrek tomografisi, böbreklerin ve çevre dokuların detaylı üç boyutlu görüntülerini sağlayan bir Bilgisayarlı Tomografi (BT) taramasıdır. Bu görüntüleme yöntemi, yüksek çözünürlüklü X-ışınları kullanılarak vücudun farklı açılardan taranması ve bu görüntülerin bilgisayar tarafından işlenmesi ile elde edilir. 3 boyutlu böbrek tomografisi, böbrek taşlarının, tümörlerin, kistlerin ve diğer böbrek hastalıklarının teşhisinde kullanılır.

Böbrek nakli sonrası vericinin yaşam süresi, genellikle 3-4 hafta içinde normal iş ve ev yaşantısına dönebileceği şeklinde belirtilmektedir. Ancak, her ameliyatın kendine özgü riskleri olduğu gibi böbrek nakli ameliyatının da çok düşük oranlarda ölüm riski bulunmaktadır.

Cerrahi çelik böbrek küvetleri 25 cm ve 30 cm boyutlarında bulunmaktadır.

Glomerulusta çift katlı epitel bulunmasının nedeni, yüksek kan basıncına dayanma ve süzülme sırasında büyük moleküllerin geçişini engelleme ihtiyacıdır.

Solunum akciğer ve böbreklerin yapısını açıklayan 3D modeller şunlardır: 1. 3B Smart Anatomy Akciğer Modelleri: Bu modeller, akciğerlerin loblara ve segmentlere bölünmesini, bronş ağacını ve diğer anatomik detayları gösterir. 2. İnsan Solunum Sistemi 3D Modeli: Cinema 4D R23 ve Zbrush 2020'de modellenmiş, Blender Cycles ile işlenmiş, akciğerlerin ve solunum sisteminin gerçekçi bir temsilini sunar. 3. Multi Depth V-Net Model: Böbrek ve tümör segmentasyonu için geliştirilmiş, 3D görüntüleme ve tıbbi segmentasyonda kullanılan bir modeldir. 4. Free3D'deki Solunum Sistemi Modelleri: .max, .fbx, .c4d gibi formatlarda sunulan, solunum sistemi ve alveollerin detaylı 3D modelleri.

Poliüri, tıpta belirli bir zaman aralığında yüksek miktarda idrarın üretilip atılması anlamına gelir. Normalde sağlıklı bir yetişkinin günlük idrar üretimi 1-2 litre arasında seyreder. Bu durum, altta yatan böbrek fonksiyon bozuklukları, şeker hastalığı (diyabet), hormonal dengesizlikler veya bazı ilaçların yan etkileri gibi pek çok faktörden kaynaklanabilir.

İdrar, böbrekten mesaneye üreter adı verilen iki tüp aracılığıyla geçer. Süreç şu şekilde gerçekleşir: 1. Böbrekte kan süzülerek idrar üretilir. 2. Üreterler, böbreklerde üretilen idrarı mesaneye taşır. 3. Mesanede biriken idrar, belirli bir hacme ulaşınca (yaklaşık 150 ml) idrar hissi oluşur. 4. Mesanedeki idrar, üretra yoluyla vücuttan atılır.

Sağlıklı bir erişkindeki normal böbrek boyutları yaklaşık 12x6x3 cm'dir.

Klirens tıpta, bir maddenin böbrekler aracılığıyla kandan uzaklaştırılması anlamına gelir.

Böbrek kapsülü, böbreğin dış yüzeyini saran ince bir zar tabakasıdır. Bu kapsül, böbreğin koruma işlevini üstlenirken, aynı zamanda böbrek dokusunun bütünlüğünü de sağlar.

Diyaliz, böbrek yetmezliği çeken hastalar için iki ana yöntemle yapılır: hemodiyaliz ve periton diyalizi. Hemodiyaliz süreci genellikle şu adımları içerir: 1. Vasküler erişim sağlama: Arter ve ven arasında cerrahi bir bağlantı (fistül) oluşturulur veya kan akışını kolaylaştırmak için bir tüp (greft) kullanılır. 2. Kanın makineye aktarılması: Damardan alınan kan, diyaliz makinesine yönlendirilir ve makine tarafından sürekli olarak pompalanır ve temizlenir. 3. Süzme işlemi: Kan, yapay bir böbrek olan diyalizörden geçerken, atıklar ve fazla su bir diyaliz solüsyonu ile süzülür. 4. Temiz kanın vücuda geri dönüşü: Süzülen kan, başka bir iğne aracılığıyla vücuda geri verilir. 5. İşlem sonrası takip: Diyaliz tamamlandıktan sonra hastanın genel durumu ve vasküler erişim yeri kontrol edilir. Periton diyalizi ise karın zarını filtre olarak kullanır ve şu şekilde yapılır: 1. Hasta, karın bölgesine steril bir kateter yerleştirir. 2. Diyaliz sıvısı, katetere bağlanarak karın boşluğuna enjekte edilir. 3. Sıvı, belirli bir süre karın boşluğunda bekletilir ve atık maddeler bu sıvıya geçer. 4. Son olarak, sıvı dışarı alınarak atılır ve işlem tamamlanır.

Kronik Böbrek Yetmezliği (KBY) beş ana evrede sınıflandırılır: 1. Evre 1: Böbrekte hasara neden olan bir durum vardır, böbreklerin süzme işlevi 90 ml/dakikanın üzerindedir. 2. Evre 2: Böbrekte hafif derecede hasar vardır, böbreklerin süzme işlevi 60-89 ml/dakika arasındadır. 3. Evre 3a: Böbrekte hafif ile orta derecede hasar vardır, böbreklerin süzme işlevi 45-59 ml/dakika arasındadır. 4. Evre 3b: Böbrekte orta derece ile şiddetli hasar vardır, böbreklerin süzme işlevi 30-44 ml/dakika arasındadır. 5. Evre 4: Böbrekte şiddetli derecede hasar vardır, böbreklerin süzme işlevi 15-29 ml/dakika arasındadır. 6. Evre 5: Son Dönem Böbrek Hastalığı olarak adlandırılır, böbreklerin süzme işlevinin ileri derecede bozulduğu (15 ml/dakikanın altına indiği) ve diyaliz veya böbrek nakli tedavisinin gerektiği evredir.

Akciğer ve böbreğin yapısı şu şekildedir: Akciğer: - Yapısı: Süngerimsi, elastik bir organdır ve göğüs kafesinin içinde yer alır. - Yüzeyi: Plevra adı verilen çift katlı seröz bir zarla kaplıdır. - Loblar: Sağ akciğer üç lobdan (üst, orta, alt), sol akciğer ise iki lobdan oluşur. - Fonksiyon: Havada bulunan oksijeni vücuda alır ve vücuttaki karbondioksiti dışarı atar. Böbrek: - Yapısı: Fasulye biçiminde, karın boşluğunun arkasında belin iki yanında yer alan organlardır. - Boyutları: Yaklaşık 11-12 cm boyunda, 6-7 cm eninde ve 4 cm derinliğindedir. - Kapsül: Dış yüzeyi ince fakat sağlam bir bağ dokudan yapılmış bir kapsülle sarılıdır. - Fonksiyon: Kan içindeki atık maddeleri süzerek idrarı oluşturur ve vücudun sıvı dengesini düzenler.

Böbrek yetmezliğini konu alan bir şiir örneği, Hasan Tunçbilek tarafından yazılmış "Böbrek Şiiri" olarak bilinmektedir: > Benim adım böbrek, > Kanı temizlerim süzerek, > Vücuttan atarım besinleri > İdrara dönüştürerek. > Fasulyeye benzerim, > Boşaltım sistemindeyim, > Her on yirmi dakikada > Temizleme işindeyim.

Metabolik asit-baz dengesi bozukluğunun nedenleri şunlar olabilir: 1. Böbrek yetmezliği: Böbrekler, metabolik ürünleri yeterince atamazsa asit-baz dengesi bozulur. 2. Diyabet: Kötü kontrol edilen diabetes mellitus, ketoasidoza yol açabilir. 3. Zehirlenme: Ağrı kesiciler veya ilaçlarla aşırı doz alımı gibi durumlar vücuda dışarıdan fazla asit alınmasına neden olabilir. 4. Şiddetli ishal: Bağırsaklardan bikarbonat kaybı, metabolik asidoza yol açabilir. 5. Kalp krizi veya sepsis: Bu tür ciddi acil durumlar da asit-baz dengesinin bozulmasına katkıda bulunabilir.