BilişselDavranışçıTerapi

Alışkanlıkları kontrol etmek için kullanılan bazı yöntemler şunlardır: Davranış-ödül sistemi: Bir davranışı alışkanlığa dönüştürmek için, davranışın sonucunda kendini ödüllendirmek. İtici sistem: Zararlı alışkanlıkları hatırlatan ortamlardan uzak durmak veya bu alışkanlıklar yerine itici bir sistem geliştirmek. Liste hazırlama: Değiştirilmek istenen alışkanlıkların bir listesini yapmak ve her yıl yeni hedefler eklemek. Alışkanlığın nedenini belirleme: Değiştirilmek istenen alışkanlıkların neden kazanıldığını anlamak. Küçük değişikliklerle başlama: Basit ve küçük adımlarla alışkanlıkları değiştirmeye çalışmak. Çevre düzenlemesi: Motivasyonu artırmak için çevreyi, istenen davranışları destekleyecek şekilde düzenlemek. İki dakika kuralı: Kazanılması zor gelen yeni alışkanlıklar için, günde sadece iki dakika ile sınırlamak. Alışkanlık kontrolü için profesyonel destek almak da faydalı olabilir.

Vera Psikoloji, bütüncül psikoterapi ekolünü benimsemektedir. Bu ekolde terapistler, hastanın ihtiyaçlarına göre mevcut ekolleri entegre ederek teknikler kullanır.

Metakognisyon, kişinin kendi düşünce süreçlerini izleyebilmesi ve düzenleyebilmesi anlamına gelir. Metakognitif terapi (MKT), Adrian Wells tarafından oluşturulmuş bir BDT metodudur. MKT'nin ana hedefleri şunlardır: Kişinin iyileşmesine engel olan yanlış inanışlarını değiştirmek. Metakognitif farkındalık oluşturmak. Bireyin kendi düşüncelerine tepki verme şeklini iyileştirmek. Düşünme tarzını yeniden yapılandırmak. MKT, klinik uygulamada yaygın olarak sosyal anksiyete bozukluğu, yaygın anksiyete bozukluğu, sağlık anksiyetesi, obsesif-kompulsif bozukluk ve travma sonrası stres bozukluğu gibi anksiyete bozukluklarının yanı sıra depresyon tedavisinde de kullanılır.

Ayrıntılara takılma hastalığı, "obsesif yavaşlık" veya "ayrıntı hastalığı" olarak da bilinir. Bu hastalığın bazı özellikleri şunlardır: Ritüeller: Kişi, yaptığı düzenin bozulmaması için büyük çaba harcar. Uzun süren işler: Bir yemek yemek veya okula gitmeden önce hazırlanmak gibi günlük işler saatlerce sürebilir. Kontrol ihtiyacı: Kapı, ocak gibi kapalı olması gereken şeylerin kapalı olup olmadığını sürekli kontrol ederler. Mükemmeliyetçilik: Tüm hareketlerinde çok dikkatli ve hatasız olmaya çalışırlar. Ayrıntı hastalığı, potansiyel olarak obsesif kompulsif bozukluğa (OKB) dönüşebilir.

"Özgüveni Keşfedin" kitabı, düşük özgüvenin nedenlerini ve bu durumun nasıl üstesinden gelineceğini ele alan bir kendine yardım rehberidir. Kitapta, özgüven eksikliğinin temelinde kişinin kendisiyle ilgili olumsuz inançlar ve düşünceler yattığı belirtilir. Ana konular: Özgüven eksikliğinin tanımı ve etkileri. Olumsuz kendilik imajının kaynakları. Temel inançların ve yaşam kurallarının belirlenmesi. Özeleştirel düşüncelerle başa çıkma yöntemleri. Kendini kabul etme ve özsaygıyı artırma yolları. Bilişsel davranışçı terapi tekniklerine dayanan kitap, okuyucuya yeni düşünce kalıpları geliştirmesi ve daha dengeli bir öz imaj oluşturması için pratik alıştırmalar ve kayıt sayfaları sunar.

Aile terapisinde kullanılan bazı yöntemler şunlardır: Yapısal Aile Terapisi: Aile içindeki hiyerarşi, sınırlar ve roller üzerine odaklanır. Stratejik Aile Terapisi: Somut hedefler belirler ve bu hedeflere ulaşmak için yöntemler oluşturur. Duygu Odaklı Çift Terapisi: Bağlanma sorunlarını çözmeyi hedefler. Yaşantısal Aile Terapisi: Bireylerin duygularını bastırmadan ifade edebilmelerine odaklanır. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Aile üyelerinin düşünce yapılarını fark etmelerini ve daha yapıcı iletişim kurmalarını sağlar. Sistemik Terapi: Aile üyeleri arasındaki etkileşimlere odaklanır. Çözüm Odaklı Terapi: Çözümlere odaklanarak kısa süreli destek sunar. Aile terapisi yöntemleri, her duruma özel olarak belirlenir ve psikiyatrist veya psikolog tarafından uygulanır.

Ok ve izle teknikleri farklı bağlamlarda kullanılır: 1. Okuma Teknikleri: "İSOAT tekniği" olarak bilinen "İzle, Sor, Oku, Anlat, Tekrarla" yöntemi, okuyarak öğrenme sürecinde kullanılır ve 1960'lı yıllarda Amerikalı Psikoloji Profesörü F. Robinson tarafından geliştirilmiştir. 2. Psikoterapi: "Aşağı ok tekniği", bilişsel davranışçı terapide (BDT) danışanların olumsuz duygu ve davranışlara yol açan düşünce ve inançları belirlemelerine yardımcı olmak için kullanılır.

GMY kısaltmasının iki farklı açılımı bulunmaktadır: 1. Gelişmiş Motor Yenilemeciler: Bu, motor yenileme sektöründe faaliyet gösteren bir Türk franchising markasıdır. 2. Gözlemci, Modelci ve Yargılayıcı: Bu terim, psikoloji ve bilişsel davranışçı terapilerde kullanılan bir kavramdır.

Duyarsızlaştırma ve maruz bırakma terapisi, bilişsel davranışçı terapi tekniklerindendir. Duyarsızlaştırma terapisinin amacı, korkulan ya da endişe duyulan nesne ile kişiyi kademeli olarak karşı karşıya getirerek korkulan nesneyi sıradanlaştırmaktır. Maruz bırakma terapisinde ise danışanlar, onlarda kaygı uyandıran durumlara, anksiyeteleri azalma gösterene dek maruz kalmaları için cesaretlendirilirler.

Terapide metafor, soyut ve karmaşık kavramları daha anlaşılır hale getirmek, danışanın iç dünyasını ifade etmesine yardımcı olmak ve terapötik ilişkiyi güçlendirmek için kullanılan bir tekniktir. Bazı terapötik metafor örnekleri: - Otobüs Metaforu: Danışanlar kendilerini otobüs şoförü olarak hayal ederler ve huysuz yolcular, onları hedeflerinden saptıran düşünceleri temsil eder. - Akıntıdaki Yapraklar: Danışanlar, düşüncelerini kafalarından çıkarıp akıntıdaki yapraklara yerleştirdiklerini hayal ederler. - Bataklık Metaforu: Düşüncelere karşı direndiğinde durumun daha da kötüleşeceğini, kabullendiğinde ise daha iyi olunacağını anlatır. Metaforlar, bilişsel davranışçı terapi ve kabul ve kararlılık terapisi gibi yaklaşımlarda sıkça kullanılır.

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) yeni başlayanlar için şu adımlarla yapılır: 1. İlk Seans Hazırlığı: Terapiye başlama nedenlerini netleştirmek ve terapiden beklentileri belirlemek önemlidir. 2. Tanışma ve Güven Ortamı: Terapist, kendini tanıtır ve seansların gizliliği hakkında bilgi verir. 3. Sorunların Belirlenmesi: Terapist, danışanın yaşamındaki zorluklar, duygular ve bunların nasıl ortaya çıktığı hakkında sorular sorar. 4. Hedeflerin Belirlenmesi: Terapist ve danışan birlikte, terapinin hedeflerini tartışır ve kısa ve uzun vadeli hedefler belirlenir. 5. Planlama: İlk seansın sonunda, terapist terapinin nasıl ilerleyeceğine dair genel bir plan sunar. BDT süreci, danışan ve terapist arasında aktif bir iş birliği gerektirir ve genellikle 8-16 seans sürer.

Bilişsel davranışçı terapide (BDT) bilişsel çarpıtmaların düzeltilmesi için aşağıdaki yöntemler kullanılır: 1. Bilinçli farkındalık gelişimi: Düşünceleri yargılamadan olduğu haliyle gözlemleme pratiği yapılır. 2. Düşünceleri sorgulamak ve test etmek: Düşüncelerin doğruluğunu sorgulamak ve gerçekçiliğini test etmek önemlidir. 3. Alternatif düşünceler üretmek: Olumsuz düşünceleri daha sağlıklı ve işlevsel alternatiflerle değiştirmek hedeflenir. 4. Rolleri değişmek: Kendi düşüncelerimize karşı takındığımız tutumu, başkalarının aynı durumda takınacağı tutumla karşılaştırmak. 5. Kesinlik ifadelerini bulup değiştirmek: "Her zaman", "hep", "hiçbir zaman" gibi kesinlik ifade eden düşünce kalıplarını daha esnek kalıplarla değiştirmek. 6. Maliyet-fayda analizi: Düşüncelerin bize nasıl yardımcı olduğunu ve nasıl incittiğini değerlendirmek. BDT, bilişsel çarpıtmaları fark etmek ve değiştirmek için etkili bir yaklaşımdır, ancak bu süreçte bir terapistten destek almak faydalı olabilir.

"İyileştiren Sınırlar" kitabı, Doç. Dr. İ. Volkan Gülüm tarafından yazılmış olup, "uygun yerde uygun biçimde 'hayır' diyebilme becerisi"ni ele almaktadır. Kitapta anlatılan konular şunlardır: - Çok hayır demek veya hiç hayır diyememek. - Sınırları konusunda katı olmak veya sınır çekememek. - Geçmişte yaşanan etkileşimlerin, bu beceriyi sergilemeyi nasıl etkilediği. - "Hayır" demenin farklı biçimleri ve hayır diyememe durumu. Kitap boyunca, Şema Terapi ve Bilişsel Davranışçı Terapi yaklaşımlarının kuramsal ve uygulamalı bakış açıları temel alınmaktadır.

Yeme bozukluklarında bilişsel davranışçı terapi (BDT), bireyin yeme bozukluğu semptomlarını azaltmak için düşünce kalıplarını ve davranışları değiştirmesine odaklanan bir psikoterapi yöntemidir. BDT'nin temel adımları: 1. Yeme davranışlarının ve düşüncelerin tanımlanması: Terapist, bireyin yeme bozukluğu seviyelerini ve yeme davranışlarını tetikleyen düşünce ve duyguları belirler. 2. Olumsuz düşünce kalıplarının tanımlanması: Bireyin yeme bozukluğunu tetikleyen olumsuz düşünce kalıpları belirlenir. 3. Düşüncelerin sorgulanması ve değiştirilmesi: Birey, terapistin rehberliğinde, yeme bozukluğunu tetikleyen düşünce kalıplarını sorgular ve daha gerçekçi ve pozitif düşüncelere yönelir. 4. Sağlıksız yeme davranışlarıyla yüzleşme: Birey, sağlıksız yeme alışkanlıklarıyla doğrudan yüzleşerek, bu davranışların ne kadar zararlı olduğunu görmeye başlar ve sağlıklı alternatifler geliştirir. 5. Geçmişteki başa çıkma stratejilerinin incelenmesi: Bireyin daha önceki stresli durumlarla nasıl başa çıktığı değerlendirilir ve daha etkili başa çıkma stratejileri geliştirilir. 6. Davranışsal tekniklerin uygulanması: Düzenli yemek planları oluşturma, gevşeme teknikleri ve kademeli maruz kalma gibi teknikler kullanılarak yeme bozukluğu semptomları azaltılır. BDT, yeme bozukluklarının tedavisinde etkili bir yöntem olup, kısa süreli ve odaklı bir terapi olarak kabul edilir.

Şema terapi, bireyin çocukluk ve ergenlik döneminde edindiği olumsuz düşünce ve davranış kalıplarını (şemaları) hedef alarak şu alanlarda fayda sağlar: 1. Olumsuz şemaların fark edilmesi ve dönüştürülmesi: Bireylerin hayatlarında sürekli tekrar eden olumsuz kalıpları fark etmelerini ve bunları daha sağlıklı olanlarla değiştirmelerini sağlar. 2. Duygusal tetikleyicilerle başa çıkma: Şemaların tetiklendiği anlarda nasıl tepki verdiklerini fark etmelerine ve bu tetikleyicilere karşı daha sağlıklı yanıtlar geliştirmelerine yardımcı olur. 3. Kendilik algısının güçlenmesi: Bireylerin kendileri hakkında geliştirdikleri olumsuz inançları sorgulamalarına ve daha gerçekçi, pozitif bir kendilik algısı geliştirmelerine katkıda bulunur. 4. Sağlıklı ilişkiler kurma: Şemaların ilişkileri nasıl etkilediğini anlamayı ve daha sağlıklı ilişki dinamikleri oluşturmayı sağlar. 5. Kronikleşmiş sorunlara kalıcı çözüm: Kişilik bozuklukları, depresyon, anksiyete gibi kronik psikolojik sorunlar yaşayan bireylerde uzun vadeli çözüm sunar.

"Terk Etmeliydin" ifadesi, terk edilme şeması kavramını anlatıyor olabilir. Bu şema, kişinin sevilme, ilgi görme veya güven duyma konusunda yetersizlik hissetmesi ve bu nedenle terk edilme korkusu yaşamasıdır. Terk edilme şemasının belirtileri arasında aşırı kıskançlık, bağımlılık, içe kapanıklık, çatışma eğilimi gibi davranışlar yer alır. Terk edilme şemasıyla başa çıkmak için farkındalık geliştirmek, profesyonel destek almak ve bilişsel davranışçı terapi gibi yöntemlerden yararlanmak önerilir.

Metafor tekniği çeşitli terapilerde kullanılır, özellikle: 1. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Danışanların düşüncelerini kontrol etmelerine yardımcı olmak için metaforlar kullanılır. 2. Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT): Hayatın kaçınılmaz acılarıyla başa çıkmak için metaforlar yoğun bir şekilde kullanılır. 3. Psikodinamik Terapi: Danışanın bilinçdışı imgelemine ulaşmak ve erken dönem anılarını dönüştürmek için metaforlar kullanılır. Ayrıca, hikaye terapisi ve masal terapisi gibi yaklaşımlarda da metaforlar önemli bir yer tutar.

Bilişsel ve davranışsal stratejilerin temel amacı, bireyin düşünce kalıplarını ve davranışlarını değiştirerek duygusal ve davranışsal sorunları çözmektir. Bu stratejiler, şu hedefleri içerir: - Olumsuz düşünce kalıplarının belirlenmesi ve sorgulanması. - Davranışsal değişiklikler. - Problem çözme becerilerinin kazandırılması.

Lümen psikologlar, çeşitli terapi yöntemlerini uygulamaktadır: Şema Terapisi: Jeffrey Young tarafından geliştirilen, günlük hayattaki zorlukların üstesinden gelmeye yardımcı olan bir terapi yöntemidir. Bilişsel Davranışçı Terapi: Aaron T. Beck tarafından ortaya çıkarılmış, bireyin düşünce yapısını ve bu düşüncelerin davranışlara olan etkisini anlamaya odaklanan bir terapidir. EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme): Travma terapisi için kullanılan, travmatik anıları işlemeye yardımcı olan bir yöntemdir. Psikodinamik Terapi: Sigmund Freud'un öğretilerini günümüz şartlarına göre yorumlamayı temel alan, bilinçaltında yatan geçmiş travmaları inceleyen bir terapi yöntemidir. Çift Terapisi: Julie ve John Gottman tarafından geliştirilen, çiftlerin iletişim sorunlarını çözmeye yönelik bir terapi modelidir.

Yankı Psikoloji, bilişsel davranışçı terapi ve EMDR gibi çeşitli terapi ekollerini uygulamaktadır.