BilimselYöntem

Doğru ifade: "Bilimsel yöntemde test edilebilir bir hipotez oluşturulmalıdır". Yanlış ifadeler: "Bilimsel yöntem yalnızca gözlem yapmayı içerir". "Bilimsel yöntem diğer yöntemlerle çözülemeyen sorunların çözümünde kullanılır". "Gözlemler tamamen rastgele yapılır". "Deney yapmak bilimsel yöntemin opsiyonel bir adımıdır".

Yanlışlayıcı bilim görüşü, bilimsel bir önerme, hipotez ya da teorinin, özünde yanlış olduğunun kanıtlanabilme ihtimali varsa yanlışlanabilir olduğu fikrine dayanır. Bu görüş, bilim felsefecisi Karl Popper'ın "yanlışlamacılık" olarak bilinen bilim epistemolojisi ile ilişkilidir. Yanlışlamacılığın bazı temel ilkeleri: Hipotezlerin sınanması. Gözlemlenebilirlik. Kuramların karşılaştırılması. Yanlışlamacılık, bilim ile bilim dışı olanı, bilgi ile inancı ayırmak için de kullanılır.

Deneysel tarih ve deneysel arkeoloji arasındaki temel fark, odaklandıkları zaman dilimleri ve kullandıkları yöntemlerdir. Deneysel Tarih: - Genellikle tarihsel olayların veya dönemlerin günlük yaşamlarının yeniden canlandırılmasını içerir. - Bu, kostüm, mobilya ve diğer nesnelerin kopyalanmasını kapsar. - Örneğin, bir savaşın veya belirli bir dönemin günlük yaşamının canlandırılması. Deneysel Arkeoloji: - Geçmişteki tarihi olayları, malzemeleri ve teknikleri deneysel olarak yeniden canlandırarak anlamayı amaçlar. - Bu, taş aletlerin kullanımı, eski tarım teknikleri ve antik yapıların inşası gibi uygulamaları içerir. - Örneğin, ilkel yöntemlerle çanak çömlek yapımı. Özetle, deneysel tarih daha çok tarihsel dönemlerin günlük yaşamlarına odaklanırken, deneysel arkeoloji geçmişteki teknolojik ve kültürel süreçleri anlamaya çalışır.

15. ve 17. yüzyıl felsefesinin bazı özellikleri: Skolastik düşünceden modern düşünceye geçiş: Skolastik felsefede teoloji merkezdedir ve felsefi açıklamalar dini inançlara uygun şekilde yapılır. Hümanizm: Hümanizm, insanı skolastik düşüncenin dogmatik yaklaşımlarından sıyırıp Antik Yunan felsefesine yönlendiren bir düşünce akımıdır. Bilimsel yöntem: Rönesans ile birlikte deney, gözlem ve hesaplamaya dayalı bilimsel çalışmalara ağırlık verilmiştir. Akıl ve inanç ilişkisi: İnanç ve akıl birbirinden bağımsız olarak ele alınmıştır. Hukuk felsefesi: Hukuk alanında devlet belirleyici unsurdur. Rasyonalizm: 17. yüzyıl felsefesinde rasyonalizm ön plandadır; doğa, matematik formüllerle veya kavramlarla anlaşılabilir. Öne çıkan düşünürler arasında Nicolaus Kopernik, Francis Bacon, Galileo Galilei ve Isaac Newton bulunur.

Teori ve bulgular aynı şey değildir. Teori, gözlemlenmiş olgulara dayanan ve denenebilir hipotezlere açık olan, birbirine bağlı ifadeler bütünüdür. Bulgular ise, bilimsel araştırmalar sırasında elde edilen veriler ve gözlemlerdir. Dolayısıyla, teoriler bulguların bir sonucu olarak ortaya çıkar ancak aynı şey değildir.

Sarmal yaklaşım, yeni öğrenilecek konuların önceki öğrenmelerle ilişkilendirilerek ve temel konuyla bağ kurularak işlendiği bir eğitim yöntemidir. Sarmal yaklaşımın temel özellikleri: Kademeli gelişim: Öğrenciler bir konunun temel kavramlarını ilk aşamada öğrenir ve daha sonra bu temel üzerine daha karmaşık bilgiler eklenir. Tekrar ve pekiştirme: Bilgiler belirli aralıklarla tekrar edilir, bu da bilgilerin pekiştirilmesine ve kalıcı hale gelmesine yardımcı olur. Bağlantı kurma: Yeni öğrenilen bilgilerin önceki bilgilerle bağlantı kurması sağlanır. Derinlemesine anlama: Her dönüşte konu daha derinlemesine ele alınarak öğrencilerin daha ayrıntılı ve kapsamlı bir anlayış geliştirmesi sağlanır. Esneklik: Öğrencilerin farklı hızlarda öğrenmelerine imkan tanır.

Muğlak bir durumu düzeltmek için aşağıdaki adımlar izlenebilir: Problemin tanımlanması. Literatür taraması. Veri toplama. Modelleme ve simülasyon. Uzman görüşleri. Senaryo analizi. Çoğulculuk ve iterasyon. Karar verme süreci. İletişim ve geri bildirim. Muğlak durumlarla başa çıkmak, bilimsel araştırmaların en zorlu yönlerinden biridir. Bu nedenle, karmaşık ve belirsiz durumlar için profesyonel destek almak faydalı olabilir.

Olguların bazı özellikleri: Gerçeklik: Olgu, gerçek varlığı ifade eder; eğer bir olgu varsa, olay, durum veya nesne gerçekten var demektir. Ölçülebilirlik: Olgu, ölçülebilir veya izlenebilir niteliklere sahiptir. Tekillik: Olgu, tek bir nesne, durum veya olaya atıfta bulunur ve benzersiz niteliklere sahiptir. Bağımsızlık: Olgu, diğer nesnelerden veya durumlardan bağımsızdır. Zaman ve mekan: Olgu, belirli bir zaman ve mekana atıfta bulunur. Nesnellik: Olgu, nesnel ve tarafsızdır, yoruma kapalıdır. Bilimsellik: Olgu, bilimsel verilerle desteklenmiştir. Herkes tarafından kabul edilme: Olgu, herkes tarafından kabul edilmiştir. İrade dışılık: Olgu, irade dışıdır.

Mantıksal düşüncenin nasıl ölçüldüğüne dair bazı yöntemler: Mantıksal Düşünme Ölçeği (MDÖ). Analitik Muhakeme Soruları. Psikometrik Testler. Ayrıca, mantıksal düşünme, deney ve gözlem, akıl yürütme yöntemleri ve sezgiler gibi farklı yöntemlerle de ölçülebilir.

Arkeolojik yüzey araştırması şu adımlarla yapılır: 1. Amaç ve kapsamın belirlenmesi: Araştırmanın hedefleri net bir şekilde formüle edilir. 2. Literatür çalışması ve gerekli belgelerin derlenmesi: Bölge hakkında önceden yapılmış araştırmalar toplanır. 3. Saha çalışması: - Ekstansif (yaygın) yüzey araştırması: Genel bir tarama yapılır. - Intensif (yoğun) yüzey araştırması: Daha detaylı incelemeler gerçekleştirilir. 4. Belgeleme: - Buluntular bir haritaya işlenir ve bir veri tabanında saklanır. - Hava fotoğrafları ve jeofiziksel yöntemlerden yararlanılabilir. 5. Analiz ve değerlendirme: Toplanan veriler analiz edilir ve yorumlanır. 6. Yayın: Araştırma sonuçları bilimsel bir rapor veya makale olarak yayımlanır. Yüzey araştırması, bir bölgede yerleşim yeri var olmuşsa, kalıntıların toprak altında olsa bile yüzeyde izlerinin görülebileceği ön bilgisine dayanır.

Nicel araştırmalarda en çok kullanılan desen, tarama (survey) araştırmasıdır. Tarama araştırmaları, bir özellik, eylem veya görüşü olduğu haliyle ortaya koymayı amaçlar. Anket, tarama araştırmalarında kullanılan ilk veri toplama aracıdır.

Bilimsel yöntemde kontrollü deney, bir hipotezin test edildiği, belirli bir değişkenin değiştirildiği ve diğer tüm dış etkenlerin sabit tutulduğu veya etkilerinin elimine edildiği bir deney türüdür. Kontrollü deneyin temel bileşenleri: Bağımsız değişken: Deneyde değiştirilen faktör. Bağımlı değişken: Bağımsız değişkene bağlı olarak değişen sonuç. Kontrol grubu: Bağımsız değişkenin etkisi altında olmayan, deney sürecinde sabit tutulan grup. Deney grubu: Bağımsız değişkenin uygulandığı ve etkisinin ölçüldüğü grup. Kontrollü deneyler, neden-sonuç ilişkisini belirlemek, dış etkenleri kontrol altına almak ve bilimsel geçerlilik ile güvenirliği sağlamak amacıyla kullanılır.

Doğa filozoflarının ortak özellikleri şunlardır: Doğayı akıl ve gözlemle inceleme: Doğa filozofları, doğayı din, otorite veya geleneğe başvurmadan, kendi akıllarını kullanarak anlamaya çalışmışlardır. Arkhe arayışı: Evrenin temel ilkesini veya ana maddesini (arkhe) bulmaya çalışmışlardır. Bilimsel düşüncenin temelleri: Doğa filozofları, deney ve gözlem yöntemiyle bilimsel düşüncenin temellerini atmışlardır. Teoloji ve kozmoloji ayrımı: Doğa filozofları, teoloji ile kozmolojiyi birbirinden ayıran ilk düşünürler olarak kabul edilir. Bu filozoflar arasında Thales, Anaksimandros ve Anaksimenes gibi isimler bulunur.

16. ve 17. yüzyıllarda felsefenin gelişimine katkı sağlayan bazı düşünce akımları şunlardır: Hümanizm. Bilimsel yöntem. Kartezyen felsefe. Hukuk felsefesi. Bu dönemde ayrıca Rönesans, Kopernik devrimi, Galileo'nun mekanik çalışmaları ve Newton'un hareket yasaları gibi bilimsel ve felsefi gelişmeler de felsefenin gelişimine önemli katkılar sağlamıştır.

Bilim ile diğer disiplinler arasındaki bazı benzerlikler: Amaç benzerliği. Bilgi benzerliği. Merak ve keşif. Yöntem benzerliği. Evrensellik. Bilim, matematik, mühendislik, tıp, sosyal bilimler, çevre bilimi, sanat ve eğitim gibi birçok disiplinle etkileşim halindedir ve bu disiplinlerle işbirliği yaparak yeni keşifler ve çözümler üretir.

Bilimsel bilgi, nesneldir çünkü: Deney ve gözleme dayanır. Sistematiktir. Test edilebilir ve yanlışlanabilir. Disiplinlerarasıdır. Eleştireldir. Kümülatiftir. Toplumsal ve doğa ile uyumludur.

Bilimsel etik araştırma raporu, bilimsel araştırmaların yürütülmesi sırasında uyulması gereken etik kurallara uygun olarak hazırlanan rapordur. Bu raporlar, araştırma sürecinin her aşamasında (planlama, yürütme, bulguların yayınlanması) araştırmacıların uyması beklenen ahlaki ilkeleri ve yükümlülükleri içerir. Bilimsel etik araştırma raporlarında yer alması gereken bazı unsurlar: Gerçeğe uygunluk. Sorumluluk ve haklar. Yazarlar. Yasal izinler ve etik kurul onayları.

Tahminler, bir denenceden çıkarılabilecek mantıklı sonuçlardır ve denenceleri test etmenin en geçerli yöntemidir. Tahminler, "Eğer ............................ ise ............................ dir." şeklinde ifade edilen cümlelerden oluşur.

"PM tez" ifadesi hakkında doğrudan bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, genel olarak tez, belirli bir konu hakkında bilimsel araştırma metotları kullanılarak hazırlanan akademik bir metin olarak tanımlanır. Tezler, genellikle lisans, yüksek lisans ve doktora programlarının tamamlanması için gereklidir ve öğrencinin araştırma, analiz ve yazma becerilerini sergilemesini gerektirir. Eğer "PM tez" belirli bir bağlamda kullanılan bir terimse, daha fazla bilgi veya bağlam sağlanması gerekebilir.

Proje yöntemi, öğrencilerin bireysel veya grup halinde, disiplinlerarası ilişkiler kurarak gerçek yaşam sorunlarına yönelik bir sorun veya senaryo üzerine problem çözme ve ürün ortaya koyma etkinliğidir. Proje yönteminin bazı özellikleri: Ezberden uzak öğrenme: Öğrencilerin bilgiyi keşfetmesi, oluşturması, yeniden düzenlemesi ve transfer etmesi amaçlanır. Gerçek yaşam problemleri: Gerçek yaşam problemleri ele alınır. Öğretmenin rehberliği: Öğrenci, öğretmenin rehberliğinde bilgi kaynaklarına ulaşarak bilgileri keşfeder ve yeniden yapılandırır. Öğrenci merkezli yaklaşım: Öğrencilerin çeşitli zihinsel becerilerini kullanarak bilgiye ulaşması sağlanır. Planlama ve değerlendirme: Öğretmen ve öğrenciler birlikte planlama ve değerlendirme yapar. Projeler, kısa süreli olabileceği gibi, birkaç saatlikten aylara veya bir döneme kadar uzayabilir.