BilimselYöntem

Bilimsel yöntemin en önemli ilkelerinden bazıları şunlardır: Test edilebilirlik. Tarafsızlık. Kanıtlama niteliği. Genelleyici özellik. Nedensellik ilkesi. Yanlışlanabilirlik.

Bilimsel bilginin bazı özellikleri: Nesnellik: Kişisel inançlardan bağımsızdır, herkes için geçerlidir. Olgusallık: Gözlenebilir ve deneylenebilir gerçeklere dayanır. Genelleyicilik: Tek tek olguları değil, aralarındaki benzerlikleri ve genel yasaları araştırır. Evrensellik: Tüm insanlığın ortak mirasıdır. Birikimlilik: Yeni bilgiler önceki bilgilere eklenerek gelişir. Tutarlılık: Mantık kurallarına uygun, çelişkisizdir. Tekrarlanabilirlik: Farklı araştırmacılar tarafından aynı koşullar altında tekrarlanabilir. Eleştirellik: Eleştiriye açıktır, yanlış bilgiler düzeltilir. Sistemlilik: Belirli yöntemler dahilinde elde edilir.

Doğru. Bilimsel yöntemde test edilebilir bir hipotez oluşturulmalıdır. Hipotez, sınırlı kanıtlara dayanan, iki veya daha fazla değişken arasındaki ilişkiyi test eden ve deney veya gözlem yoluyla doğru ya da yanlış olduğu gösterilebilen bir açıklamadır.

"Metodoloji izlenmiştir" ifadesi, bir araştırmada doğru yol haritasının takip edildiği anlamına gelir. Metodoloji, bir konuyu araştırırken kullanılan yöntemler, teknikler ve stratejilerin bilimsel olarak incelenmesi olarak tanımlanır. Doğru bir metodoloji seçimi, araştırma sonuçlarının güvenilir ve geçerli olmasını sağlar.

Hipotermi, vücudun üretebileceğinden daha hızlı bir şekilde ısı kaybetmesi sonucu vücut sıcaklığının 35°C'nin altına düştüğü acil tıbbi müdahale gerektiren bir durumdur. Hipotez ise, bilimsel yöntemde olaylar arasında ilişkiler kurmak ve olayları bir nedene bağlamak üzere tasarlanan ve geçerli sayılan bir önermedir.

Pozitivizm ve mantıksal pozitivizm arasındaki temel farklar şunlardır: Tarih ve gelişim: Pozitivizm, 19. yüzyılda Auguste Comte tarafından kurulmuşken, mantıksal pozitivizm 20. yüzyılda pozitivizmden gelişmiştir. Anlam ölçütü: Pozitivizm, tüm pozitif bilgilerin bilimsel yöntemlerle doğrulanabileceğini savunur. Metafizik: Mantıksal pozitivizm, metafiziği tamamen reddeder ve gözlemlenemeyen, deneysel olmayan önermeleri bilim olarak kabul etmez. Bilimsel yöntem: Mantıksal pozitivizm, tümevarımcı bir yaklaşıma sahiptir ve bilimin gözlemle başlayıp teoriye ulaştığını savunur.

Bilimsel bilgiler, bilimsel yöntemler ile elde edilen, objektif, sistemli, tutarlı ve eleştiriye açık bilgilerdir. Bilimsel bilgilerin bazı özellikleri: Nesnellik: Kişiden kişiye göre değişmez, herkes için aynıdır. Gözlemlenebilirlik: Deney yoluyla elde edilir, varsayımlara dayanmaz. Değişebilirlik: Yeni yöntemler ve deneylerle değiştirilebilir veya geçersiz kılınabilir. Eleştirellik: Her bilim insanı, gerçeğe ulaşana kadar elindeki verilere eleştirel yaklaşır. Bütüncüllük: Farklı disiplinler bir arada kullanılabilir. Bilimsel bilgiler, ele aldığı konuya ve bilgiye ulaşmak için kullandığı yönteme ve amacına göre üç gruba ayrılır: formel bilimler, doğa bilimleri ve insan bilimleri.

Fen Bilimleri Laboratuvar Uygulamalarının Önemi: Bilimsel Yöntemin Öğrenilmesi: Öğrenciler, soru sorma, araştırma yapma, problem belirleme, gözlem yapma, hipotez kurma, deney yapma gibi bilimsel yöntemleri öğrenir. Soyut Kavramların Somutlaşması: Soyut kavramlar, laboratuvarda somutlaştırılır ve daha anlaşılır hale gelir. Becerilerin Gelişimi: Yaratıcılık, problem çözme, psikomotor ve teknik beceriler gelişir. Motivasyon ve İlgi Artışı: Fen derslerine karşı ilgi ve motivasyon artar, öğrenme daha anlamlı hale gelir. Günlük Yaşamla Bağlantı: Teorik bilgilerin pratikte nasıl kullanılacağı öğrenilir. El Becerilerinin Kazanılması: Özellikle teknik beceriler yaklaşımı ile araç-gereç kullanımı ve deney düzenekleri kurma becerileri gelişir.

Sosyolojinin üç temel tanımı şunlardır: 1. Toplumla ve toplumsal ilişkilerin bilimsel olarak incelenmesi. 2. Sosyal davranış, sosyal ilişkiler, sosyal kurumlar, sosyal süreçler ve sosyal değişme bilimi. 3. Pozitif bir bilim olarak, olanı inceleyen ve evrensel kural ve tanımlar yapmayan bir disiplin.

Bilimsel araştırma final sınavlarında sorulabilecek bazı soru türleri: Kompozisyon sorusu: "Bilimsel Araştırma Teknikleri ve Yayın Etiği dersi sayesinde farkına vardım ki..." ifadesiyle başlayan bir kompozisyon yazılması istenebilir. Teorik sorular: Aristoteles'e göre bilimsel bilgi üreten (burhanî) çıkarımlarla diyalektik çıkarımlar arasındaki fark ve diyalektiğe konu olan felsefi meselelerle ilgili sorular sorulabilir. Bilim felsefesi soruları: Gözlem ve teorik terim ayrımı, bir anabilim dalında öne sürülen bir teorinin tanıtımı ve bu teori kapsamında kullanılan terimler hakkında sorular sorulabilir. Etik sorular: Bir makalenin intihal veya başka bir etik ihlal içerip içermediğini kontrol etmek için bir kontrol listesi hazırlanması istenebilir. Kavram soruları: Araştırma sorusu, araştırma amacı, araştırma evreni, örnekleme gibi temel kavramlarla ilgili sorular sorulabilir. Ayrıca, araştırma önerisi hazırlama gibi pratik çalışmalar da final sınavında yer alabilir.

Geçmişteki bilim ile şimdiki bilim arasındaki bazı benzerlikler ve farklılıklar: Benzerlikler: Gözlem ve mantık kullanımı. Pratik ve teorik çabalar. Farklılıklar: Yöntem ve yaklaşım. İnanç sistemleri. Evren anlayışı.

Bilim ve deney arasındaki ilişki, bilimsel yöntemin temel unsurlarından biridir. Deneycilik (empirizm), bilimin temelinde yatar; çünkü doğru bilgi, gözlemler ve deneyimler aracılığıyla elde edilir. Ancak bilim, sadece laboratuvarda yapılan deneylerden ibaret değildir. Özetle, bilim ve deney arasındaki ilişki şu şekilde tanımlanabilir: Bilimsel keşiflerin çoğu, doğrudan gözlem ve deney yoluyla yapılmıştır. Bilimsel yöntem, deneysel verilere dayanır ve bu veriler ışığında hipotezler ve teoriler test edilir. Deneyler, bilimsel ilerlemenin anahtarıdır çünkü yeni kanıtlarla desteklenir veya revize edilir.

Bilimsel yöntemde olgu ve kuram şu şekilde açıklanabilir: Olgu. Kuram (teori). Bilimsel bir kuramın özellikleri şu şekilde sıralanabilir: Görgül yollarla elde edilmiş verilere dayanmalıdır. Henüz açıklanmayan durumlara ilişkin denenebilir nitelikte önermeler içermelidir. Doğruluğu kesin olarak gösterilmiş bir sistemler bütünü değildir. Felsefi görüşler kuram olarak adlandırılmaz. Bazı kuram örnekleri şunlardır: biyolojik evrim kuramı; hastalıkların “Hücre Kuramı”; maddenin “Atom Kuramı”; evrenin tanımı.

Bilimsel araştırmalarda yapılmaması gerekenler şunlardır: İntihal (Plagiarism). Sahtecilik (Uydurmacılık). Saptırma (Aldatmaca). Duplikasyon. Bölme (Dilimleme). Haksız Yazarlık. Gerekli güvenlik önlemlerinin alınmaması. Etik kurallara uyulmaması.

Bir örneğin nasıl olması gerektiği, bağlama göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak bir örneğin iyi bir örnek olarak değerlendirilebilmesi için şu özelliklere sahip olması gerekir: İyi ve güzel olan şeyleri temsil etmesi. Eylem ve davranışların değerlendirilmesi. Evrensel değerleri yansıtması. Pratik ve ekonomik olması. Örnekleme yöntemleri arasında kolayda örnekleme, sistematik örnekleme, küme örneklemesi gibi çeşitli teknikler bulunur.

Nitel araştırmalarda kullanılan desenlerden bazıları şunlardır: Fenomenoloji (olgubilim). Etnografya (kültür analizi). Durum çalışması. Kuram oluşturma (grounded theory). Eylem araştırması. Nitel araştırma desenleri, araştırmanın amacına ve sürecine göre çeşitlilik gösterebilir.

Bilim ve bilimsel arasındaki fark şu şekilde açıklanabilir: Bilim, olguları ve iddiaları deney, gözlem ve düşünce aracılığıyla sistematik bir şekilde inceleyen entelektüel ve uygulamalı disiplinler bütünüdür. Bilimsel ise, bilimsel yöntemlerle elde edilen bilgi anlamına gelir. Dolayısıyla, bilim genel bir bilgi alanını ifade ederken, bilimsel bu bilgi alanının belirli bir yöntemle (gözlem, deney, ölçme) elde edilen sonuçlarını tanımlar.

Kontrol denemelerinin yapılmasının bazı nedenleri: Tohumluk partilerinin standart uygunluğunun test edilmesi. Deney sonucuna etki eden faktörlerin belirlenmesi. Hipotezin test edilmesi. Ayrıca, proses kontrol denemeleri gibi alanlarda kontrol denemeleri, sistemlerin performansını izlemek, ayarlamak ve istenen sonuçları elde etmek için yapılır.

Galileo Galilei, cesur, yenilikçi ve korkusuz bir bilim insanı olarak tanımlanabilir. Bilimsel cesareti: Dünya’nın Güneş etrafında döndüğünü söylediği için Katolik Kilisesi ile çatışmış ve ev hapsine mahkum edilmiştir. Meraklı ve sorgulayıcı yapısı: Genç yaşta rahip olmayı düşünürken, matematik ve bilime olan ilgisi ağır basmış ve bu alanda önemli keşifler yapmıştır. Çok yönlü kişiliği: Sadece astronom ve fizikçi değil, aynı zamanda mühendis, filozof, mucit, öğretmen ve sanatçıdır. Deneysel yöntemi: Hareket yasaları ve düşen cisimlerle ilgili deneyleri, Newton'un evrensel çekim yasasının keşfedilmesine zemin hazırlamıştır. Galileo, bilimsel düşüncenin önemini, dogmalara karşı çıkmanın gerekliliğini ve özgür düşüncenin değerini savunan bir öncüdür.

Akademik portre, bir kişinin yüz hatlarını, ifadesini ve kişiliğini yansıtan, bilimsel ve sanatsal bir anlatım biçimidir. Akademik portre ayrıca şu anlamlara da gelebilir: Edebi bir tür. Resim, heykel, fotoğraf ve edebiyat gibi sanat dallarında bir tür.