Benzetme

Bir şeyde başka şeye benzer yönler bulma ifadesi, "benzetme" olarak adlandırılır.

“Bu dil benim ağzımda annemin ak sütü gibidir” sözü, Yahya Kemal Beyatlı’nın Türkçeye olan sevgisini ifade ettiği bir benzetmedir. Bu sözdeki “ak süt” ifadesi, saflığın, temizliğin ve hiç bozulmamışlığın simgesi olarak kabul edilir.

Teşbih (benzetme) ve teşhis (kişileştirme) edebiyatta farklı sanatlardır: 1. Teşbih: İki farklı şey arasında benzerlik kurarak yapılan bir söz sanatıdır. 2. Teşhis: İnsan dışı varlıklara insana ait özelliklerin verilmesidir.

İnek ve çalışkan öğrenci kavramları farklı anlamlar taşır. İnek, öğrenci literatüründe derslerine çok çalışan, sorgulamadan her dersi ezberlemeye çalışan öğrenci için kullanılan bir benzetmedir. Çalışkan öğrenci ise derslerinde başarılı olan, azimle çalışan öğrenciyi ifade eder.

Lana Rhoades, korku filmi serisi Halka'nın ana karakteri Samara'ya benzetilmektedir.

İstiare (eğretileme) ve mecaz farklı kavramlardır, ancak birbirleriyle ilişkilidirler. İstiare, benzetme sanatının temel öğelerinden benzeyen ve benzetilenden sadece birinin kullanılmasıyla yapılan benzetmedir. Mecaz ise bir sözün gerçek anlamı dışında, çağrışım veya benzetme yoluyla farklı bir anlamda kullanılmasıdır.

"Takım kaptanımız Oktay, bir tavşan gibi hızlı koşar" cümlesi, benzetme sanatının kullanıldığı bir örnektir.

Şiirin 3 dizesinde benzetme yapılmasıyla özdeş olan cümle, benzetme içeren bir cümledir. Benzetme cümleleri, teşbih olarak adlandırılır ve dört ögeden oluşur: benzeyen, kendisine benzetilen, benzetme yönü ve benzetme edatı. Örnek benzetme cümlesi: "Aslan gibi güçlü futbolcular sahadaydı".

Hücre organelleri ile okul arasındaki bazı benzetmeler şunlardır: 1. Çekirdek - Okul Müdürü: Çekirdek, hücredeki faaliyetleri yönettiği gibi, okul müdürü de okuldaki faaliyetleri yönetir. 2. Mitokondri - Enerji Santrali/Kantin: Mitokondri, hücrenin enerji üretimini sağlar, bu nedenle okulun enerji ihtiyacını karşılayan kantin olarak düşünülebilir. 3. Golgi Aygıtı - Postane: Protein ve diğer maddelerin paketlenmesi ve taşınması, postanenin paketleri göndermesi gibi, Golgi aygıtı tarafından gerçekleştirilir. 4. Endoplazmik Retikulum - Okul Koridorları: Madde taşınması, koridorların okul içinde hareket sağlaması gibi, endoplazmik retikulum tarafından yapılır. 5. Lizozom - Temizlik Ekibi: Lizozom, hücrenin atıklarını temizler, bu nedenle okulun temizliğini sağlayan temizlik ekibi olarak benzetilebilir.

Benzetme, zayıf olan bir varlığı güçlü olan bir varlığa herhangi bir yönüyle benzetme sanatıdır. Benzetmenin dört temel ögesi vardır: 1. Benzeyen: Özellik bakımından güçsüz olan varlık veya nesne. 2. Benzetilen: Özellik bakımından daha üstün ve güçlü olan varlık. 3. Benzetme yönü: Birbirine benzetilen varlıklar arasındaki ortak özellik. 4. Benzetme edatı: "Gibi, göre, kadar vb." gibi ilgi kuran edatlar.

Işığın ilerleme yolu, günlük yaşamda sisli bir havada araba farlarının görünmesine benzetilebilir.

Bu cümlede benzetme düşüncesi geliştirme yolu kullanılmıştır.

"Sanki" kelimesi, cümlelerde çeşitli anlamlar katmak için kullanılır: 1. Benzetme Anlamı: Gerçekleşmeyen bir durumu gerçekmiş gibi göstererek benzetme yapar. 2. Tahmin Anlamı: Konuşmacının bir şeyin nasıl olacağına dair kesin olmayan bir ifadeyle tahminde bulunmasını sağlar. 3. İhtimal Anlamı: Gerçekleşip gerçekleşmeyeceği kesin olmayan bir durum hakkında düşünce veya izlenim belirtir. 4. Kuşku Anlamı: Konuşmacının doğruluğuna tam olarak inanmadığı bir ifadeyi aktarırken kullanılır. Ayrıca, "sanki" kelimesi edebiyat eserlerinde ve günlük hayatta benzetme yapmak için de sıkça kullanılır.

Kurbağanın gözünün patlaması, "göle su gelinceye kadar kurbağanın gözü patlar" atasözünde, kurak bölgelerde yaşanan ve göle su dolmasıyla sonuçlanan yağmursuz dönemleri ifade etmek için kullanılan bir benzetmedir. Bu durumda, kurbağa sabırla yağmurun yağacağı ve bitkinin ihtiyacı olan suyun geleceği güne kavuşmayı beklerken, gözünün patlamasıyla sonunda beklenenin gerçekleştiğini görür.

Benzetmede benzeyen ve kendisine benzetilenin dışında benzetme yönü ve benzetme edatı da bulunur.

Kadifemsi ses, "benzetme" ses olayıdır.

Mecaza dayalı edebi sanatlar şunlardır: 1. Mecaz (Değişmece): Bir kelimenin gerçek anlamından saparak başka bir anlamda kullanılmasıdır. 2. Mecaz-ı Mürsel (Ad Aktarması): Bir kelimenin, gerçek anlamından saparak ilişkili olduğu bir başka anlamda kullanılmasıdır. 3. Teşbih (Benzetme): Bir şeyi başka bir şeye benzetmektir. 4. İstiare (Eğretileme): Bir kelimenin yalnızca bir öğesinin gerçek anlamıyla değil, diğer öğesi gizli bir şekilde kullanılarak yapılan benzetmedir. 5. Teşhis (Kişileştirme): Cansız varlıklara ya da soyut kavramlara insana ait özellikler verme sanatıdır. 6. İntak (Konuşturma): Cansız varlıkları, hayvanları ya da soyut kavramları konuşturma sanatıdır. 7. Kinaye (Değinmece): Bir kelimenin ya da ifadenin dolaylı anlamlarla anlatılmasıdır.

"Gün Olur" şiirinde aşağıdaki edebi sanatlar bulunmaktadır: 1. Kişileştirme: "Hele martılar, hele martılar, Her bir tüylerinde ayrı telaş!" dizesinde martılar telaşlı insanlar gibi anlatılmıştır. 2. Benzetme: "Gün olur, deli gibi..." ifadesinde gün, deli gibi davranan bir insana benzetilmiştir. Ayrıca, şiirde ses olayları ve ahenk unsurları da yer almaktadır.

"Öyle ki iki yay kadar" ifadesi, Necm Suresi'nin 9. ayetinde geçen bir benzetmedir ve yakınlığı ifade eder. Bu ifade, yay kirişi ile yayın tutacak yeri arasındaki uzaklık anlamına gelir ve iki yayın birleşmiş gibi çok yakın bir mesafeyi tasvir eder.

XV. yüzyılda şairler sevgilinin gözlerini genellikle "deniz" benzetmesiyle anlatırdı. Bazı şairler, sevgilinin kan dökücü gözlerini "harami", "kasap", "katil" gibi sıfatlarla anarlardı. Bu tür betimlemeler, gözlerin öldürücü ve etkileyici olduğunu vurgulamak için kullanılırdı.