Benzetme

Evet, bitmiş her aşk buz gibi soğuk suya benzetilebilir. Bu benzetme, Sezen Aksu'nun "İhanetten Geri Kalan" şarkısının sözlerinde geçmektedir.

İstiare (eğretileme), bir varlığın veya kavramın, benzerlik yoluyla başka bir varlık veya kavram yerine kullanılmasıdır. İstiare çeşitleri: Açık istiare: Sadece kendisine benzetilen kullanılır. Kapalı istiare: Sadece benzeyen kullanılır. Temsili (yaygın) istiare: Bir metnin bütününe yayılmış istiaredir. İstiare örnekleri: "Bugün ben bir ahu gördüm / Salınıp da gezer gibi / Adın sordum döndü gitti / Sanki baktı kızar gibi". "Gökyüzü ağlıyordu". "Yüreğine ince bir sızı düştü".

Analoji (benzeşim) örneklerinden bazıları şunlardır: Dünya ve Mars örneği. Brokoli ve ıspanak örneği. Hücre örneği. Göz yapısı örneği. Maddenin halleri örneği. Kromozom örneği. Ayrıca, "a:b=c:d" ifadesinde belirtilen ilişki de bir analoji örneğidir.

Benzetme (teşbih), bir kavram, nesne veya durumu, başka bir kavram, nesne veya durum ile ortak özellikleri vurgulayarak anlatma sanatıdır. Benzetmenin dört temel öğesi: Benzeyen. Kendisine benzetilen. Benzetme yönü. Benzetme edatı. Bazı benzetme örnekleri: "Annem kaloriferleri yakınca içerisi fırın gibi sıcak oldu". "Hasan amcanın altın gibi bir kalbi vardı". "Sokaktaki kavga, karıncaların şekere üşüşmesini hatırlattı bana". "O kadar hızlı koşuyordu ki, rüzgar gibi esiyordu". "Gözlerin deniz kadar derin".

Metafor ve benzetme arasındaki temel farklar şunlardır: Benzetme, iki farklı varlık arasında benzerlik kurarak anlam oluşturur ve genellikle "gibi", "kadar", "sanki" gibi kelimelerle yapılır. Metafor, bir şeyin başka bir şeyle benzetilmesi anlamına gelir ancak bu benzetme açıkça ifade edilmez; okuyucu tarafından ima edilen anlamın çıkarılması beklenir. Ayrıca, metaforlar genellikle daha gizli ve soyut bir içerik taşırken, benzetmeler daha açık ve somut bir karşılaştırma sunar.

Teşbih (benzetme), anlatımı güçlendirmek amacıyla, aralarında ortak özellik bulunan iki varlık ya da kavramı, ortak özellik bakımından güçlü olanın zayıf olana benzetilmesi ile ortaya çıkan sanattır. Teşbihin unsurları: Benzeyen. Kendisine benzetilen. Benzetme yönü. Benzetme edatı. Teşbih çeşitleri: Ayrıntılı teşbih. Kısaltılmış teşbih. Pekiştirilmiş teşbih. Yalın teşbih (teşbih-i beliğ). Teşbih örnekleri: "Ah bu türküler, köy türküleri / Ana sütü gibi candan / Ana sütü gibi temiz". "Kutu gibi bir dairede oturuyor". "Bir siyah kadındır kaldırımlarda gece". "Selviler içinde bir alevdir Emir Sultan". "Gözleri yıldız gibi parlıyordu". "O adam bir kartaldı". "O, bir denizdir".

Teşbih (benzetme) ve mecaz aynı şey değildir, ancak ikisi de söz sanatları arasında yer alır. Teşbih (benzetme), iki kavram arasında benzerlik ilişkisi kurarak anlamı güçlendirmek amacıyla zayıf olanı güçlü olana benzetme sanatıdır. Mecaz, bir kelimenin gerçek anlamı dışında, çağrışım veya benzetme yoluyla farklı bir anlamda kullanılmasıdır. Örnek bir benzetme: "Gözlerin, zümrüt gibi parlıyordu". Örnek bir mecaz: "Kalbimi kırdın" (burada "kalbi kırmak" gerçek anlamda değil, üzmek anlamında kullanılmıştır).

Teşbihte (benzetme sanatında) dört öğe bulunur: 1. Benzeyen (müşebbeh). 2. Kendisine benzetilen (müşebbehün bih). 3. Benzetme yönü (vech-i şebeh). 4. Benzetme edatı (edat-ı teşbih). Bu öğelerden ilk ikisi benzetmenin asıl öğeleridir, diğer ikisi ise yardımcı öğelerdir.

"Dilemmanın iki ucunun neden bıyık ve sakal" olduğu ile ilgili bilgi bulunamadı. Ancak, "aşağı tükürsen sakal, yukarı tükürsen bıyık" deyimi, insanların içine düştükleri açmazı ifade eder.

Mehmet Âkif Ersoy'un "Çanakkale Şehitlerine" şiirinde çeşitli edebi sanatlar bulunmaktadır: Aliterasyon ve asonans: "Top tüfekten daha sık, gülle yağan mermîler" gibi ifadelerde sıkça kullanılmıştır. Betimlemeler: Savaşın dehşetini ve şehitlerin kahramanlığını detaylı bir şekilde anlatır. İmgeler ve semboller: Hilal, Türk milletini ve İslam'ı; güneş ise şehitlerin fedakarlığını ve kahramanlığını simgeler. Tekrarlar: "Ey şehîd oğlu şehîd" gibi ifadeler, duygusal etkiyi artırmak için tekrar edilmiştir. Tarihsel atıflar: Bedir Savaşı'na yapılan atıf, Çanakkale Zaferi'nin manevi büyüklüğünü vurgular. Şiir, aruz ölçüsüyle yazılmış olup, geleneksel Türk şiirinin estetik unsurlarını taşır.

Teşbîh-i belîğ, edebiyatta güzel benzetme anlamına gelir ve benzetme sanatının (teşbih) bir türüdür. Teşbîh-i belîğ sanatında, benzetme öğelerinden sadece benzeyen ve kendisine benzetilen bulunur; benzetme yönü ve benzetme edatı yer almaz. Örnekler: "Kim bu cennet vatanı uğruna olmaz ki feda?" (İstiklal Marşı). "Dev çocuk arkadaşlarının elinden çikolataları aldı".

Sanki edatı, cümleye şu anlamlar katar: Benzetme." Tahmin." İhtimal." Kuşku."

"Altın saçlarına dalgalanıyor rüzgârda" ifadesi, teşbih (benzetme) sanatına örnektir. Benzetmede benzeyen ve benzetilen unsurlar: Benzeyen: Saçları. Benzetilen: Altın.

Neşe, farklı şekillerde benzetilebilir: Gökkuşağına. Ani bir güzel habere. Bir çocuğun kahkahasına, bir kuşun sabah ötüşüne veya beklenmedik bir tebessüme. Uzun zamandır beklenen bir oyuncakla karşılaşmaya. Eve dönmeye. Neşe, aynı zamanda hafif sarhoşluk veya çakırkeyif olma durumuyla da benzetilebilir.

"Şüheda fışkıracak toprağı sıksan şüheda" cümlesinde abartma (mübalağa) söz sanatı kullanılmıştır. Abartma, bir özelliğin ya da durumun olduğundan daha çok gösterilmesidir.

"Hıyarı badem balığı derya kuzusu" ifadesinin ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, "derya kuzusu" ifadesi, balık anlamına gelen ve balıkçılar tarafından bol miktarda kullanılan kalıplaşmış bir sözdür. "Derya kuzusu" deyimi, aynı zamanda düşüncesine deniz kızı giren, yaralı bir kılıç balığının yaşama sevincini anlatan bir şiirde de geçer.

"Bu akşam yıldızlara bakarken her birini sana benzettim" ifadesi, kişinin yıldızlara baktığında gördüğü yıldızları hayalinde sevgilisine benzettiği anlamına gelebilir. Benzetme, edebiyatta teşbih olarak adlandırılır ve dört öğesi vardır: Benzeyen. Kendisine benzetilen. Benzetme yönü. Benzetme edatı. Bu ifadede benzetme edatı "gibi" olabilir ve "yıldızlar" (kendisine benzetilen) "sevgiliye" (benzeyen) benzetilmiş olabilir.

Birbirine benzeyen şeyler arasında şunlar sayılabilir: Sosyal medya içerikleri: Alakaları olmamasına rağmen benzer görünen paylaşımlar. Markalar: Pepsi ve Vodafone, Coca-Cola ve Turkcell gibi markalar. Nesneler: Mikroçip, kelebek kozası, çelik halat gibi nesneler. Yiyecekler: Brokoli, mantar, yaban mersini gibi yiyecekler. Ayrıca, "eksisozluk.com" sitesinde "birbirine benzeyen alakasız şeyler" başlığı altında çeşitli örnekler bulunmaktadır.

Metafor ve benzetme aynı şey değildir, ancak ikisi de edebi araçlar olarak karşılaştırmalar oluşturmak için kullanılır. Benzetme, iki farklı varlık arasında benzerlik kurmak için "gibi" veya "kadar" gibi kelimelerle yapılan bir ifadedir. Metafor ise, iki öğe arasında benzerlik kurarak anlam oluşturur, ancak "gibi", "kadar" gibi kelimeler kullanılmaz.

"Çatallı kazık yere batmaz" atasözü, çok başlılığın başarıyı engellediğini ifade eder. Atasözünde geçen "kazık" toprağa çakılmak için hazırlanmış uzunca ve ucu sivri bir çubuğu temsil ederken, "çatallı kazık" benzetmesi çok başlılığı ifade eder. Bu atasözü, aynı zamanda siyasette de kullanılır; koalisyona karşı olanlar, "çatal kazık yere batmaz" diyerek tek parti iktidarını savunur.