Kişileştirme

Kişileştirmeye örnek cümleler: 1. "Ağaçlar sonbahara sıkı bir şekilde hazırlanıyor." (Hazırlık yapmak insana ait bir özelliktir ve bu cümlede ağaçlara aktarılmıştır). 2. "Rüzgarın hüznü her halinden belli oluyordu." (Hüzünlenme insana özgü bir özelliktir). 3. "Çiçekler son dönemde içine kapanarak her şeyden uzaklaştı." (İçine kapanma insana ait bir davranıştır). 4. "Sokaktaki kedi insanların acımasızlığına üzülüyormuş." (Üzülme insana özgü bir duygudur). 5. "Neşeli akan bu derenin artık eski keyfi kalmadı." (Keyif almak insana ait bir özelliktir). 6. "Yağmurda ıslanan bitkiler gülümseyerek sevincini ifade ediyor." (Gülümseme ve sevinç insana özgü duygulardır). 7. "Sıcaktan bunalan asfalt çaresizlik içindeydi." (Çaresizlik insana özgü bir duygudur). 8. "Usta yazarın kalemi bu defa biraz korkak kalmış." (Kaleme korkaklık özelliği aktarılmıştır). 9. "Evimizin önünden geçen kedi, adeta bir aslan gibi kükredi." (Kükreme aslanlara özgü bir davranıştır). 10. "Şehirdeki ışıklar bu saatte duygu yüklüdür." (Duygu yüklü olmak insana özgü bir ifadedir).

Kişileştirmede insana ait özellikler şunlardır: Üzülme, gülme, ağlama gibi duygusal tepkiler; Özleme, sevinme, kızma gibi hisler; Konuşma yeteneği; Düşünme ve hareket etme kabiliyetleri.

Kişileştirmenin amacı, cansız varlıklara veya hayvanlara insani özellikler yükleyerek anlatıya canlılık ve dinamizm katmaktır. Ayrıca, bu sanat sayesinde soyut kavramlar somut bir kişilik kazanır ve okuyucuların veya dinleyicilerin olayları daha canlı bir şekilde hayal etmeleri sağlanır.

Teşhis sanatı, insan dışındaki varlıklara, hayvanlara veya bitkilere insana özgü özellikler yükleyerek onları kişileştirme sanatıdır. Bu sayede anlatım daha canlı ve ilgi çekici hale gelir. Teşhis sanatı örnekleri: "Güneş, tebessümle uyandırdı dünyayı" (Güneş'in tebessüm etmesi). "Rüzgar, ağaçların saçlarını okşuyordu" (Rüzgar'ın saç okşama eylemi). "Deniz, öfkeyle kıyıya vuruyordu" (Deniz'in öfkelenmesi). "Bulutlar durmuş, olup bitenleri seyrediyordu" (Bulutlara insani bir özellik verilmesi). "Saat, odanın sessizliğini bozarak zamanın hiç durmadığını hatırlattı" (Saat'in insana özgü davranışlarla betimlenmesi).

Çanakkale Şehitlerine şiirinde Mehmet Akif Ersoy tarafından kullanılan bazı edebi sanatlar şunlardır: 1. Benzetme: "Eski dünya, yeni dünya, bütün akvamı beşer kanıyor kum gibi" dizesinde, insanların çokluğu kuma benzetilmiştir. 2. Kişileştirme: "Ah o yirminci asır yokmu, o mahluk-i asil" dizesinde asır kişileştirilmiştir. 3. Mübalağa (Abartma): "Şu boğaz harbi nedir? Var mı ki dünyada eşi" dizesinde, savaşın büyüklüğü abartılmıştır. 4. Hüsn-i Talil: "Yaralanıp temiz alnından uzanmış yatıyor. Bir hilal uğruna, ya Rab, ne güneşler batıyor!" dizesinde, güneşin batışı, hilalin görülebilmesi için gerekli bir durum olarak gösterilmiştir.

Kişileştirmede aşağıdaki söz sanatları kullanılır: 1. Abartma (Mübalağa): Bir şeyi olduğundan daha büyük veya daha küçük göstermek. 2. Benzetme (Teşbih): Aralarında ortak özellik bulunan iki unsurdan zayıf olanı güçlü olana benzetmek. 3. Konuşturma (İntak): İnsan dışındaki varlıkları konuşturmak.

“Rüzgâr yavaşça sarar ağaçları” cümlesi, kişileştirme (teşhis) söz sanatına örnektir.

"Eskiler Alıyorum" şiirinde kişileştirme sanatı kullanılmamıştır.

Ağaçlar dizelerde kişileştirilmiştir.

Kişileştirmenin en çok kullanıldığı şiir türü, masal ve fabl türleridir.

Kişileştirme (teşhis), söz sanatlarından biridir.

“Karanlıklar renklensin” ifadesi, kişileştirme (teşhis) söz sanatına örnektir.

Sevgi Duvarı şiirinde kişileştirme ve abartma gibi edebi sanatlar bulunmaktadır. - "Kör karanlıkta açardık paslı gözlerimizi" dizesinde karanlık kör gibi düşünüldüğü için kişileştirme sanatı yapılmıştır. - "Öyle sıcaktı ki çöpçülerin elleri" dizesinde ise çöpçülerin ellerinin sıcaklığının abartılması, abartma sanatına örnektir.

Kişileştirme içeren bir şiir yazmak için aşağıdaki gibi bir yapı izlenebilir: 1. Başlık: Şiirin konusunu yansıtan bir başlık seçilmelidir. 2. Dize Yapısı: Şiirde en az bir dize, insan dışı bir varlığa veya soyut bir kavrama insan özellikleri atfederek yazılmalıdır. 3. Duygusal Bağ: Kişileştirme, okuyucunun metinle duygusal bir bağ kurmasını sağlayacak şekilde kullanılmalıdır. Örnek bir kişileştirme şiiri: Bulutlar gülerek geldiler Dağın tepesinde durdular Selam dediler güldüler Dağ yıkadı saçlarını.

"Beklenen" şiirinde kişileştirme edebi sanatı bulunmaktadır.

Kaldırımlarda yağmur kokusu ifadesi, kişileştirme sanatına örnektir.

"Mutlukent'in Yöneticisi" kitabında kişileştirme, Emircan'ın bilge babasının bir kitap yazması ve bu kitabı Emircan'a okuması şeklinde gerçekleştirilmiştir.

Teşhis sanatı, insan dışı varlıklara insana ait özelliklerin yüklenmesi yoluyla onları kişileştirme sanatıdır. Bu sanat, metne canlılık ve duygusallık katmak için kullanılır. Örnek cümleler: "Ağaçlar rüzgarla dans ediyordu". "Saat bana inat, dakikaları koşarak geçiriyor".

Kişileştirme örnekleri şunlardır: 1. "Rüzgar, ağaçların yapraklarıyla dans ediyordu". 2. "Ay, gece boyunca gökyüzünde gülümsedi". 3. "Çiçekler güneşe doğru başlarını uzattı". 4. "Deniz, kıyıya usulca fısıldadı". 5. "Güneş, bulutların arasından nazlı nazlı çıktı". 6. "Saat, aceleyle zamanı koşar adımlarla götürdü". 7. "Yıldızlar, gökyüzünde birbirlerine göz kırptı". 8. "Fırtına kapıya sertçe vurdu". 9. "Kitap, rafın üstünde sabırla okunmayı bekledi". 10. "Yağmur pencereleri nazikçe öptü". Ayrıca, fabl türlerinde de kişileştirme örnekleri sıkça görülür: - "Karınca sıcak yaz günlerinde çalışmaya devam etti. Ağustos Böceği ise çalışan karıncayla alay edip tüm gün saz çalarmış".

"Limon koksun ortalık" ifadesi, kişileştirme söz sanatına örnektir.