Benzetme

Açık istiare, benzetme öğelerinden yalnızca kendisine benzetilen (müşebbehu bih-müstearı minh) kullanılarak yapılan istiaredir. Açık istiare örnekleri: "Kurban olam beşikte yatan kuzuya". "Doya doya sevemedim kuzumu". "Bir med zamanı gökyüzü kurşunla örtülü". "Dünyaya geldiğim anda / Yürüdüğüm aynı zamanda / İki kapılı bir handa / Gidiyorum gündüz gece". "Bin gemle bağlanan at şaha kalkıyor / Gittikçe yükselen başı Allah'a kalkıyor".

En çok kullanılan benzetmelerden bazıları şunlardır: Benim oğlum aslan gibidir. Benim arkadaşımın altın gibi bir kalbi vardır. Karıncaların şekeri düşmesi gibi pastaya saldırdılar. Eve geldiğimde bulaşıkların daha dağ gibi yıkıldığını gördüm. Takım elbise ile beraber büyük bir iş adamı gibi olmuşsun. Benzetme, anlatımın etkisini artırmak için kullanılan bir söz sanatıdır. Benzetmeler, şarkı sözlerinde de sıkça kullanılır. Benzetme örnekleri ve kullanımıyla ilgili daha fazla bilgi için aşağıdaki kaynaklara başvurulabilir: milliyet.com.tr; cnnturk.com; turkedebiyati.org.

"Ceylan göz" ifadesi, sevilen kişinin gözlerinin güzelliğini ve çekiciliğini ceylanın gözlerine benzeterek vurgular. "Ceylan gözlüm" ifadesi ise, "ceylan gibi gözlü sevgilim" anlamına gelir. Ayrıca, "ceylan göz" şu anlamlara da gelebilir: Ela/açık kahverengi renginde iri, hareli, uzun kirpikli göz. Sardunya, halk arasında ceylan gözü çiçeği olarak bilinir.

4. sınıf düzeyinde benzetme, ortak yanları olan iki kavramdan zayıf olanın güçlü olana benzetilmesidir. Bazı benzetme örnekleri: "Ali, bir tavşan gibi hızlı koşar". "Gökçe, bir kaplumbağa gibi yavaş koşar". "Benim çantam bir dağ gibi büyüktür". "Benim annemle babam arı gibi çalışkan insanlardır". "Hasan, Mert gibi konuşuyor". "Elif de Rabia gibi sessiz konuşuyor". Benzetme cümlelerinde genellikle "gibi" kelimesi kullanılır.

Sanki kelimesi, Türk Dil Kurumu'na göre üç farklı anlama gelir: 1. Farz edelim ki, güya. 2. Soru cümlelerinde belirtilen konuya ilgiyi çekmek veya uyarıda bulunmak için kullanılan bir söz. 3. Sözüm ona, sözde.

"Şeftalisi bala benziyor" ifadesi, yöresel bir türküde geçen ve yari betimleyen bir sözdür. Ayrıca, bu söz şu anlamlara da gelebilir: Sevgilinin şeftali ağacı olduğu ve güzel şeftaliler yetiştirdiği anlamına gelebilir. Tatlandırıcı içermeyen, doğal bir iltifat olarak yorumlanabilir. Bunların dışında, "Şeftalisi Bala Benziyor" ifadesi, 1975 yapımı, yönetmenliğini Birsen Kaya'nın yaptığı erotik bir Türk filminin adı olarak da kullanılmaktadır.

"En iyi benzetme cümlesi" kavramı öznel bir değerlendirme gerektirir. Ancak, benzetme cümlelerine bazı örnekler verilebilir: "Sabah suları güvercin tüyü gibi yumuşaktı". "Sesi rüzgar gibi hafifti". "Çocuklar bahar çiçekleri gibi açıyordu". "Ay, geceyi aydınlatan bir meşale gibiydi". "Yüzü güller gibi açtı". "Kalbi taş gibi sertti". "Saçları gece karanlığı gibi siyahtı". "O, aslan gibi cesurdu". "Kardeşim keçi gibi inatçıdır". "Televizyon ateş gibi olmuş".

5. sınıf Türkçe benzetme, anlatımı güçlendirmek amacıyla, aralarında ortak nitelik bulunan iki varlık ya da kavramdan, ortak nitelik yönünden güçlü olandan zayıf olana aktarma yapılmasıdır. Benzetmenin dört öğesi vardır: 1. Benzeyen. 2. Kendisine benzetilen. 3. Benzetme yönü. 4. Benzetme edatı. Bir benzetme cümlesi kurabilmek için benzeyen ve benzetilen unsurlar yeterli gelebilmektedir. Örnekler: "Ali keçi gibi inatçı bir çocuktur". "Mert bir tavşan kadar hızlı koşar". "Bu çocuk aslan gibi cesur". "Ay, gümüş bir tepsi gibi gökyüzünde parlıyordu".

29. etkinlik benzetme unsurlarının neler olduğuna dair bilgi bulunamadı. Ancak, benzetmenin (teşbih) dört temel unsuru şunlardır: 1. Benzeyen. 2. Kendisine benzetilen. 3. Benzetme yönü. 4. Benzetme edatı.

"Kaşları keman, kirpikleri ok" ifadesi, divan edebiyatında sevgiliyi betimlemek için kullanılan bir imgedir. Bu imgede: Kaşlar yay, keman, hilal olarak tanımlanır. Kirpiklerse ok, mızrak ucu, hançer olarak tasvir edilir. Bu imgede kirpikler, sevgilinin aşığa bakarak ok atmasını temsil eder ve yaralayıcı, avlayıcı bir silah olarak görülür. Ayrıca, bu ifade, güzel kadınları tanımlamak için de kullanılır; burada keman bir yay, kirpikler ise eğik kaşları bir yayla karşılaştırılır.

Masallarda siyah saç, genellikle "kömür gibi siyah" olarak benzetilir. Ayrıca, siyah saçın beyaz tenle birleşimi, masallardaki prenseslerin güzelliğine atıfta bulunarak, "kömür gibi siyah saçlı, beyaz tenli, kırmızı dudaklı" şeklinde anlatılır.

Terea Russet, koyu ve derin tütün tatlarını seven kullanıcılar için geliştirilen, zengin ve yoğun bir tütün tadına sahip bir üründür. Terea Russet'in hangi sigaraya benzediğine dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, Terea sigara çeşitlerinin benzediği sigaralara dair bazı örnekler şu şekildedir: Terea Amber, kırmızı Marlboro'ya benzetilmektedir. Terea Sienna, kavrulmuş tütün, çay ve odunsu tonlarıyla klasik tütün sevenler için iyi bir seçenek olarak değerlendirilmektedir. Terea Silver, Parliament ve Marlboro Touch Blue'ya denk geldiği söylenmektedir. Terea sigara çeşitleri ile ilgili en doğru ve güncel bilgilere ulaşmak için resmi web sitelerini ziyaret etmek önerilir.

Eğretileme ve eğreti arasındaki fark şu şekildedir: Eğretileme, bir kelimenin benzetme amacıyla, başka bir kelime yerine kullanılmasıdır. Bu, mecazi bir anlatım şeklidir ve iki türü vardır: Açık eğretileme: Sadece kendisine benzetilen kullanılır. Kapalı eğretileme: Sadece benzeyen kullanılır. Eğreti ise, Türkçe'de "belli belirsiz" anlamına gelir. Dolayısıyla, eğretileme bir söz sanatı iken, eğreti bu sanatın uygulanma şeklini tanımlayan bir sıfattır.

"Boşalandularda" ifadesinde hangi edebi sanatın olduğuna dair bilgi bulunamadı. Ancak, bazı edebi sanatlar ve örnekleri şu şekildedir: Teşhis (Kişileştirme). İntak (Konuşturma). Hüsn-i Talil (Güzel Sebebe Bağlama). Mübalağa (Abartma).

Canlı varlıklara benzetilerek yapılan bazı benzetme cümleleri: Kardeşim keçi gibi inatçıdır. Ahmet kaplumbağa kadar yavaştır. Yusuf da Efe kadar yaramaz. Melis, kedi gibi uysal bir çocuktu. Babam keçi gibi inatçı bir adamdır. Bu cümlelerde, insanlar (kardeş, Ahmet, Yusuf, Melis ve baba) hayvanlara (keçi, kaplumbağa, kedi) benzetilmiştir.

"Sarmaşık dal gibi" ifadesi, teşbih (benzetme) söz sanatına örnektir. Benzetmede, benzeyen (sarmaşık) ve kendisine benzetilen (dal) unsurları bulunur.

Orhan Veli Kanık'ın "Anlatamıyorum" şiirinde kullanılan bazı edebi sanatlar: Tezat. Mecaz. Lirizm. Benzetme. Kişileştirme. İstiare. Ayrıca şiirde, imge ve semboller de yoğun olarak kullanılmıştır.

"Mey süzülmüş şişeden" ifadesi, Nedim'in bir gazelinde geçen bir beyitte yer alır. Bu beytin günümüz Türkçesiyle karşılığı şu şekildedir: > Nezâket haddeden geçmiş sana boy pos olmuş. Şarap şişeden süzülmüş sana kırmızı yanak olmuş. Bu beyitte geçen ifadeler şu şekilde açıklanabilir: Haddeden geçmek. Şişeden süzülmek.

Sezai Karakoç'un "Leyla'nın Bir Işığa Dönüşmesi" şiirinden alınan dizelerde yer alan bazı edebi sanatlar: Kişileştirme: "Yükselip tuttu ışık olan Mecnun'u" (insana ait bir özellik olan "tutmak" ışığa atfedilmiş). Benzetme: "Bir ışığa dönüştü Leyla" (Leyla, ışığa benzetilmiş). Görüntüsellik: "Evden yükselen bir ışık sütunu" (görsel bir betimleme). Ayrıca, dizelerde tekrar ve paralellik de bulunmaktadır: "gördü herkes gökte yarıştı iki ışık / birbirine kavuştu iki ışık".

Bu dizelerde benzetme (teşbih) sanatı kullanılmıştır. "O kuş gibi yüreğin / Hep sevgiyle dolmalı" ifadesinde, yürek kuşa benzetilmiştir. Diğer söz sanatları (tezat, abartma, konuşturma) ise bu dizelerde bulunmamaktadır.