Türküler

Karadeniz türküleri üç ana kategoriye ayrılır: 1. Ezgilerine Göre: Kırık havalar ve uzun havalar olarak ikiye ayrılır. 2. Konularına Göre: Ninniler ve çocuk türküleri, tabiat üzerine türküler, aşk türküleri, kahramanlık türküleri, askerlik türküleri, tören türküleri, iş türküleri, ağıtlar gibi çeşitli temaları işler. 3. Yapılarına Göre: Mani kıt’alarından kurulu türküler ve dörtlüklerle kurulu türküler olarak ayrılır.

En iyi 10 türkü arasında şunlar bulunmaktadır: 1. "Gelinim" - Aşık Veysel Şatıroğlu. 2. "Çayır Çimen Geze Geze" - Neşet Ertaş. 3. "Çeşm-i Siyahım" - Muharrem Ertaş. 4. "Kara Toprak" - Aşık Mahzuni Şerif. 5. "Divane Aşık Gibi" - Aşık Mahzuni Şerif. 6. "Dönülmez Akşamın Ufkundayız" - Neşet Ertaş. 7. "Kara Sevda" - Hüseyin Turan. 8. "Yuh Yuh" - Aşık Veysel Şatıroğlu. 9. "Aşkın Kanunu" - Musa Eroğlu. 10. "Kâtibim" - Aşık Veysel Şatıroğlu. Bu liste, Türk halk müziğinin zengin repertuvarından sadece birkaç örnektir.

En çok sevilen Rumeli türkülerinden bazıları şunlardır: 1. "Vardar Ovası". 2. "Aman Bre Deryalar". 3. "Bülbülüm Altın Kafeste". 4. "Çalın Davulları". 5. "Alişimin Kaşları Kara".

Rumeli türkülerini söyleyen bazı sanatçılar şunlardır: 1. Arif Şentürk: Rumeli türkülerinin unutulmaz sesi olarak anılan sanatçı, birçok albüm ve programda Rumeli türkülerini seslendirmiştir. 2. Hasan Öztürk: "Rumeli Türküleri" adlı albümü bulunan sanatçı, Rumeli türkülerini yorumlamaktadır. 3. Gültekin ve Ekrem: "Rumeli Türküleri 3" adlı full albümleriyle bilinen ikili, Rumeli türkülerini seslendirmektedir.

"Odam Kireç Tutmuyor" türküsü, Eskişehir yöresine aittir.

"Odam Kireç Tutmuyor" türküsü, Eskişehir yöresine aittir.

"Yare Söyleme" türküsünün hikayesi farklı versiyonlarla anlatılsa da genel olarak sabırlı bir aşık olan kahramanın sevdiğiyle yaptığı yolculuğun hikayesi olarak kabul edilir. İki ana versiyon şu şekildedir: 1. Uzun Yol ve Yorgunluk: Kahraman, sevdiğinin yanına gitmek için yola çıkar ancak yolu çok uzundur ve yorgun düşer. 2. Ayrı Düşen Sevgililer: Ayrı düşen sevgililerden biri eve dönüş yolunda olup diğeri ise eve varmıştır. Türkü, genellikle Anadolu'nun farklı yörelerinde söylenirken, zamanla farklı yorumlarla değişiklik gösterebilir.

"Acem Kızı" türküsü, Kırşehir yöresine aittir. Türkünün kaynak kişisi Çekiç Ali, derleyicisi ise Osman Özdenkçi'dir. Ayrıca, türkünün farklı yörelere ait versiyonları da bulunmaktadır, örneğin Kars ve Gaziantep versiyonları.

Çökertme türküsünün hikayesi, 20. yüzyıl başlarında Bodrum'da geçen gerçek olaylara dayanmaktadır. Baş kahramanlar, Van'dan Bodrum'a gelmiş bir ailenin oğlu olan Halil Efe ve en yakın arkadaşı İbram (İbrahim) Çavuş'tur. Olayların gelişimi şöyle özetlenebilir: 1. Halil Efe ve İbram, kaçakçılık yaparak İstanköy'e gidip gelmektedir. 2. Halil Efe, Rumlar tarafından ihbar edilince tutuklanır ve yedi yıl hapis yatar. 3. Bu sırada, güzelliğiyle kasabada nam salmış Hafize (Havse), Çerkes kaymakamın evinde hizmetçilik yapmaktadır. 4. İbram Çavuş, Hafize'yi ikinci eş olarak alır, ancak tepkilerden dolayı bırakmak zorunda kalır ve efeler Hafize'yi dağa kaçırır. 5. Halil Efe, hapisten çıktıktan sonra Hafize'ye aşık olur ve onu efelerden kaçırır. 6. Kaçışları sırasında durakları olan Çökertme'de (günümüzde Yalıkavak), Rum denizcinin teknesiyle adalara kaçmayı planlarlar. 7. Kötü hava koşullarında teknenin dayanamayacağını söyleyen denizcinin tavsiyesine uyarak Aspat'ta (Bitez Yalısı'nın karşısı) kalırlar. 8. Tekneci, Halil Efe ve Hafize'nin rakısına bir sıvı karıştırıp onları uyutur ve tekne Bitez'e yanaşır. 9. Buradan gelen ihbar üzerine Çerkes kaymakam ve kolcular gelir, çıkan çatışmada Halil Efe yaralanır. 10. Kolcular, kaymakamın emriyle yaralı Halil Efe'yi boğarak öldürürler. Başta Hafize olmak üzere tüm Bodrum bu haberi duyunca yasa boğulur ve Çökertme türküsü bu şekilde ortaya çıkar.

Gesi Bağları türküsünün hikayesi, Molla Fadime adlı bir kıza aittir. Hikayeye göre, Molla Fadime'nin annesi Şerif, babası Alimülazım ve bir de kızı Sabiha vardır. Olayın ardından Molla Fadime bir daha evine dönmemiş ve yaşadığı acıları ve üzüntüleri dile getirmek için Gesi Bağları türküsünü söylemiştir.

"Türkülerin Sesi FM" radyosu, turkulerinsesi-fmm.blogspot.com adresine aittir.

"Ölü Ozanlar Derneği" kitabının sonunda, ana karakterlerden Neil Perry intihar eder. Bu olay, babasının Neil'in tiyatro oyununda oynamasını yasaklaması ve Neil'in ailesinin ona uyguladığı baskı nedeniyle gerçekleşir.

"Kızılcıklar Oldu Mu?" türküsünün hikayesi genellikle Edirne Keşan yöresine ait olduğu kabul edilir. Hikayeye göre, Dobrucalı bir genç, Romanya zamanında Karpat Dağları'na yakın bir yerde askere gider. Bu mektuptan ilham alan genç, sevdiği kızı düşünerek bu türküyü yakar.

"Bizim Ele Bahar Geldi Meler Kuzular Kuzular" türküsü, Yusufeli yöresine aittir.

Urfa türkülerini söyleyen bazı sanatçılar şunlardır: Aysun Gültekin; Emel Taşcıoğlu; Münevver Özdemir; Mehmet Özbek; Azize Gürses; Adile Kurt Karatepe; Kazancı Bedih; Ahmet Kaya; İbrahim Tatlıses.

Misket (Güvercin Uçuverdi) türküsünün hikayesi, Ankara'nın sevilen efelerinden Osman Efe ile Huriye'nin aşkına dayanır. Hikaye şu şekilde gelişir: - Huriye, Osman Efe'yi görebilmek için evlerinin önündeki misket ağacına çıkar. - Osman Efe, Huriye'yi sevmekte ve ona "Misket" diye seslenmektedir. - Yörenin ağalarından Kır Ağa da Huriye'ye aşık olur ve onu istetir. - Huriye'nin babası, zengin olduğu için bu teklifi kabul eder. - Durumu öğrenen Osman Efe, Kır Ağa'ya meydan okur ve ikisi arasında bir kavga çıkar. - Kavgada Osman Efe, Kır Ağa'yı zorlar ama Kır Ağa, onun yiğitliğinden etkilenir ve "Misket senin olsun" diyerek geri çekilir. - Bu sırada elma ağacının üstünde olan Huriye, kalabalığın yaklaştığını görür ama Osman Efe'yi göremeyince yanlış anlar ve ağaçtan düşerek ölür. Huriye'nin ölümü üzerine Osman Efe, bu acıyı anlatan bir türkü yakar.

Urfa türkülerinin yanık olmasının nedeni, türkülerin duygulu ve içli bir söyleyişe sahip olmasıdır.

En iyi dertli türküler arasında öne çıkanlar şunlardır: 1. "Karadır Kaşların" - Birbirlerini seven iki aşığın kavuşamaması üzerine yazılmıştır. 2. "Dersini Almış da Ediyor Ezber" - Yörük bir çobanın sevdiği kıza olan aşkını anlattığı türküdür. 3. "Zahidem" - Ağasının kızı Zahide'ye aşık olan Arap Mustafa'nın hikayesini anlatır. 4. "Hey On Beşli" - Çanakkale'ye giden ve haber alınamayan bir gencin sevgilisine olan özlemini dile getirir. 5. "Mihriban" - Abdurrahim Karakoç'un ölümsüz aşkını anlattığı türküdür. Ayrıca, TRT Dinle platformunda da en çok dinlenen dertli türküler arasında "Müdür Beyin Yeşil Kürkü", "Seher Vakti Çaldım Yarin Kapısın" ve "Telli Turnam" gibi eserler bulunmaktadır.

Musa Eroğlu, "Mihriban" ve "Telli Turnam" türküleriyle meşhur olmuştur. Diğer tanınmış eserleri arasında "Yolun Sonu", "Halil İbrahim" ve sözleri Karacaoğlan'a ait birçok türkü bulunmaktadır.

En güzel uzun hava ve damar türküleri arasında öne çıkanlar şunlardır: 1. "Ağlatan Türküler" albümünde yer alan eserler: Cavit Karabey, Haydar Öztürk, Cemile Sönmez, Müslüm Gürses, Belkıs Akkale gibi sanatçıların yorumları. 2. "Üzülme", "Acem Kızı", "Açma Zülüflerin" gibi günümüzde hala sevilen ve dinlenen türküler. 3. "Uzun Hava Türküleri" kategorisinde yer alan çeşitli sanatçılar ve eserler, LightAudio platformunda bulunabilir. Bu türküleri dinlemek için aşağıdaki platformlardan faydalanabilirsiniz: - turkuindir.gen.tr: Uzun havalar ve türküler için çeşitli eserler sunar. - trtdinle.com: Ağlatan türküler ve uzun havalar için radyo yayını ve albümler sunar.