Atasözleri

"Kaderimde ne varsa o mu olacak?" ifadesi, "kaderde ne varsa o olur" atasözüyle ilgili olabilir. Bu atasözü, insanın ne kadar tedbirli davranırsa davransın kaderinde ne yazılıysa onu yaşayacağını ifade eder. Kader kavramı, kişinin iradesi dışında gelişen olayları anlatmak veya anlamlandırmak için kullanılır. Kaderle ilgili konularda farklı görüşler ve inançlar bulunmaktadır. Bu nedenle, kişisel inançlar ve bakış açıları doğrultusunda farklı yorumlar yapılabilir.

Karikatürlerle anlatılmış bazı atasözleri: "Sütten ağzı yanan yoğurdu üfleyerek yer". "Bin nasihatten bir musibet yeğdir". "Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardır". "Bugünkü işini yarına bırakma". "Büyük lokma ye, büyük söz söyleme". "Su içene yılan bile dokunmaz". Karikatürlerle anlatılmış atasözlerini içeren kaynaklar arasında tr.pinterest.com ve fliphtml5.com siteleri bulunmaktadır.

"Cana geleceğine mala gelsin" atasözü, zarardan kurtulma olanağı yoksa, bunun cana değil, mala gelmesi yeğlenir anlamına gelir. Bu atasözü, genellikle mal kaybına yol açan kazalardan sonra kullanılır.

"Eline gözüne dizine de dursun" ifadesi, nankörlük eden birine söylenen bir ilenme sözüdür. Bu deyim, "Allah, bu nankörlüğünün cezasını seni kör ve kötürüm ederek versin" anlamına gelir.

"Temizlik, ruhun gıdasıdır" atasözü, temizliğin sağlıklı yaşamanın temel kuralı olduğunu ifade eder. Bu sözün anlamı şu şekilde açıklanabilir: Kişisel temizliğine dikkat eden ve temiz bir ortamda yaşayan kişi, kendini huzurlu ve güvenli hisseder. Temizlik, insanın ruhunu dinlendirir ve onu huzurlu kılar. Temiz insanlar, toplum içinde daha çok sevilir ve tercih edilir.

"Seni seveni zehir olsa yut, seni sevmeyeni bal olsa unut" sözü, Mevlana'ya aittir.

"Hararet nardadır, sacda değildir" sözü, Hacı Bektaş Veli'ye atfedilen bir sözdür. Bu sözün anlamı şu şekilde açıklanabilir: Hararet (ısı), ateştedir (nardadır). Sac ise ısınır, ancak kaynağı ateş (hararet)tir. Özetle, ışık güneşin (kaynağın) yansımasıdır; ay (sac) sadece yansıtır, kaynak güneştir (hararet). Bu söz, aynı zamanda "her ne ararsan kendinde ara; Kudüs'te, Mekke'de, hacda değildir" şeklinde devam eder.

"İnsan iki ruhludur. İçinde bir iyi köpek bir de kötü köpek kavga eder. Hangisini daha çok beslersen o kazanır" Kızılderili atasözü, insanın içinde iyi ve kötü yönlerin var olduğunu ve kişinin bu yönlerden hangisini daha çok beslerse onun galip geleceğini ifade eder. Bu atasözü, aşağıdaki kaynaklarda da yer almaktadır: tr.wikiquote.org; insanveevren.wordpress.com; eksisozluk.com.

"Köylü milletin efendisidir" sözü, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'e aittir. Atatürk, bu sözü 1923 yılında Adana'da yaptığı bir konuşmada söylemiştir.

"Adem madene gitmiş, Adem madende badem yemiş".

Kömür ile ilgili bazı sözler: "Kömür içinde elmas gibidir "Aşk üstüne keder, kor üstüne kömür gibi düşer, evvela köreltir sonra alevlendirir "Kömür gözlüm sende sevda ne arar? Şirin sözüm sende vefa ne arar? Sevmişim yar yüreğim ona yanar, yüreğim ona yanar." "Bir avuç kömür için, bir ömür verenlere. Dualarımız sizinle." "Yüz karası değil, kömür karası. Böyle kazanılır ekmek parası "Kömüre kara elmas demişler. Karası garibana, elması patrona kalmış." "Madenci demek; kömür karasıyla alın terini karıştıran yiğit demektir." "Kapkara madenleri yürekleriyle aydınlatır madenciler." "Asıl mücevherler madencilerin altın gibi kalbidir." "Demir tava gelir kömür biter. Aklı başına gelir ömür biter."

"Pire için yorgan yakmaya benzer atasözü" sorgusuna doğrudan bir yanıt bulunamamıştır. Ancak, "bir pire için bir yorgan yakılmaz" atasözü, küçük bir zararı önlemek için büyük bir zarar göze almanın yanlış olduğunu ifade eder. Benzer bir anlam taşıyan "pireye kızıp yorgan yakmak" deyimi ise, önemsiz bir durum karşısında kızarak kendisine daha büyük zarar verecek davranışta bulunmak anlamına gelir.

"Balmumundan inançlara sahip olduğunuz müddetçe güneşten uzaklaşın" sözü, Epiktetos'a aittir.

"Perşembenin gelişi çarşambadan bellidir" atasözü, bir olayın veya durumun sonucunun önceden tahmin edilebilir olduğunu ifade eder. Bu atasözünde çarşamba, haftanın ortası olduğu için bir olayın gelişimine dair işaretlerin görünmeye başladığı bir zaman olarak düşünülebilir. Ayrıca, "çarşamba" ve "perşembe" arasındaki ilişki, bu iki ilçenin birbirine yakın olması ve "çarşamba"nın Samsun'a, "perşembe"nin ise Ordu'ya bağlı olmasıyla da açıklanabilir.

İnsanların bilmediği bazı atasözleri şunlardır: Bir mıh bir nalı, bir nal bir atı, bir at bir askeri, bir asker bir orduyu, bir ordu bir devleti kurtarır. Yorulan ata ağıl iyidir, bataklığı doldurmak için çakıl taşı iyidir. Eğreti ata binen tez iner. Adım adım yer edeyim, gör sana neler edeyim. Atasözleri zamanla unutulabileceği için, az bilinen atasözleri kişiden kişiye değişebilir.

"Dilde, fikirde, işte birlik" sözü, Kırım Tatar fikir adamı İsmail Gaspıralı'ya aittir.

"Ah alan onmaz, iflah olmaz" atasözü, kötülük ettiği için beddua alan kişinin iyi bir duruma erişemeyeceği, sonu iyi olmayan bir sonla karşılaşacağı anlamına gelir. "Onmak" kelimesi "iyi bir duruma erişmek" anlamına gelir.

"Kırk Haramiler, doğruluk için haram yeriz.". Bu söz, Ali Baba ve Kırk Haramiler filminde geçen bir marştan bir dizedir.

"Sana taş atana sen gül at" ifadesi, kötülüğe karşı iyilikle mücadele etmek, kötülüğü iyilikle mağlup etmek anlamına gelir. Bu sözün, Mevlana'ya ait olduğu belirtilmektedir. Ayrıca, "Sana taş atana sen gül at" sözü, "Sana taş atana sen ekmek at" sözünün bir versiyonu olarak da değerlendirilebilir.

"Ateş olsan cürmün kadar yer yakarsın" bir deyimdir. Deyim, "bütün gücüyle saldırsa da ne kadar kötülüğü dokunabilir" anlamına gelir. "Cürüm" ve "cirim" kelimelerinin karıştırılması sonucu ortaya çıkan bu deyim, aslında "ateş bile olsa karşısındakine zarar veremeyeceğini, yalnızca kendi alanı kadar zararda bulunabileceğini" ifade eder.