Dilde birlik fikrini ilk savunan kişi İsmail Gaspıralı'dır. Gaspıralı, 1883 yılında çıkarmaya başladığı Tercüman gazetesinde belirgin bir Türkçü vurguyla laik milliyetçiliği savunmuş ve "dilde, fikirde, işte birlik" sloganını ortaya atmıştır. Gaspıralı'nın yanı sıra, Türkçülüğü bir fikir olarak savunan diğer önemli isimler arasında Ahmet Vefik Paşa, Şemseddin Sami ve Ahmed Midhat Efendi de bulunmaktadır.