Aşılama

Aşılama (intrauterin inseminasyon, IUI), kısırlık tedavisinde kullanılan bir yöntemdir ve iyi kalitedeki spermlerin rahim içine enjekte edilmesi ile gerçekleştirilir. Aşılama süreci şu aşamalardan oluşur: 1. Hazırlık Aşaması: Rahim içinde polip veya miyom gibi problemlerin olmaması ve tüplerin açık olması gereklidir. 2. Yumurtaların Geliştirilmesi: Adetin 2. veya 3. günü yumurta geliştirici ilaçlar (iğne veya tablet) kullanılır ve yumurta gelişimi ultrasonla takip edilir. 3. Sperm Hazırlığı: Erkekten alınan spermler ayrıştırılır ve hareketli spermler seçilir. 4. Aşılama Aşaması: Hazırlanan spermler enjektöre çekilir ve kateter yardımıyla rahim içine verilir. Aşılama tedavisi yaklaşık 12-14 gün sürer.

Erik göz aşısı, mayıs ve haziran aylarında yapılır.

Acı olan meyveye göz aşısı veya kalem aşısı yapılabilir. Göz aşısı, küçük fidanlarda kullanılan ve anacın kabuğunda T şeklinde bir kesik açılarak yapılan bir yöntemdir. Kalem aşısı ise genellikle göz aşısının tutmadığı kalın anaçlara uygulanır ve anaç ile kalemin kambiyum bölgelerinin temas ettirilmesiyle yapılır.

Aşı bıçak seti genellikle aşağıdaki ürünleri içerir: 1. Aşı Bıçağı: Kaliteli paslanmaz çelikten yapılmış, eğri uçlu veya düz aşı bıçağı. 2. Aşı Bandı: Her türlü aşı yapılan bitkilerde kullanılan, yumuşak ve elastik aşı bandı. 3. Aşı Macunu: Aşı ve budama yapılan ağaçlarda kullanılan, su geçirmez ve yara yeri kapatıcı macun. 4. Eldiven: Aşılama işlemleri için gerekli olan iş eldiveni.

Limon ağacı en az 1 metre boyuna ulaştığında aşılanabilir. Aşılama için iki farklı dönem vardır: 1. Eylül-Ekim ayları: Bu dönemde durgun göz aşısı yapılır. 2. Nisan-Mayıs ayları: Limon fidanlarının sürgün vermeye başladığı bu dönemde sürgün göz aşısı yapılır.

Hangi anaca hangi kalemin aşılanacağı, anacın türüne ve kalem aşısının çeşidine göre değişir. İşte bazı örnekler: 1. Yarma Aşı: Yumuşak çekirdekli meyve türlerinde (elma, armut vb.) ve ceviz, asma ağaçlarında kalın anaçlara uygulanır. 2. Kakma Aşı: Sert çekirdekli meyve türlerinden kiraz aşılamasında kullanılır ve anaçta V şeklinde bir yer açılarak yapılır. 3. Dilcikli İngiliz Aşısı: Anacın ve kalemin aynı kalınlıkta olduğu durumlarda uygulanır. 4. Çoban Aşısı: Anacın aşırı kalın olduğu durumlarda tercih edilir ve bir anaca üçten fazla kalem takılabilir. Aşı başarısının artması için anaç ve kalemin kambiyum dokularının tam karşılaşması ve aşının zamanında yapılması önemlidir.

Üzüm aşısı genellikle ilkbahar mevsiminde, Mart ayının sonlarından itibaren yapılır.

Limon ağacı 1-2 yaşları arasında aşı yapılmaya uygun hale gelir.

Kiraz aşısı genellikle bahar aylarında, Mart ayının sonlarından Nisan ayı boyunca yapılır. En uygun zaman, tomurcuğun şişmeye başladığı, ancak henüz açılmadığı dönemdir.

Ağaçlara yapılan aşılar, uygulama yöntemlerine göre farklı kategorilere ayrılır: 1. Budama Aşısı (Tomurcuğundan Aşılama): Bitkinin tomurcuğunun anaç üzerine yerleştirilerek entegre edilmesi yöntemidir. 2. Koparma Aşısı (Sert Aşılama): Anaç bitkinin dalının kesilip, bu kesik yüzeye kesilmiş bir dal veya tomurcuk yerleştirilmesi yöntemidir. 3. Split Aşısı (Yarık Aşılama): Anaç dalının ortadan ikiye yarılıp, bu yarığa aşı yapılacak dalın yerleştirilmesi yöntemidir. 4. Tüplü Aşı (Kılıf Aşılama): Anacın üst kısmının kesilip, kesik yüzeyin üzerine aşı dalının bir kılıf şeklinde sarılması yöntemidir. 5. Yan Aşı (Yan Dal Aşılama): Anaç dalına bir yan dal açılarak, bu dalın içine aşı dalının yerleştirilmesi yöntemidir. Ayrıca, göz aşısı ve kalem aşısı gibi genel aşılama teknikleri de yaygın olarak kullanılır.

Grip aşısını yaptırması önerilen gruplar şunlardır: 1. 65 yaş ve üzeri kişiler. 2. Kronik hastalığı olanlar. 3. Bağışıklık sistemi zayıf olan bireyler. 4. Sağlık çalışanları. 5. Hamile kadınlar. 6. Altı ayın altındaki bebeklerle yakın temasta bulunan kişiler. Ayrıca, her yıl grip aşısı yapılması önerilir, çünkü üretilen antikor miktarı aşı yapıldıktan bir süre sonra azalır ve bir sonraki yıl için etkin koruma sağlayacak antikor kalmaz. Aşı yaptırmadan önce bir doktora danışmak önemlidir.

İğde ağacı, kuş iğdesi türüne aşılanırsa daha verimli olabilir. Genel olarak, aynı familyadan olan ağaçlar birbirine aşılandığında verimli sonuçlar elde edilir.

En etkili kalem aşısı, kullanılan yöntem ve koşullara bağlı olarak değişebilir. Ancak, bazı yaygın ve etkili kalem aşısı yöntemleri şunlardır: 1. Yaprak Aşısı: Genç sürgünlerden alınan kalemlerin ana ağacın gövdesine aşılanması ile yapılır. Genellikle ilkbahar aylarında yapılır ve başarılı sonuçlar verir. 2. Yan Aşı: Mevcut bir dalın yanına kalem yerleştirilerek yapılan bir yöntemdir. Ağaçların büyüklüğüne ve sağlık durumuna bağlı olarak tercih edilir. 3. İki Gözlü Kalem Aşısı: Kalemin iki gözle aşılanması esasına dayanır ve daha fazla köklenme ve adaptasyon sağlar. 4. Çatlatma Aşısı: Kalemin ve ana dalın uç kısımlarının çatlatılarak birleştirilmesiyle yapılır. Hızlı bir birleşme ve güçlü bir bağ oluşturur. Aşı yöntemi seçerken, aşı yapılacak bitkinin türü ve aşı zamanı gibi faktörler de dikkate alınmalıdır.

Ağaçta en verimli aşı türü, dilcikli aşı olarak kabul edilir. Diğer verimli aşı yöntemleri arasında yarma aşı ve göz aşıları da yer alır.

Evet, deliceye aşılı zeytin fidanları verimlidir. Delice anaçlarına aşılanan zeytin türleri, dayanıklılık ve verimlilik açısından önemli avantajlar sağlar.

Anaç kalem uyuşmazlığını önlemek için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. Uyuşmazlık Kontrolü: Anaç ve kalemin botanik akrabalık ilişkilerinin yakın olması, uyuşmazlık olasılığını azaltır. 2. Kambiyum Uyumu: Aşı yapılacak kısımlarda kambiyum dokularının (kabuk ile odun arasındaki üretken ince meristem doku) mümkün olduğunca sıkı bir şekilde üst üste gelmesi sağlanmalıdır. 3. Aşı Zamanlaması: Aşı, anaçta kök faaliyeti başlarken ve kalemde gözler henüz uyku durumundayken yapılmalıdır. 4. Aşı Sonrası Bakım: Aşı yeri, uygun bir macunla kapatılmalı ve aşı bağı ile sıkıca sarılmalıdır. Bu önlemler, aşının başarılı bir şekilde tutmasını ve kaynamasını sağlar.

Aşı klipsi, farklı türdeki bitkilerin özelliklerini birleştirmek ve daha dayanıklı, verimli bitkiler elde etmek için kullanılan küçük bir bağlayıcıdır. Aşı klipslerinin başlıca işlevleri: - Haşere ve hastalık direnci: Bitkileri zararlılara ve hastalıklara karşı daha dirençli hale getirir. - Verim artışı: Bitkilerin daha hızlı büyümesini ve daha erken meyve vermesini sağlar. - Kalite iyileştirme: Aşılı bitkilerin daha kaliteli, iri, lezzetli ve güzel olmasını sağlar. - Uzun ömür: Bitkilerin ömrünü uzatır ve daha uzun süre meyve vermelerini sağlar.

Dilcikli aşı, İngiliz aşısına göre daha iyi kabul edilir. Dilcikli aşı, 6 mm ile 1.2 cm çapındaki küçük anaçların aşılanmasında kullanılır ve anacın ve kalemin aynı kalınlıkta olmasını gerektirir. İngiliz aşısı ise kış aylarında kapalı ortamda yapılan bir aşı yöntemidir ve anaç ile aşı kaleminin aynı kalınlıkta olmasına dikkat edilir.

Aşılama tuttuysa, beta HCG hormonunun seviyesi 100 mIU/mL veya daha yüksek olmalıdır. Beta HCG değerlerinin takibi, aşılamadan yaklaşık 12-14 gün sonra yapılan kan testiyle başlar.

Aşılamada genellikle 1 veya 2 yumurta transfer edilir.