Arıcılık

Evet, doğal arıcılık yapanlar vardır. Doğal arıcılık, arıların beslenme alanlarının pestisit ve kimyasal maddelerden uzak tutulması, arı sağlığı için doğal yöntemlerin kullanılması ve sertifikasyon süreçlerinin tamamlanmasıyla gerçekleştirilir. Organik bal üretimi yaparak doğal arıcılık yapan kişiler, ballarını kendi etiketleriyle satabilecekleri gibi büyük markalara da pazarlayabilirler. Arıcılık yapmak isteyen kişiler, Tarım ve Orman İl/İlçe Müdürlükleri, Halk Eğitim Merkezleri ve bazı üniversiteler tarafından verilen arıcılık kursu programlarına katılarak bilgi edinebilirler.

Anadolu ana arısının neden kraliçe arı olmadığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, ana arı (kraliçe arı) hakkında genel bilgiler mevcuttur. Ana arı, bal arısı kolonilerinde bulunan, yumurta atma yeteneğine sahip yetişkin ve çiftleşmiş bir dişi arıdır. Ana arının ömrü, doğal şartlarda 3-5 yıl kadar olabilir.

Pervari balı, çıtada satılmasının nedeni, bu balın karakovan veya petekli olarak üretilmesidir. Karakovan balı, arılar tarafından peteğinin üretildiği ve doldurulduğu bir bal türüdür ve genellikle çıtalı peteklerde üretilir.

Şenkaya balının meşhur olmasının bazı nedenleri: Yüksek kalite: Şenkaya balı, bin bir çeşit çiçekten (başta nektar, kekik, akasya) elde edildiği için kalite oranı diğer yöre ballarına göre on kat daha fazladır. Doğallık: Bölgede meyve ağaçlarının bulunmaması sayesinde arıların sadece binlerce çiçeği ziyaret ederek bal üretmesi, balın şekersiz ve tamamen doğal olmasını sağlar. Coğrafi işaret: Şenkaya balı, coğrafi işaret almıştır. Tanıtım eksikliği: Şenkaya Belediye Başkanı Görbil Özcan'ın ifadelerine göre, balın tanıtımı yeterince yapılamamıştır.

Ana arı üretimi için birkaç yöntem bulunmaktadır: İlkbahar mevsiminde ana arısı olmayan bir kovana, üzerinde henüz larva haline gelmemiş günlü yumurtalar bulunan bir çerçeve vermek. Oğula meyleden kovanlardan üzeri kapatılmış ana memeli çerçeveleri alarak, ana arısı olmayan diğer kovanlara vermek. Doğrudan yedek ana arı bulundurmak. Bir çerçeve üzerine ana memeleri yaptırıp, bu memeleri ihtiyacı olan kovanlara aşılamak. Ana arı üretimi için ilkbahar dönemi tercih edilmelidir, çünkü bu dönemde nektar ve polen kaynakları dengelidir ve en kaliteli ana arılar üretilir. Ana arı üretimi uzmanlık gerektirdiğinden, bu işlemi bir arıcılık profesyoneline bırakmak daha güvenli olabilir.

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, 20 Mayıs 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, arıcılara yönelik yeni destekleme modelini duyurdu. Bu model kapsamında: Gezginci arıcılar ile genç ve kadın üreticilere kovan başına ilave destekler verilecek. 2024 yılında 81 bin 114 bal üreticisine 7 milyon 944 bin 985 arılı kovan için 984 milyon 628 bin 244 lira destekleme ödemesi yapıldı. Bakan Yumaklı, Türkiye'nin bal üretiminde dünyada ikinci sırada olduğunu ve sektöre 2023 yılına kadar 1,6 milyar lira destek sağlandığını belirtti.

Mum kazanı, genellikle benmari kazanı prensibiyle çalışır, yani iç kazan su ceketli olup ısı eşit şekilde yayılır ve mum yavaşça, nazikçe erir. Çalışma adımları: 1. Elektrik Bağlantısı: Kazana elektrik verilir. 2. Kapak Açılışı: Kazan üstündeki kapak açılır ve içindeki mum miktarı kontrol edilir. 3. Erime Beklemesi: Termometre 100 dereceye getirilerek mumun erimesi beklenir. 4. Sıcaklık Ayarı: Kazan sıcaklığı kullanma sıcaklığına düşürülür (yazlık mum için 70-75°C, kışlık mum için 75-80°C). 5. Basınç ve Aktarım: Kazan içinde basınç oluşmasını sağlamak için hava pompalanır ve eriyen mum başka kalıplara veya kaplara aktarılır. Mum kazanları, farklı kapasitelerde ve özelliklerde olabilir; örneğin, bazı modellerde otomatik termostat ve kolay sökülebilir parçalar bulunur.

Arıların ücretsiz olarak temin edilmesi mümkün değildir. Ancak, arıcılık destekleri kapsamında kovan başına devlet destekli sigorta ve teşvikler bulunmaktadır. - Devlet Destekli Sigorta: Arıcılık Kayıt Sistemi'ne (AKS) kayıtlı arıcılar, arılarını %50'si devlet destekli olmak üzere sigortalayabilirler. - Kovan Desteği: 2024 yılı için arılı kovan desteği 100 TL'dir ve bu destek, arıcılar birliğine üye olanlar ve olmayanlar için farklı oranlarda uygulanmaktadır.

Karakovan arıları, normal arı kovanlarında alt katta 10 çerçeve, üst katta ise 10 çerçeve olacak şekilde yerleştirilir. Kasnak çerçeveler kullanılarak yapılan üretimde ise her karakovan çerçevesinden ortalama 2x1,5 kg petekli bal elde edilir. Karakovan arılarının kaç çerçeveye geldiği, kullanılan yöntem ve kovan tipine göre değişiklik gösterebilir.

50 kovan arıcılığın ne kadar kazandıracağı, bal ve diğer arı ürünlerinin satışı, iklim koşulları, arı ırkı ve uygulanan arıcılık yöntemi gibi faktörlere bağlıdır. Ortalama bir hesaplama ile: 50 kovan, yıllık ortalama 750-1250 kg bal üretebilir. Balın kilogram fiyatı 2025 yılı için 200-300 TL olarak düşünüldüğünde, yıllık brüt gelir 150.000 – 375.000 TL’ye ulaşabilir. Ayrıca, polen, propolis, arı sütü gibi ürünlerin satışı da geliri artırabilir. Arıcılıktan elde edilecek gelir, başlangıç maliyetleri ve yıllık giderler göz önünde bulundurularak detaylı bir şekilde hesaplanmalıdır.

Ballık basmanın birkaç nedeni vardır: Koloni gelişimi: Koloni gelişip kovanın kuluçkalık kısmını doldurduğunda, çalışma alanı ve ürün depolama için daha fazla yere ihtiyaç duyar. Oğul eğiliminin engellenmesi: Ballık koymak, arıların kuluçkalıkta sıkışmasını önleyerek oğula eğilim göstermelerini engeller. Petek ihtiyacının karşılanması: Ballık, arıların petek örmesi için uygun bir ortam sağlar. Ballık verme zamanı, işçi arı mevcudu, kuluçka alanı ve kuluçkalık doluluğu gibi faktörlere bağlı olarak belirlenmelidir.

Hemba (Halk Eğitimi Merkezleri Bilişim Ağı) üzerinden arı yetiştiriciliği sertifikası almak için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. e-Devlet'e giriş yapın ve HEMBA platformuna erişin. 2. Arıcılık eğitim programına başvurun. Bu program, iş sağlığı ve güvenliği konusunda ön şartlı bir eğitimdir. 3. Eğitimin tamamını tamamlayın ve ilgili etkinlikleri yerine getirin. 4. Eğitimin sonunda yapılan sınavı başarıyla geçin. Arıcılık sertifikası, HEMBA üzerinden e-Devlet sorgulanabilir nitelikte olacaktır. Genel olarak arıcılık sertifikası almak için ise aşağıdaki adımlar gereklidir: 1. Uygun bir eğitim programı bulun ve başvurun. 2. Eğitime katılın ve dersleri tamamlayın. 3. Sertifika sınavında başarılı olun. 4. Sertifikayı alın ve gerekli durumlarda ilgili kurumlara (örneğin, İl/İlçe Tarım Müdürlüğü) başvurun. Arıcılık eğitimi, Tarım ve Orman Bakanlığı, üniversiteler, halk eğitim merkezleri veya arıcılık dernekleri gibi resmi kurumlar tarafından düzenlenir.

Bal ayı, genellikle Temmuz ayında başlar. Ancak bal ayı, bölgeden bölgeye değişiklik gösterebilir. Örneğin, Akdeniz bölgesinde narenciye balı için Mayıs ayında, Muğla civarında ise çam balı için Ekim ayında bal hasadı yapılır.

Arıya oksalik asit uygulaması, her koloni için haftada bir kez olmak üzere, 2-3 hafta üst üste yapılabilir. Oksalik asit uygulamasının en etkili olduğu dönemler, kapalı gözlü kuluçkanın en az olduğu erken ilkbahar ve bal hasadı yapıldıktan sonra geç sonbahardır. Oksalik asit, yüksek dozda ve birden fazla tekrarlanması durumunda kolonide ana arı ve ergin arı populasyonu kaybına neden olabilir. Oksalik asit uygulaması sırasında, solüsyon hazırlanırken ve kolonilere uygulama anında burun ve ağzı kapatan maske, gözler için ise gözlük kullanılması gereklidir.

Arılar için en uygun kat sayısı, koloni mevcudu ve nektar akım süresi gibi faktörlere bağlı olarak değişir. Günlük ortalama 1-1,5 kg kovan ağırlık artışı olan bir bölgede, koloniye bir ballık verilmesi yeterlidir. Günlük 3 kg düzeyinde ağırlık artışı olan durumlarda ise iki ballık uygun olabilir. Ayrıca, 6-9 yöntemi gibi farklı kat yerleştirme teknikleri de bulunmaktadır. Arıların kaç kat olması gerektiği konusunda kesin bir sayı vermek mümkün değildir. En doğru karar, yerel koşullar ve koloni ihtiyaçları göz önünde bulundurularak verilmelidir.

Kafkas arısı, Türkiye'de Ardahan ve Artvin illerinde ve bu illere yakın olan Kars ve Erzurum gibi illerde bulunur. Gen merkezi olarak Ardahan'ın Posof ilçesi ve Artvin'in Borçka ilçesine bağlı Camili havzası belirlenmiştir. Ayrıca, Kafkas arısı, ana vatanı olan Kafkasya'da ve bu bölgeye yakın olan Ermenistan, Azerbaycan gibi ülkelerde de görülür.

Anzer balı yiyen ayılardan biri, fazla bal tüketince şeker komasına girdi. Düzce'nin Yığılca ilçesinde, 2022 yılında, arıcıların kovanlarından Anzer balı yiyen yavru bozayı baygınlık geçirdi. Ayının sağlık durumunun iyi olduğu ve bir-iki gün içinde Doğa Koruma ve Milli Parklar ekiplerince tekrar doğaya salınacağı öğrenildi. Ayrıca, Trabzon'da arıcılıkla uğraşan İbrahim Sedef'in tesisine dadanan ayılarla yaptığı testte, ayıların ilk tercihinin kilosu bin lira olan dünyaca ünlü Anzer balı olduğu tespit edilmiştir.

Serik'te bombus arısı üretimi, kontrollü laboratuvar koşullarında gerçekleştirilir. İşte temel adımlar: 1. Koloni Oluşturma: Döllenmiş ana arılar, numaralandırılmış yetiştirme kutularına aktarılır. 2. Beslenme: Ana arılar, 1:1 oranında hazırlanmış şeker şurubu ve taze polenle beslenir. 3. Çiftleştirme ve Diyapoz: Ana arılar, uygun çiftleşme yaşlarında erkek arılarla çiftleştirilir ve diyapoz (fizyolojik uyku) dönemine alınır. 4. Koloni Gelişimi: İşçi arı sayısı 80-90'a ulaştığında koloniler seralara nakledilir. 5. Serada Kullanım: Bombus arıları, güneş görmeyecek ve aşırı sıcağa maruz kalmayacak şekilde seraya yerleştirilir. Üretim izni, Tarım ve Orman Bakanlığı'ndan alınmalıdır. Antalya'da bombus arısı üretimi yapan firmalar bulunmaktadır.

Evet, arıcılık sertifikası online olarak alınabilir. Bazı online arıcılık sertifikası programları sunan platformlar şunlardır: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi: 40 saatlik online arıcılık eğitimi ve e-imzalı, karekodlu sertifika sunmaktadır. İstanbul Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi: Uzaktan eğitim modeliyle arıcılık sertifika programı sunmakta olup, sertifika e-Devlet üzerinden sorgulanabilir. Nida Akademi: Üniversite onaylı, e-Devlet üzerinden sorgulanabilir dijital sertifika sunan bir platformdur. Karabük Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi: 15 saatlik online video eğitim içeren arıcılık sertifika programı sunmaktadır. Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi: e-Devlet'ten sorgulanabilir sertifikalar sunan bir program bulunmaktadır.

Arı kovanı kuşakları arasındaki boşluklar şu ölçülerde olmalıdır: Yanlardaki iki çerçeve ile kovan iç yüzeyi arasında: 7,5 mm. Çerçeve başları ile kovan iç yüzeyi arasında: 10 mm. Dip tahtası ile çerçeve alt çıtası arasında: 25 mm. Bir çerçevenin ortası ile diğer çerçevenin ortası arasındaki boşluk: 36-38 mm. Çerçeve üst çıtaları arasında: 12 mm. Çerçeve üst çıtaları ile örtü tahtası arasında: 10 mm boşluk olmalıdır.