Antropoloji

Antropolojik düşüncenin tarihi, Aydınlanma Çağı'na kadar uzanır. Önemli kilometre taşları: 15-17. yüzyıllar: Avrupa'da Keşifler Çağı ile birlikte, yeni kıtaların ve yerli halkların keşfedilmesi, antropolojik düşüncenin başlamasına zemin hazırladı. Antik çağlar: Herodot ve Strabon gibi düşünürler, toplum yaşantısı üzerine gözlemler yapmış ve antropolojik sorular sormuşlardır. 19. yüzyıl: Evrimcilik ve ünilinealizm (tüm toplulukların tek bir evrimsel süreçten geçtiği fikri) hakimdir. 20. yüzyıl: 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren çatışmacı kuramlar ön plana çıkmıştır. Günümüzde antropoloji, sosyal/kültürel, fizik, dil bilimsel ve arkeolojik antropoloji gibi farklı dallara ayrılmıştır.

R1 ve R1b, farklı Y-kromozom haplogruplarıdır. - R1, Orta Asya'da ortaya çıkmış ve günümüzde Avrupa, Orta Asya ve Hindistan'da yaygın olarak görülen bir haplogruptur. - R1b, R1'in mutasyonuyla Batı Asya'da ortaya çıkmış olup, günümüzde özellikle Batı Avrupa'da yoğun oranlarda bulunmaktadır.

İzlandalıların çoğunun sarışın olmasının nedeni, genetik yapılarıdır. Ayrıca, D vitamini eksikliği ve güneş ışığına daha az maruz kalma gibi faktörler de kuzey Avrupalılarda, özellikle Norveç ve İsveç gibi ülkelerde yaşayan insanlarda açık ten ve sarı saç gelişimine katkıda bulunabilir.

Daha nadir görülen göz renkleri şunlardır: 1. Yeşil Göz: Dünya nüfusunun yalnızca yaklaşık %2'sinde bulunur. 2. Gri Göz: Dünya nüfusunun %1'inden azında görülür. 3. Ela (Kehribar) Göz: Nadir olmakla birlikte, Asya ve Güney Amerika'da diğer bölgelerden daha fazla rastlanır. 4. Kırmızı veya Mor Göz (Albinizm Kaynaklı): Çok nadir bir durumdur ve albino bireylerde pigment eksikliği nedeniyle ortaya çıkar.

Maya takviminde 52 yıl, "Takvim Turu" olarak adlandırılır ve bu süre, Haab ve Tzolk'in takvimlerinin birlikte kullanıldığı 52 güneş yılı veya 73 dini yıldan oluşur.

En beyaz tenli kadınların hangi ülkede olduğu konusunda kesin bir yanıt vermek zor olsa da, Kuzey Avrupa ülkeleri (Norveç, İsveç, Finlandiya, Danimarka, İngiltere, İrlanda, İzlanda) ve Rusya gibi yerlerde beyaz tenli insanların yoğun olarak bulunduğu bilinmektedir.

İlk insanların yerleşik hayata geçmesinin sonuçları şunlardır: 1. Nüfus Artışı: İstikrarlı besin kaynakları sayesinde nüfus hızla arttı. 2. Şehirleşme: Köyler büyüyerek şehirler oluştu ve karmaşık toplum yapıları ortaya çıktı. 3. Uzmanlaşma: Tarım dışındaki alanlarda uzmanlaşma arttı ve yeni meslekler ortaya çıktı. 4. Teknolojik Gelişmeler: Tarım aletleri, sulama sistemleri ve çanak çömlek yapımı gibi teknolojiler gelişti. 5. Ticaret: Artan üretim fazlası, ticaretin gelişmesine ve şehirler arasında ticari ağların kurulmasına yol açtı. 6. Kültür ve Sanat: Yerleşik yaşam, insanların sanata, mimariye ve dine daha fazla zaman ayırmasına olanak sağladı.

Etnoloji, insanların etnik gruplara ayrılışını, bu grupların kökenini, oluşumunu, yeryüzüne yayılışını ve aralarındaki bağıntıları inceleyen bilim dalıdır.

Robert B. Edgerton, "Hasta Toplumlar" adlı kitabında ilkel toplumların kültürlerinde sağlıklı öğelerin yanı sıra sağlıksız ve hastalıklı öğelerin de bulunduğunu savunur. Edgerton'a göre, bu toplumlarda var olan bazı sağlıksız uygulamalar şunlardır: kölelik, insan kurban etme, işkence, kadın sünneti, kadına şiddet, tecavüz, kan davaları, intiharlar, sokak çeteleri ve uyuşturucu kullanımı. Ayrıca, yazar, kültürel evrim sürecinin insanların ihtiyacını karşılayan geleneksel inanç ve uygulamaları ürettiğini ve bu sürecin doğal bir seleksiyon tarafından yönetildiğini iddia eder.

Türkler, genellikle iki ana ırksal grubun birleşimi olarak kabul edilir: Alpin ve Amerindian ırkları. - Alpin ırkı, Beyaz Irk'ın dört kolundan biridir ve Ural Dağları kökenlidir. - Amerindian ırkı ise Altaylardan Aral Gölü'ne kadar geniş bir alana yayılmış olup, hafif çekik gözlü ve kahverengi veya ela gözlü bireylerden oluşur. Bu iki ırkın bin yıllarca süren saflaşması, Türklerin genetik yapısını oluşturmuştur.

100 bin yıl önce dünyada kaç insan olduğuna dair kesin bir sayı vermek mümkün değildir. Ancak, o dönemde yaşayan insan sayısı hakkında bazı tahminler bulunmaktadır. Jebel Irhoud, Fas'taki bulgular: 300-350 bin yıl öncesine ait insan kafatasları, modern insanlarla benzer özellikler göstermektedir. Homo sapiens'in ortaya çıkışı: Modern insanlar (Homo sapiens), yaklaşık 200-195 bin yıl önce ortaya çıkmıştır. Bu bilgiler ışığında, 100 bin yıl önce dünyada yaşayan insan sayısının çok az olduğu söylenebilir. Popülasyon genetiğine ve demografik verilere dayalı hesaplamalar, tarihte geriye doğru gittikçe dünya nüfusunun yaklaşık olarak nasıl değişeceğine dair öngörülerde bulunmamızı sağlamaktadır.

Türkiye'de en yaygın haplogruplar şunlardır: 1. J (J2, J1) - %30-35. 2. R1 (R1a, R1b) - %15-25. 3. G2 - %10-15. 4. E (E1b1b) - %10-15. 5. T - %5-10. Ayrıca, N haplogrubu da Türkiye'de %1-3 oranında bulunmaktadır.

Ölüm çığlığı düdüğü, Aztekler tarafından kullanılan ve insan gırtlağını taklit eden bir şekle sahip kafatası şeklindeki bir müzik aletidir. Bu düdüğün, kurban törenlerinde rüzgar tanrısı Eecatl onuruna çalındığına inanılmaktadır. 1999 yılında Mexico City'deki bir Aztek tapınağında yapılan kazılar sırasında, başsız bir iskeletin elinde bu düdüğe rastlanmıştır.

Tabu ölüm, ölümün toplumlarda yarattığı korku ve kaygı nedeniyle oluşan güçlü yasaklamaları ifade eder. İşlevleri: - Ölüme ve ölüye karşı beslenen olumsuz algıyı kırmaya çalışır. - Yaşayanları, ölüm karşısında hissedilen korku, dehşet ve kaygı gibi duygulardan kurtarır. - Bireyi cesaretlendirir ve yaşamının tehdit altında olmadığına dair güvence verir. Örnekler: - Ceset, iğrenç bir atık olarak görüldüğünden tabu haline gelir ve onunla iletişime geçenler de tabulaşır. - Ölen kişinin mülkiyetine ilişkin tabular, ölüye saygı gösterilmesini ve onunla ilişkili nesnelerin tehlikeli kabul edilmesini sağlar.

Toprakta bir kemiğin tamamen yok olması için ortalama 50 ila 100 yıl gerekmektedir. Ancak bu süre, çevresel faktörlere bağlı olarak değişebilir: - Asitli topraklar: Kemikler daha hızlı çözünerek 20-30 yıl içinde yok olabilir. - Kurak bölgeler: Çöl gibi kuru bölgelerde kemikler binlerce yıl bozulmadan kalabilir. - Su altı veya bataklık: Oksijensiz ortamlarda kemikler daha uzun süre korunur.

Bızbız, arkeolojide uzun kemik şaftını ifade eder.

Cro-Magnon ve Homo sapiens aynı türün farklı tanımlamalarıdır. Cro-Magnon, modern insanın atası olan Homo sapiens'in bir popülasyonunu ifade eder ve yaklaşık 40.000 yıl önce Avrupa'da yaşamışlardır. Homo sapiens ise günümüzde yaşayan tüm insanları kapsayan genel terimdir.

İnsanlar, 4 ayaklı (quadrupedal) bir atadan evrilmiştir. Bu evrimsel süreç, yerde yaşamaya adapte olmuş ve kuyruksuz maymunlara benzer bir yapıdan gerçekleşmiştir.

Homo erectus türü, yaklaşık 117 bin yıl önce yok olmuştur.

Dünyanın en büyük yerli kabilesi, Peru'nun güneydoğusundaki Amazon ormanlarında yaşayan "Mashco-Piro" kabilesidir.