Anayasa

Anayasada gerekçenin neden olmadığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, gerekçeli karar hakkının önemi hakkında bilgi verilebilir. Gerekçeli karar hakkı, adil yargılanma hakkının bir unsuru olup, kararların somut, hukuki ve fiili gerekçelerle yazılmasını gerektirir. Anayasa Mahkemesi, gerekçeli karar hakkının ihlal edildiği durumlarda, başvurucunun iddialarını tartışmadan ve iddialara neden itibar edilmediğini göstermeden hüküm tesis edilmesinin hak ihlali anlamına geldiğini belirtmiştir.

Anayasada on temel içerik ilkesi bulunmaktadır. Bu ilkeler şunlardır: 1. Cumhuriyetçilik. 2. Başlangıç'ta yer alan ilkeler. 3. Üniter devlet. 4. Atatürk milliyetçiliğine bağlı devlet. 5. Laik devlet. 6. Demokratik devlet. 7. İnsan haklarına saygılı devlet. 8. Hukuk devleti. 9. Sosyal devlet. 10. Eşitlik.

367 oy, Türkiye'de cumhurbaşkanlığı seçimleriyle ilgili Anayasa'nın 102. maddesinde belirtilen karar yeter sayısı ve toplantı yeter sayısıdır. Bu sayıya, oturumu yöneten başkan dahil değildir; dolayısıyla oylamaların geçerli olabilmesi için en az 367 milletvekilinin oy kullanması gerekir. Bu terim, 2007 yılında Abdullah Gül'ün cumhurbaşkanı seçildiği süreçte, ana muhalefet partisi CHP'nin 367 oy şartının sadece karar yeter sayısı değil, aynı zamanda toplantı yeter sayısı olduğunu savunmasıyla gündeme gelmiştir.

1982 Anayasası'nda dört temel ödev bulunmaktadır: 1. Vatan hizmeti. 2. Vergi ödevi. 3. Seçme ve seçilme hakkı. 4. Kamu hizmetlerine girme hakkı.

Kararnameler, farklı durumlarda farklı şekillerde yürürlüğe girer: 1. Olağan Dönem Kararnameleri: Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılan olağan dönem kararnameleri, yayımlandıkları gün yürürlüğe girer. 2. Olağanüstü Hâl Kararnameleri: Olağanüstü hâl ilan edilmeden çıkarılan kararnameler, sebep unsuru bakımından Anayasaya aykırı olur.

Türkiye'de laiklik ilkesi, 5 Şubat 1937 tarihinde anayasanın değiştirilmez hükümleri arasına girmiştir.

Anayasanın 41. ve 42. maddeleri, sosyal ve ekonomik hak ve ödevler kapsamında şu düzenlemeleri içerir: Madde 41: Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır. Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması için gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar. Her çocuk, korunma ve bakımdan yararlanma hakkına sahiptir. Madde 42: Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz. Devlet, maddi imkanlardan yoksun başarılı öğrencilere burs ve diğer yardımları sağlar. Devlet, özel eğitime ihtiyacı olanları topluma kazandırıcı tedbirler alır. Eğitim ve öğretim, Atatürk ilkeleri ve inkılapları doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır.

Üniversite mezunu olmayan biri cumhurbaşkanı olamaz, çünkü Anayasa'nın 101. maddesine göre cumhurbaşkanı adaylarının yükseköğrenim mezunu olması gerekmektedir.

Evet, "anayasa" ve "constitution" (konstitüsyon) aynı anlama gelir. Türkçe'de "anayasa" kelimesi, Fransızca "constitution" kelimesinin karşılığı olarak kullanılır.

Anayasa ve kanun arasındaki temel farklar şunlardır: Anayasa, en üst hukuk belgesidir. Kanunlar, anayasaya dayanarak çıkarılan düzenlemelerdir. Anayasa, toplumun temel değerlerini ve haklarını korurken, kanunlar daha spesifik konulara ve günlük yaşama yönelik düzenlemeler yapar.

Anayasa'nın 576. maddesi bulunmamaktadır. Ancak, Anayasa'nın bazı maddeleri şu şekildedir: Madde 42: Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz. Madde 48: Herkes, dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetlerine sahiptir. Madde 5982: Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür. Anayasa'nın tüm maddelerine ulaşmak için aşağıdaki kaynaklar kullanılabilir: anayasa.gov.tr; mevzuat.gov.tr; memursen.org.tr.

"Yetmez ama evet" maddeleri, 2010 anayasa değişikliği kapsamında öne çıkan bazı önemli düzenlemelerdir: 1. Yüksek Askeri Şura'daki ihraç kararlarına yargı denetimi getirilmesi. 2. Askeri yargının görev alanının daraltılması ve askerlerin ağır cezalık suçlarda sivil mahkemelerde yargılanmasının yolunun açılması. 3. 12 Eylül Darbesinin sorumlularının yargılanmasını engelleyen "geçici 15. madde"nin kaldırılması. 4. Kamu Denetçiliği Kurumu'nun (ombudsmanlık) kurulması. 5. Partisinin Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılmasına neden olan milletvekillerinin vekilliğinin düşmesinin engellenmesi. 6. Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gazilere pozitif ayrımcılık getirilmesi. 7. Memurlara toplu sözleşme hakkı verilmesi. 8. "Yargı yetkisinin, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olması" ve yerindelik denetiminin yasaklanması. 9. Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru yapma hakkı verilmesi.

Anayasa'nın 56. maddesi, "Sağlık, Çevre ve Konut" başlığı altında yer alır ve şu şekildedir: > "Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir. Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak, işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenler. Devlet, bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlarından yararlanarak, onları denetleyerek yerine getirir. Sağlık hizmetlerinin yaygın bir şekilde yerine getirilmesi için kanunla genel sağlık sigortası kurulabilir."

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 2. maddesi şu şekildedir: > "Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk devletidir".

Halk Sözleşmesi'ne göre İngiltere'nin yönetimi, anayasal monarşi ve parlamenter demokrasi temelinde şekillenecekti. Bu sistemde: - Monarşi sembolik bir rol oynayacak, gerçek siyasi yetkiler seçilmiş temsilcilere ait olacaktı. - Parlamento, Avam Kamarası ve Lordlar Kamarası'ndan oluşacak, yasama yetkisi bu iki kanada verilecekti. - Başbakan, Avam Kamarası'nda çoğunluğu elde eden partinin lideri olarak atanacak ve yürütmenin başında yer alacaktı. - Yargı sistemi bağımsız olacak ve yönetimin hukuka uygunluğunu denetleyecekti.

1982 Anayasası'nda Sayıştay'ın kuruluşu, Üçüncü Kısmın Üçüncü bölümünde "Yargı" başlığı altında, 160. maddede düzenlenmiştir.

Anayasa Mahkemesi, somut norm denetimi (itiraz yolu) kapsamında şu davalara bakar: Görülmekte olan davalar. Mahkemenin başvurusu. Kanun ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleri. Anayasa Mahkemesi, somut norm denetimi sonucunda “ret” ya da “iptal” kararı verebilir.

İngiltere kraliçesi, anayasal monarşi sistemi gereği krala değil, sadece Parlamento'ya itaat etmek zorundadır.

Anayasa Mahkemesi (AYM), doğrudan ihraçları geri döndürmemiştir. AYM, 2022 yılında OHAL KHK'sı ile kamu görevinden çıkarıldıktan sonra görevine iade edilenlerin, kamu görevinden çıkarılmaları nedeniyle tazminat talebinde bulunamayacaklarına ilişkin hükmü iptal etmiştir. AYM kaynakları, kararın geriye yürümeyeceğini ve mevcut ihraçların geçerliliğini koruduğunu belirtmiştir.

Türk Ceza Kanunu'nun 76. maddesi, soykırım suçunu düzenler. Bu maddeye göre soykırım suçu, milli, etnik, ırki veya dini bir grubun tamamen veya kısmen yok edilmesi amacıyla işlenen aşağıdaki fiillerden birini içerir: kasten öldürme; kişilerin bedensel veya ruhsal bütünlüklerine ağır zarar verme; grubun, tamamen veya kısmen yok edilmesi sonucunu doğuracak koşullarda yaşamaya zorlanması; grup içinde doğumlara engel olmaya yönelik tedbirlerin alınması; gruba ait çocukların bir başka gruba zorla nakledilmesi. Soykırım suçu failine ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilir. Bu suçlardan dolayı tüzel kişiler hakkında da güvenlik tedbirine hükmolunur ve zamanaşımı işlemez.