Anadolu

Aşağı Pınar Höyüğü'nde günümüzden yaklaşık 8.400 yıl önce Anadolu'dan göç eden çiftçiler yaşadı. Höyükte ayrıca İlk Demir Çağı ve MÖ 5. yüzyıla ait izler de bulundu.

Türkiye'de en çok endemik bitki Akdeniz Bölgesi'nde bulunur. Diğer endemik bitki zengini bölgeler ise Doğu Anadolu ve İç Anadolu'dur.

Halay halk oyunu, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerine aittir.

Eski Anadolu uygarlıkları ve katkıları şunlardır: 1. Hititler: Tarihte bilinen ilk yazılı antlaşma olan Kadeş Antlaşması'nı imzalamışlardır. 2. Lidyalılar: Tarihte ilk parayı icat etmişler ve Kral Yolu'nu yaparak ticareti geliştirmişlerdir. 3. Frigyalılar: Fibula (çengelli iğne) ve tümülüs (yığma mezar) yapımını gerçekleştirmişlerdir. 4. Urartular: Taş ve maden işçiliğinde gelişmişler, sulama kanalları ve kaleler yapmışlardır. 5. İyonya: Özgür düşünceye ve sanata önem vermiş, Tales, Pisagor ve Hipokrat gibi bilim insanlarını yetiştirmişlerdir.

"Şevko" kelimesi, Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde yer almayan ve özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yaygın olarak kullanılan bir argo ifadedir. Diğer bir anlamı ise "şevk" kelimesinden türetilmiş olup, canlılık, heves, arzulu bir şekilde bir şeyi yapma isteği gibi anlamlar taşır.

Temmuz ayında güneş ışınım şiddetinin en yüksek olduğu bölge Güneydoğu Anadolu Bölgesi'dir.

Nevşehir'in tarihi kayıtları şu şekilde özetlenebilir: 1. M.Ö. 3000 Yılları: Nevşehir ve çevresi, tarih öncesi çağlardan beri yerleşim yeri olarak kullanılmıştır. 2. Hititler Dönemi: Bölgeye "Nissa" ismini vermişlerdir. 3. Frigler ve Lidyalılar: Hititlerden sonra bölgeye hakim olmuşlardır. 4. Kapadokya Krallığı: Asurlular bölgeye "Katputuka" demişlerdir. 5. Persler Dönemi: M.Ö. 6. asırda Persler bölgeyi ele geçirmişlerdir. 6. Makedonya Krallığı: Makedonya Kralı İskender, Pers Devleti'ni ortadan kaldırarak Anadolu ve İran'ı Makedonya Krallığı'na katmıştır. 7. Roma İmparatorluğu: Kapadokya Krallığını ilhak edince, bölge Roma İmparatorluğu'nun eline geçmiştir. 8. Bizans Dönemi: M.S. 395 yılında Roma İmparatorluğu'nun bölünmesi üzerine, Anadolu'nun diğer bölgeleri gibi Doğu Roma (Bizans)'ın payına düşmüştür. 9. İslam Orduları: 8. asırda bölgeyi fethederek 300 sene hakim olmuşlardır. 10. Selçuklu ve Osmanlı Dönemi: 1071 Malazgirt Zaferi'nden sonra Anadolu Fatihi Kutalmışoğlu Süleyman Şah, bölgeyi fethetmiş ve Türkler "Muşkara" ismini vermişlerdir. 11. Cumhuriyet Dönemi: 1954 yılında Nevşehir, il haline getirilmiştir.

Anadolu Selçuklu Devleti ve Türk beyliklerinin Anadolu'nun Türkleşmesine katkıları şu şekilde özetlenebilir: İskân politikaları: Türk boylarının Anadolu'nun çeşitli bölgelerine yerleştirilmesi, Türk nüfusunun artmasına ve bölgelerin Türkleşmesine katkı sağlamıştır. Mimari ve kültürel eserler: Medreseler, camiler, kervansaraylar ve çeşmeler gibi sosyal, kültürel ve mimari eserler inşa edilerek Anadolu'nun İslam kültürüyle şekillenmesi sağlanmıştır. Askeri mücadeleler: Bizans İmparatorluğu ve diğer düşmanlara karşı verilen mücadeleler, Anadolu'nun güvenliğini sağlamış ve Türkleşmeyi hızlandırmıştır. Tasavvuf kültürünün yayılması: Türkistan kökenli tarikatların şeyhleri, Türk tasavvuf kültürünü Anadolu'ya taşımış ve bu sayede Sünni İslam'ın özümsenmesi sağlanmıştır. Türkçe'nin geliştirilmesi: Beylikler Dönemi, Türkçeye dayalı yerli ve milli bir yazı diline geçiş devri olmuş, Farsça ve Arapçaya karşı Türkçenin etkin kılınması mücadelesi verilmiştir.

Osmanlı Devleti'nin kurulmasına etkili olan gruplar şunlardır: 1. Şeyh Edebâli ve Ahi Reisleri: XIV. yüzyılın önemli mutasavvıfları olup, Osmanlılara dinî meşruiyet sağlamışlardır. 2. Kolonizatör Türk Dervişleri: Abdalân-ı Rûm, Gâziyân-ı Rûm, Ahiyân-ı Rûm ve Bacıyân-ı Rûm gibi gruplar, fetihlerde ve iskân politikasında önemli rol oynamışlardır. 3. Göçebe Türkmen Grupları: Anadolu'ya göç ederek Osmanlıların birleşim merkezi olmuşlardır. 4. Uç Beyliği: Bizans sınırında kurulmuş olmaları, Osmanlıların genişleme ve büyüme süreçlerini hızlandırmıştır. 5. Gaza ve Cihat Politikası: Dinî bir ideoloji olarak benimsenmiş ve hem Anadolu'daki Türkleri hem de yeni gelen göçleri Osmanlıya çekmiştir.

Palekanon Savaşı'nın özellikleri şunlardır: 1. Tarih ve Taraflar: Savaş, 10-11 Haziran 1329 tarihinde Osmanlı hükümdarı Orhan Bey ile Bizans imparatoru III. Andronikos arasında gerçekleşmiştir. 2. Sebepler: Bizans İmparatorluğu, Osmanlıların İznik'i kuşatması ve Kocaeli Yarımadasındaki fetihleri durdurmak için harekete geçmiştir. 3. Savaş Alanı: Muharebe, Maltepe (Palekanon) bölgesinde gerçekleşmiştir. 4. Sonuçlar: Savaş, Osmanlıların zaferiyle sonuçlanmış, Bizans İmparatorluğu'nun Anadolu'daki hakimiyeti sona ermiş ve İznik teslim olmuştur. 5. Önemi: Bu zaferle Osmanlı Beyliği, Avrupa devletlerine ve diğer beyliklere gücünü göstermiştir.

Ahilik, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde en yüksek zirvesine ulaşmıştır. Ahilik, 12. yüzyılda Kırşehir'de ortaya çıkmış ve daha sonra tüm Anadolu'ya yayılmıştır.

Alparslan ve Malazgirt Zaferi kitabı, Büyük Selçuklu Hakanı Alparslan'ın 1071'de Bizans İmparatorluğu'na karşı kazandığı Malazgirt Meydan Muharebesi'ni ve bu zaferin Anadolu'nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasındaki rolünü anlatır. Kitapta ayrıca, Alparslan'ın liderlik vasıfları, askeri dehası ve "İnsanı yaşat ki devlet yaşasın" düsturuna dayanan insan odaklı yönetim anlayışı da ele alınır. Bunun yanı sıra, Malazgirt Savaşı'nın öncesi ve sonrası, savaşın nedenleri, taraf değiştiren askerler ve Kürtler gibi konular da işlenmiştir. Farklı yazarlar tarafından kaleme alınan Alparslan ve Malazgirt Zaferi konulu bazı kitaplar şunlardır: Sara Gürbüz Özeren: "Alparslan ve Malazgirt Zaferi" (Mihrabad Yayınları). Mustafa Akgün: "Alparslan" (Panama Yayıncılık). Yüksel Akman: "Malazgirt Fatihi: Sultan Alparslan" (Bilgeoğuz Yayınları). Mustafa Alican: "Malazgirt 1071 - Kıyametin İlk Günü" (Kronik Kitap).

Refik Halit Karay'ın "Memleket Hikâyeleri" kitabının özeti şu şekildedir: Kitap, genç yaşta sürgün edilen yazarın, Anadolu'daki gözlemlerine dayanarak yazdığı hikâyelerden oluşur. Kitapta, Anadolu'nun kasaba ve köylerindeki yaşam, insanların günlük hayatları, gelenekleri ve sorunları gerçekçi bir şekilde anlatılır. Kitaptaki bazı hikâyeler şunlardır: "Yatık Emine", "Şeftali Bahçeleri", "Koca Öküz", "Vehbi Efendi'nin Kuşkusu", "Sarı Bal".

Anadolu'nun Kayıp Şarkıları belgesel filmi ve konser serisi, Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde çekilmiştir. Yönetmen Nezih Ünen, 4 yıl boyunca Anadolu'yu gezip, yerli halkın kendi ortamlarında söylediği şarkıları videoya kaydetmiştir. Belgesel, farklı yörelerden müzikleri özgün düzenlemeler ve sinema görüntüleriyle sahneye aktaran konserlerle de desteklenmiştir.

XVI. yüzyılda Anadolu'da bulunan bazı Türk boyları şunlardır: 1. Bayat Boyu: Halep Türkmenleri, Dulkadırlı ve Bozuluş gibi Türkmen grupları arasında yer alır. 2. Avşar Boyu: Özellikle Dulkadırlı ulusuna dahil olup, Maraş, Kozan, Kars ve Yeni il bölgelerinde yaşarlar. 3. Karkın Boyu: Anadolu'nun iskan edilmesinde birinci derecede rol oynamış, Fırat nehrinin doğusunda yoğun olarak yerleşmişlerdir. 4. Yazır Boyu: Ankara ve Kayseri çevresinde bulunurlar. 5. Bayındır Boyu: Akkoyunlular'ın soyundan gelen Türkmenler arasında yer alır. Bu boylar, genellikle göçebe yaşam tarzını sürdürmüş ve Osmanlı İmparatorluğu'nun çeşitli bölgelerinde faaliyet göstermişlerdir.

"Diyar-ı Rum" ifadesi, Anadolu'yu tanımlamak için kullanılmaya başlandı çünkü Anadolu'nun uzun süre Roma ve Doğu Roma İmparatorluğu'nun etkisi ve hakimiyeti altında kalması bu isimlendirmeyi uygun hale getirdi. Ayrıca, Türkler Anadolu'ya geldikten sonra da bu ismi kullanmaya devam ettiler ve kendilerine "Rum" veya "Rumi" dediler.

Dara Köyü'nün iki farklı hikayesi bulunmaktadır: 1. Yüksekova, Hakkari'deki Dara Köyü: 16. yüzyılda kurulan bu köy, Yüksekova'ya 8 km uzaklıkta yer almakta ve halkı tarımla uğraşmaktadır. 2. Mardin'deki Dara Antik Kenti: Bu köy, Mardin'in 30 kilometre güneydoğusunda yer almakta ve antik adı Anastasiopolis'tir. Dara, yüzyıllar boyunca Mezopotamya'nın en önemli ticaret merkezlerinden biri olmuş ve Pers İmparatoru Darius ile Büyük İskender'in savaşına tanıklık etmiştir.

Körtik Tepe, önemli bir arkeolojik alan olarak kabul edilir çünkü: 1. Yerleşik Düzene Geçiş: Körtik Tepe, Anadolu'da yerleşik düzene geçişin en erken yaşandığı bölgelerden biridir. 2. Kültürel Zenginlik: Höyükte bulunan arkeolojik bulgular, sosyal örgütlenme, beslenme teknolojileri, balıkçılık ve dokumacılık gibi alanlarda gelişmiş bir kültürü ortaya koymaktadır. 3. Tarihsel Bağlam: C14 analizleri, höyüğün M.Ö. 10. binde yerleşilmiş olduğunu kanıtlamıştır, bu da Körtik Tepe'yi Anadolu'nun bilinen en eski yerleşimlerinden biri yapar. 4. Sanat ve Sembolizm: Taş kaplar, kemik aletler ve diğer buluntular üzerindeki motifler, erken dönem sanat ve sembolizm anlayışını yansıtır.

Anadolu'da tarih öncesi ve ilk çağ sanatı kitabının konusu, Anadolu'daki tarih öncesi ve ilk çağ sanatının özelliklerini, gelişim süreçlerini ve önemli eserlerini incelemektir. Bu dönemde Anadolu'da yapılan sanat eserleri arasında: Paleolitik Çağ'da mağara resimleri, fildişi ve kemik heykelcikler; Neolitik Çağ'da ilk köylerin kurulması, düzenli tarım, kerpiç yapılar ve çeşitli idoller; Kalkolitik ve Tunç Çağları'nda metal işlemeciliğinin başlaması, anıtsal mimari eserler ve heykeller bulunur. Ayrıca, bu eserlerde yer alan motifler, dini inançlar ve toplumsal yaşam hakkında ipuçları da ele alınır.

Caria, Antik Anadolu uygarlığına aittir.