Ahlak

Doğru ve yanlış arasındaki fark, akla, mantığa, gerçeğe veya kurala uygun olan ile aykırı olan, hatalı olan arasındaki ayrımdır. - Doğru: Yasalara, adalete ve ahlaka uygun eylem. - Yanlış: Ahlaka veya yasaya uygun olmayan, gerçeğe uymayan davranış.

Dört çeşit ahlak şunlardır: 1. Metaetik: Ahlaki kavramların doğası ve kaynağı üzerine odaklanan bir alandır. 2. Normatif Etik: Ahlaki değerlerin nasıl belirlenmesi gerektiği ve doğru veya yanlış olarak kabul edilen eylemlerin ne olduğu üzerine odaklanır. 3. Uygulamalı Etik: Ahlakın günlük hayatta karşılaşılan sorunlara nasıl uygulanabileceğini inceler. 4. Ahlak Psikolojisi: İnsanların ahlaki kararlarını ve davranışlarını nasıl şekillendirdiğini inceleyen bir alandır.

Merhamet, bir kimsenin veya bir başka canlının karşılaştığı kötü durumdan duyulan üzüntü ve acıma hissidir.

Adabı muaşeret örnekleri şunlardır: 1. Selamlaşmak: Karşılaşıldığında "merhaba", "günaydın" gibi selam vermek. 2. Misafirperverlik: Misafire karşı saygılı ve hoşgörülü olmak, onları en iyi şekilde ağırlamak. 3. Kabalık yapmamak: Toplum içinde kabalıktan kaçınmak ve başkalarının haklarına saygı göstermek. 4. Telefonda nezaket: Telefonla konuşurken karşınızdakine saygılı bir şekilde konuşmak. 5. Toplu taşıma: Toplu taşıma araçlarında başkalarının rahatsız olabileceği davranışlardan kaçınmak. 6. Özür dilemek: Hatalarını kabul etmek ve özür dilemek. 7. Empati kurmak: İnsanlara nazik ve anlayışlı davranarak empati kurmak. 8. Çevreye duyarlılık: Çevreye ve doğaya karşı sorumlu davranışlar sergilemek. 9. Büyüklere saygı: Büyüklerin sözünü dinlemek ve onlara öncelik tanımak. 10. Yemek adabı: Yemek yerken ağzı kapatmak ve sofra kurallarına uymak.

Glengarry Glen Ross, David Mamet tarafından yazılmış, gerçek emlak satışlarının rekabetçi ve acımasız dünyasını konu alan bir oyundur. Oyunun özeti şu şekilde: Bir emlak ofisinde çalışan dört umutsuz satıcı ve onların amirleri, bir ay sonunda yapılacak satış yarışmasını kazanmak için ellerinden geleni yaparlar. Satıcılar, isteksiz alıcılara istenmeyen emlakları satmak için yalan, dalkavukluk ve rüşvet gibi etik veya yasal olmayan yollara başvururlar.

Bir insanın haysiyeti önemlidir çünkü: 1. İnsan haklarının temelidir: Haysiyet, insan haklarının temel kavramlarından biridir ve bireylerin eşit ve doğuştan gelen bir hak olarak değerlendirilir. 2. Özsaygı ve değer bilinci: İnsanın kendine ve başkalarına saygı duymasını, onurlu bir şekilde yaşamasını ve ahlaki prensiplere bağlı kalmasını sağlar. 3. Toplumsal ilişkilerde güven ve adalet: Haysiyet, insanlar arasında güvenili ve adil ilişkilerin kurulmasına katkıda bulunur. 4. Kişisel ve profesyonel gelişim: İş yaşamında dürüstlük, mesleki etik ve başkalarına karşı sorumluluk duygusuyla hareket etmeyi teşvik eder.

Laubalilik çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir: 1. Sosyal Ortam ve Rahatlık: İnsanlar tanıdık bir ortamda daha rahat hareket edebilirler, bu da sosyal normların ihlaliyle sonuçlanabilir. 2. Özgüven ve Üstünlük Duygusu: Aşırı özgüvenli veya kendini üstün gören kişiler, laubali tavırlar sergileyebilirler. 3. Kültürel ve Ahlaki Değerlere Aykırılık: Toplumun kültürel ve ahlaki değerlerine aykırı davranışlar, laubaliliğin bir boyutu olarak kabul edilir. 4. Kişisel Çıkar ve Ego: Kendi çıkarlarını ön planda tutan ve başkalarını küçümseyen kişiler de laubali tutumlar sergileyebilirler. 5. Eğitim ve Aile Ortamı: Ailede sosyal normlara dikkat edilmemesi ve eğitim eksiklikleri, kişiyi toplumsal saygıdan uzaklaştırabilir.

Gazap, insana hem olumlu hem de olumsuz kazanımlar sağlayabilir: Olumlu Yönler: 1. Hamiyet: İslam ahlâkında, insanın onurunu, haklarını ve değerlerini korumak için ılımlı bir öfke duygusu "hamiyet" olarak adlandırılır. 2. Yiğitlik: "Gerçek yiğit, güreşte güçlü olan değil, gazaba geldiğinde nefsine hâkim olandır" hadisinde belirtildiği gibi, gazap insana yiğitlik ve kararlılık kazandırır. Olumsuz Yönler: 1. Yanlış Kararlar: Gazap, aklın normal işleyişini engelleyerek yanlış ve zararlı işler yapılmasına yol açabilir. 2. Psikolojik Etkiler: Sürekli öfke ve sinirlilik, stres seviyelerini artırarak depresyon veya anksiyete gibi psikolojik sorunlara neden olabilir.

Edepsizlik ve ahlaksızlık kavramları benzer anlamlar taşısa da tam olarak aynı şey değildir. Edepsizlik, ahlaki kurallara uymayan, saygısız ve terbiyesiz davranışları ifade eder. Ahlaksızlık ise, ahlaki değerlere aykırı davranışları kapsar ve daha geniş bir kavramdır. Bu, toplumun kabul ettiği normlara uymayan, dürüstlükten uzak her türlü tutumu içerir.

Tevazu, erdem olarak kabul edilir.

Ahlaki fail, bilişsel kapasitesinden dolayı diğer ahlaki faillere ve ahlaki edilgenlere karşı sorumlulukları olan kişidir. Bu terim, ahlaki eylemlerin ve davranışların merkezinde yer alan, ahlaki değerlerle ilgili kararlar alan ve bu kararların sonuçlarını üstlenen insanı ifade eder.

Erdemli insan, ahlaki ve etik değerlere uygun bir şekilde davranan kişidir. İşte bazı erdemli davranış örnekleri: 1. Dürüstlük: Doğruyu söylemek, yalan söylememek. 2. Empati: Karşısındaki insanı anlamak için onun gözünden bakabilmek. 3. Saygı: Farklı görüşlere ve inançlara saygı göstermek. 4. Cömertlik: Elindekini esirgemeden paylaşmak. 5. Tevazu: Alçakgönüllü olmak, başkalarını küçük görmemek. 6. Sabırlı olmak: Zorluklar karşısında sakin kalabilmek. 7. Ön yargılı olmamak: Tanımadan hüküm vermemek. Aristoteles'e göre ise erdemli insan, orta yolu bulmaya çalışan ve aşırılıklardan kaçınan kişidir.

“Atabetü’l-Hakayık” adlı eser, Edip Ahmet Yükneki tarafından yazılmıştır. Eserin türü, didaktik (öğretici) bir ahlak kitabıdır.

Hevaya uymak, nefsin akıl ve din tarafından yasaklanan kötü arzulara karşı olan eğilimine boyun eğmek anlamına gelir. Bu ifade, aynı zamanda kişinin kendi görüşlerini, zevkini, kararını ön plana çıkarması ve bu şekilde doğru yoldan sapması durumunu da ifade eder.

Hevaya uymak, nefsin akıl ve din tarafından yasaklanan kötü arzulara karşı olan eğilimine boyun eğmek anlamına gelir. Bu ifade, aynı zamanda kişinin kendi görüşlerini, zevkini, kararını ön plana çıkarması ve bu şekilde doğru yoldan sapması durumunu da ifade eder.

Haya, bireyin ahlaki değerlerine ve toplumsal normlara uygun davranmasını sağlayan içsel bir rehberdir. Neden önemlidir: 1. Kişisel Gelişim: Haya, bireyin kendini geliştirmesine ve daha ahlaklı bir insan olmasına yardımcı olur. 2. Toplumsal Düzen: Toplumsal düzenin korunmasına katkıda bulunur, bireyler arası saygı ve nezaketin artmasına vesile olur. 3. Ahlaki Kontrol: Haya, bireyin davranışlarını kontrol altında tutmasını sağlar ve uygunsuz davranışlardan kaçınmasını teşvik eder. 4. Dini ve Kültürel Değerler: Bütün ilâhî dinler, insanın sözlerinde ve davranışlarında hayalı olmasını emreder.

İyi ahlaklı kişiye "erdemli" denir.

"Körlük" filmleri farklı konuları işlemektedir: 1. 2014 yapımı "Körlük" (Blind) filmi, Norveçli yönetmen Eskil Vogt tarafından çekilmiştir ve görme yeteneğini kaybeden bir kadının hikayesini anlatır. 2. 2008 yapımı "Körlük" (Blindness) filmi ise, Fernando Meirelles tarafından yönetilmiş ve bulaşıcı bir körlük salgınının anlatıldığı bir uyarlamadır.

Ahit ve ahde vefa kavramları birbiriyle ilişkilidir ancak aynı şey değildir. Ahit, birine söz verme, vaad ve taahhütte bulunma, anlaşma yapma anlamına gelir. Ahde vefa ise, verilen sözü yerine getirme ve sözünden dönmeme anlamına gelir.

Kötülerin kazanmasının birkaç nedeni vardır: 1. İhtiras ve Çalışkanlık: Kötüler, başarı için gerekli olan ihtirasa ve yüksek çalışma azmine sahiptirler. Bu, onları daha motive ve kararlı yapar. 2. Uygun Dil Kullanımı: Kötüler, hedeflerine ulaşmak için yalakalık ve şakşakçılık gibi uygun dili ustaca kullanırlar. Bu, onların çevresindeki insanları etkilemelerini ve avantaj sağlamalarını sağlar. 3. Adalet Dışına Çıkma: Kötüler, hukuk ve adalet kurallarını çiğneyerek, eksikliklerinden faydalanarak kazanç sağlarlar. 4. Ahlaki Olguların Yokluğu: Bazı kötüler, din gibi ahlaki olguların etkisi altında olmadıkları için, vicdani olarak rahat bir şekilde hareket edebilirler.