UluslararasıSözleşmeler

İnsan hakları komiteleri, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından kurulan ve insan hakları sözleşmelerinin uygulanmasını izleyen organlardır. Bazı insan hakları komiteleri: İnsan Hakları Komitesi. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi. Kadınlara Karşı Ayrımcılığın Önlenmesi Komitesi. Çocuk Hakları Komitesi. Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılması Komitesi. İşkenceye Karşı Komite. Ayrıca, Avrupa Konseyi bünyesinde de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi gibi insan hakları komiteleri bulunmaktadır.

Anayasa hukukunun başlıca bilgi kaynakları şunlardır: Anayasalar. Bilimsel eserler. Mahkeme kararları. Uluslararası sözleşmeler. Normlar hiyerarşisindeki diğer işlemler. Örf ve adet kuralları. Doktrin (öğreti). Ayrıca, resmî kaynaklar arasında Düstur, TBMM Tutanak Dergisi ve Resmî Gazete yer alır.

İstanbul Sözleşmesi'ni (tam adı: Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi) ilk imzalayan ülke Türkiye'dir. Sözleşme, 11 Mayıs 2011 tarihinde İstanbul'da imzaya açılmış ve Türkiye, 24 Kasım 2011 tarihinde parlamentosunda onaylamıştır.

Uluslararası Hukuk 1 final sınavında yer alabilecek bazı konular: Tarihsel gelişim ve kuram. Uluslararası hukukun kaynakları. Uluslararası antlaşmalar. Uluslararası hukukta kişilik. Uluslararası teşkilatlar. Uyuşmazlıkların barışçıl çözüm yolları. Uluslararası hukukta kuvvet kullanımı. Devletin yargı muafiyeti ve diplomatik imtiyaz ve muafiyetler. Ayrıca, insan hakları ve uluslararası sözleşmeler de sınavda yer alabilecek konular arasındadır. Sınav konuları, üniversiteye ve eğitim programına göre değişiklik gösterebilir.

Türkiye, insan hakları konusunda birçok uluslararası sözleşmeye taraftır. Bunlardan bazıları şunlardır: 1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS): Türkiye, 1987'de bireysel başvuru hakkını ve 1990'da zorunlu yargı yetkisini kabul etmiştir. 2. Birleşmiş Milletler Siyasi ve Medeni Haklar Uluslararası Sözleşmesi: Sözleşme, 2000 yılında imzalanmış ve 2003 yılında onaylanmıştır. 3. Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme: Sözleşme, 2000 yılında imzalanmış ve 2003 yılında bazı çekince ve beyanlarla birlikte onaylanmıştır. 4. Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme: Sözleşme, 1966 yılında kabul edilmiştir. 5. Çocuk Hakları Sözleşmesi: Türkiye, sözleşmeyi 1990 yılında imzalamış ve 1994 yılında onaylamıştır.

Denizde çatışmayı önleme kuralları, COLREG (International Regulations for Preventing Collisions at Sea) olarak bilinen uluslararası sözleşme tarafından belirlenmiştir. Bu kurallar şunlardır: 1. Emniyetli Hız: Her tekne, ani bir tehlike durumunda yeterli zaman önce durdurulabilecek bir hızda ilerlemelidir. 2. Gözcülük: Tekneler, durum ve çatışma tehlikesini değerlendirmek için tam bir görme ve işitme gözcülüğü yapmalıdır. 3. Yol Verme: Belirli tekneler, diğerlerine yol vermek zorundadır, örneğin kumanda altında bulunmayan, manevra yapma gücü kısıtlı olan ve balıkçılıkla uğraşan tekneler. 4. Seyir Fenerleri: Tekneler, güneşin batışından doğuşuna kadar ve kısıtlı görüş koşullarında seyir fenerlerini göstermelidir. 5. Dar Kanallar: Dar kanallarda tekneler, kanalın kendi sancak tarafına yakın seyretmeli ve büyük gemilere öncelik vermelidir. 6. Ses ve Işık İşaretleri: Sisli veya düşük görüş koşullarında tekneler, tehlike ve dönüş sinyallerini içeren sesli ve görsel işaretler kullanmalıdır.

Nairobi Sözleşmesi çerçevesinde enkaz kaldırma, 2007 yılında Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) tarafından kabul edilen Enkazın Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Nairobi Sözleşmesi kapsamında, münhasır ekonomik bölgede seyir güvenliğine veya çevreye tehlike oluşturabilecek batıkların kaldırılması anlamına gelir. Bu sözleşme, enkaz kaldırma sorumluluğunu belirli sınırlarla birlikte geminin donatanına atar ve üye devlet limanlarına girecek tüm gemilerin P&I sigortası yaptırmasını zorunlu kılar.

Evrensel insan hakları ilkeleri açısından ülkemizde ve dünyada yaşanan önemli gelişmeler şu şekilde yorumlanabilir: Türkiye'de: 1. Anayasa Değişiklikleri: 2001 ve 2010'da yapılan anayasa değişiklikleri, temel hak ve özgürlüklerin genişletilmesi ve uluslararası insan hakları sözleşmelerine uyum sağlanması açısından önemli adımlar olmuştur. 2. Uluslararası Sözleşmelere Katılım: Türkiye, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ve diğer birçok uluslararası insan hakları sözleşmesine taraftır. 3. İnsan Hakları Kurumları: 2001'de kurulan Başbakanlık İnsan Hakları Başkanlığı ve 2012'de kabul edilen Türkiye İnsan Hakları Kurumu, insan haklarının korunması ve geliştirilmesi için önemli mekanizmalardır. Dünyada: 1. Birleşmiş Milletler: İnsan haklarının uluslararası düzeyde tanınması ve korunması, 1948'de İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin kabulüyle başlamıştır. 2. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi: Avrupa Konseyi bünyesinde yer alan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, insan haklarının korunması ve ihlallerinin önlenmesi için önemli bir kontrol mekanizmasıdır. 3. Diğer Gelişmeler: Japonya'da insan kaçakçılığına karşı yasal reformlar, Almanya'da cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği temelli ayrımcılığı yasaklayan yasalar, insan hakları alanında dünya genelinde yaşanan diğer önemli gelişmelerdir.

MARPOL deşarjı, Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) tarafından kabul edilen MARPOL Sözleşmesi kapsamında gemilerden denize yapılan atık su boşaltımını ifade eder. MARPOL, altı ayrı ekten oluşur ve bu eklerin her biri belirli türde kirleticilerin deniz çevresine salınımını düzenler.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ve Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesi arasındaki temel farklar şunlardır: Kapsam: AİHS, ağırlıklı olarak medeni ve siyasi hakları güvence altına alırken, Avrupa Konseyi İnsan Ticaretine Karşı Eylem Sözleşmesi, insan ticaretinin önlenmesi ve mağdurların korunması üzerine odaklanır. Amaç: AİHS, insan haklarının genel olarak korunmasını hedeflerken, insan ticareti sözleşmesi, özellikle insan ticareti mağdurlarının haklarını ve güvenliğini artırmayı amaçlar. Yükümlülükler: AİHS, genel insan hakları yükümlülükleri getirirken, insan ticareti sözleşmesi, mağdurların korunması, faillerin yasal takibi ve bağımsız bir denetim mekanizması oluşturulması gibi daha spesifik yükümlülükler içerir. Her iki sözleşme de Avrupa Konseyi üyesi devletler için geçerlidir, ancak AİHS daha geniş bir insan hakları çerçevesini, insan ticareti sözleşmesi ise daha dar bir uzmanlık alanını kapsar.

Uluslararası Dumansız Hava Sahası Sözleşmesi, Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi (TKÇS) olarak bilinir. Türkiye, TKÇS'yi 28 Nisan 2004 tarihinde imzalamış ve 19 Temmuz 2009 tarihinde yürürlüğe giren yasayla sigara kontrolüne yönelik en geniş kapsamlı ülkelerden biri olmuştur.

Türkiye'nin kadına yönelik şiddetle mücadele için imzaladığı önemli sözleşmeler şunlardır: 1. Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW): 1985 yılında çekince konularak imzalanan bu sözleşme, kadın haklarını insan haklarının alt başlığı olarak ele alır. 2. İstanbul Sözleşmesi (Kadına Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi): 2011 yılında imzalanan ve 2014'te yürürlüğe giren bu sözleşme, kadına yönelik şiddetin tüm türlerini kapsar ve bağlayıcılığa sahip ilk uluslararası sözleşmedir. 3. 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun: 2012 yılında kabul edilen bu kanun, İstanbul Sözleşmesi'ne paralel düzenlemeler içerir ve kadına yönelik şiddeti önlemek için kapsamlı tedbirler getirir.

Chicago Denemesi iki farklı bağlamda kullanılabilir: 1. Şikago Sözleşmesi (Chicago Convention): 7 Aralık 1944 tarihinde ABD'nin Şikago kentinde imzalanan ve uluslararası sivil havacılığın düzenlenmesini amaçlayan bir sözleşmedir. 2. Chicago 8 Davası (The Trial of the Chicago 7): 1968 Demokratik Ulusal Kongresi sırasında Chicago'da ayaklanmaları kışkırtmak için eyalet sınırlarını aşmak suçlamasıyla yargılanan bir grup Vietnam Savaşı karşıtı protestocunun davasını konu alan 2020 yapımı bir Amerikan hukuk drama filmidir.

Acil hal tanımı kapsamında hangi ülkelerin sınırlandırıldığına dair bir bilgi bulunamamıştır. Ancak, acil hal tanımı, Dünya Sağlık Örgütü tarafından ani gelişen hastalık, kaza, yaralanma ve benzeri durumlar olarak kabul edilmektedir. Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yer alan tebliğe göre, acil hal tanımı şu şekilde güncellenmiştir: > "Acil hal, ani gelişen hastalık, kaza, yaralanma ve benzeri durumlarda olayın meydana gelmesini takip eden ilk 24 saat içinde tıbbi müdahale gerektiren durumlar ile ivedilikle tıbbi müdahale yapılmadığı veya başka bir sağlık kuruluşuna nakli halinde hayatın ve/veya sağlık bütünlüğünün kaybedilme riskinin doğacağı kabul edilen durumlar ile pandemi süresince pandemi olgularına yönelik tanı ve tedavileri kapsamaktadır. Bu nedenle sağlanan sağlık hizmetleri acil sağlık hizmeti olarak kabul edilir."

Türk ehliyeti, Viyana Karayolu Trafiği Sözleşmesi (1968) kapsamında geçerlidir.

Lahey'e tabi olan belgeler iki ana kategoriye ayrılır: 1. Yabancı Resmî Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi (1961) kapsamında olanlar: - Savcı, zabıt katibi veya adliye memuru tarafından verilmiş belgeler de dahil olmak üzere, devletin yargı organlarına bağlı makamlar tarafından düzenlenmiş belgeler. - İdari belgeler, noter senetleri, kişilerce özel sıfatla imzalanmış belgelerin resmi beyanları. 2. Kültürel Varlıkların Korunması Sözleşmesi (1954) kapsamında olanlar: - Dinî veya laik, mimari, tarihî anıtlar ve sanat eserleri gibi kültürel varlıklar. - Müzeler, büyük kütüphaneler ve arşiv depoları gibi kültürel varlıkların korunmasına yönelik tesisler.