UluslararasıSözleşmeler

Ticaret hukukunun kaynakları şu şekilde özetlenebilir: Yasalar ve kanunlar. Teamüller ve örf adet. İçtihatlar. Ulusal ve uluslararası sözleşmeler.

Türkiye, Kyoto Protokolü'nü 2009 yılında imzalamıştır. Türkiye'nin Kyoto Protokolü'nü imzalamamasının diğer nedenleri arasında, 2001 yılında Marakeş’te gerçekleştirilen 7. Taraflar Konferansı’nda alınan karar uyarınca, Türkiye’nin BMİDÇS Ek-II listesinden çıkartılması ve özgün koşullarının tanınması yer almaktadır.

Hardal gazı, savaşlarda taarruz silahı olarak kullanılmasının engellenmesi nedeniyle yasaklanmıştır. Ayrıca, hardal gazı gibi kimyasal silahların geliştirilmesi, üretimi, stoklanması ve kullanımının yasaklanmasına ilişkin esaslar, 14/12/2006 tarihli "Kimyasal Silahların Geliştirilmesi, Üretimi, Stoklanması ve Kullanımının Yasaklanması Hakkında Kanun" ile düzenlenmiştir.

ARS kısaltmasının açılımlarından bazıları şunlardır: Agricultural Research Service. Argentine Peso. Ayrıca, ARS farklı bağlamlarda başka anlamlara da gelebilir, örneğin: Aktif Radar Arayıcı; Akut Radyasyon Sendromu; Adres Çözümleme Hizmeti; Anestezi Araştırmaları Derneği. Açılımın tam olarak ne anlama geldiği, kullanıldığı bağlama göre belirlenmelidir.

Bora füzesinin menzili 300 km değildir; 280 km ile 500 km arasında değişmektedir. Bora füzesinin 300 km olarak algılanmasının nedeni, MTCR (Missile Technology Control Regime) anlaşması olabilir. Bora-2 füzesi, daha uzun menzilli bir varyant olarak geliştirilme aşamasındadır.

Ramsar Sözleşmesi, sulak alanların korunması ve sürdürülebilir kullanımını sağlamayı amaçlayan uluslararası bir sözleşmedir. Sözleşmenin bazı amaçları: Tüm sulak alanları, yerel ve ulusal eylemler ile uluslararası iş birliği yoluyla korumak ve akıllıca kullanmak. Uluslararası öneme sahip sulak alanları belirlemek ve etkin yönetimini sağlamak. Sınır ötesi sulak alanlar ve ortak türler konusunda uluslararası iş birliği yapmak. Türkiye, Ramsar Sözleşmesi'ne 1994 yılında taraf olmuştur. Ramsar Sözleşmesi'nin kapsadığı alanlar: Doğal veya yapay sulak alanlar. Devamlı veya geçici sulak alanlar. Tatlı, acı veya tuzlu sular. Bataklık, sazlık ve turbiyerler. Türkiye'de Ramsar alanı olarak belirlenmiş 14 sulak alan bulunmaktadır.

Tır şoförü, canlı veya cansız yükleri belirli bir yerden başka bir yere taşır. Tır şoförlerinin bazı görev ve sorumlulukları: Yükün kantarı hesaplar ve kantar noktalarına fazla yükle gitmemeye özen gösterir. Varış noktasına gidilecek konum planı hazırlar. Sağlık kontrollerini düzenli olarak yaptırır. Trafik kurallarına ve iş sağlığı güvenliği yönetmeliğine uygun faaliyet gösterir. Aracın bakımlarını yaptırır ve acil durum setlerinin araçta bulunduğundan emin olur.

Bazı uluslararası insan hakları sözleşmeleri: Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılmasına İlişkin Sözleşme (1948). Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşme (Cenevre Sözleşmesi, 1951). Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme (1965). Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme (1966). Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme (1966). Kadınlara Yönelik Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi (CEDAW, 1981). Birleşmiş Milletler İşkenceye Karşı Sözleşme (1984). Çocuk Hakları Sözleşmesi (1989). Tüm Göçmen İşçilerin ve Aile Üyelerinin Haklarının Korunmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme (1990). Engellilerin Haklarına Dair Sözleşme (2008). Ayrıca, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi gibi bölgesel insan hakları sözleşmeleri de bulunmaktadır.

Siber güvenlik hukuku kaynakları arasında şunlar bulunmaktadır: Uluslararası Belgeler: NATO'nun Ortak Siber Savunma Mükemmeliyet Merkezi'nin hazırladığı Tallinn El Kitabı. Birleşmiş Milletler, Avrupa Konseyi, NATO gibi uluslararası örgütlerin siber güvenlikle ilgili kararları ve raporları. Ulusal Mevzuat: 19 Mart 2025 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan Siber Güvenlik Kanunu (Kanun No. 7545). Türkiye'de siber güvenlikle ilgili düzenlemeler yapan kurumlar arasında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), Siber Güvenlik Kurulu ve Ulusal Siber Olaylara Müdahale Merkezi (USOM) bulunmaktadır. Diğer Kaynaklar: Akıllı sözleşmelere yönelik düzenlemeler ve Avrupa Birliği'nin siber güvenlik yasaları da bu alana dahildir.

Ortak Transit Sözleşmesi akit tarafı, bu sözleşmeye taraf olan ülkeleri ifade eder. Ortak Transit Sözleşmesi'ne taraf olan ülkeler: 28 Avrupa Birliği ülkesi; EFTA ülkeleri: İzlanda, Norveç, İsviçre, Lihtenştayn; Türkiye. Ayrıca, Makedonya, Sırbistan da bu sözleşmeye taraf olan ülkeler arasında yer alır.

Usul hukukunun kaynakları şunlardır: Anayasa. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK). 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (geçici maddeler çerçevesinde). Maddi hukuka ait kanunlardaki usul hükümleri. Diğer kanunlar (Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun, Yargıtay Kanunu, Avukatlık Kanunu, Harçlar Kanunu, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Kanunu, Noterlik Kanunu, Tebligat Kanunu, Uyuşmazlık Mahkemesi Kanunu, Milletlerarası Tahkim Kanunu gibi). Medeni usul hukukuna ilişkin yönetmelikler. Yargıtay kararları. Doktrin.

COP kararları bağlayıcı değildir, ancak küresel bir otoriteye sahiptir. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Taraflar Konferansı (COP) kararları, ülkeler için yol gösterici niteliktedir.

Türkiye, 14/12/2006 tarihinde kabul edilen ve 21/12/2006 tarihinde Resmî Gazete'de yayımlanan 5564 sayılı "Kimyasal Silahların Geliştirilmesi, Üretimi, Stoklanması ve Kullanımının Yasaklanması Hakkında Kanun" ile kimyasal silah üretimini yasaklamıştır. Bu kanun, kimyasal silahların geliştirilmesi, üretimi, stoklanması ve kullanımının yasaklanmasına ilişkin esasları düzenlemektedir.

İkiz sözleşmeler, Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanan ve "Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme" ile "Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme"yi ifade eder. Bu sözleşmeler, 16 Aralık 1966 tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından kabul edilmiştir. Sözleşmelerin en önemli özelliği, evrensel bildirgeye göre zayıf da olsa bir denetim mekanizmasına sahip olmalarıdır. Sözleşmelerin bazı maddeleri: Halkların kendi kaderini tayin hakkı. Doğal kaynaklar üzerinde tasarruf.

Uluslararası siber suçlarla mücadele için imzalanan en önemli sözleşmelerden biri Avrupa Konseyi Siber Suç Sözleşmesi'dir. Diğer önemli sözleşmeler: Sınıraşan Örgütlü Suçluluğa Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (2000 Palermo Sözleşmesi) ve ek protokolleri. BM Genel Kurulu'nun 45/121 (1990), 55/63 (2000), 56/121 (2002), 57/239 (2003) ve 58/199 (2004) sayılı kararları. Siber Suçlara Dair Hükümetlerarası Uzmanlar Grubu Sözleşmesi (2011). Ayrıca, INTERPOL, EUROPOL ve EUROJUST gibi uluslararası kuruluşlar da siber suçlarla mücadelede iş birliği yapmaktadır.

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) sekreterliğine yeni tur ulusal kendi gücüne dayalı katkı hedefi hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, Türkiye'nin BMİDÇS kapsamındaki yükümlülükleri hakkında bilgi mevcuttur. Türkiye, BMİDÇS'ye 24 Mayıs 2004 tarihinde taraf olmuştur.

Ottava Sözleşmesi, tam adıyla "Anti-Personel Mayınların Kullanımının, Depolanmasının, Üretiminin ve Devredilmesinin Yasaklanması ve Bunların İmhası ile İlgili Sözleşme", 1997 yılında Ottawa, Kanada'da imzaya açılmış ve 1 Mart 1999'da yürürlüğe girmiş bir anlaşmadır. Sözleşmenin amacı: Sivillerin ölümüne ve sakat kalmasına neden olan anti-personel mayınlarının kullanımını tamamen ortadan kaldırmaktır. Mayın kurbanlarına yardım ve rehabilitasyon hizmetleri sağlamaktır. Sözleşmenin temel şartları: Kullanım yasağı: Anti-personel mayınlarının her koşulda kullanılması yasaktır. Üretim ve transfer yasağı: Yeni mayın üretimi ve uluslararası transferi yasaktır. Stok imhası: Mevcut mayın stokları belirli bir süre içinde imha edilmelidir. Mayınlı alanların temizlenmesi: Sözleşmeye taraf olan ülkeler, kendi topraklarındaki mayınlı alanları temizlemekle yükümlüdür. Bugün itibarıyla Ottawa Sözleşmesi'ne 164 devlet taraf bulunmaktadır.

2025 yılı itibarıyla, Hindistan Donanması'na toplam 6 adet Scorpene sınıfı denizaltı teslim edilmiştir. Bu denizaltılar, Project 75 programı kapsamında inşa edilmiştir. Teslim edilen denizaltılar şunlardır: Kalvari; Khanderi; Karanj; Vela; Vagir; Vagsheer.

Ramsar Sözleşmesi, 1971 yılında İran'ın Ramsar şehrinde imzalanan ve 1975 yılında yürürlüğe giren, sulak alanların korunması ve sürdürülebilir kullanımını sağlamayı amaçlayan uluslararası bir sözleşmedir. Sulak alanlar, doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suları durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketlerinin çekilme devresinde altı metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık, sazlık ve turbiyerler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan su altında kalan yerlerdir. Türkiye, Ramsar Sözleşmesi'ne 1994 yılında taraf olmuş ve şu anda 14 Ramsar Alanı bulunmaktadır.

Kimyasal Silahlar Sözleşmesi (KSS), 29 Nisan 1997 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Sözleşme, 13 Ocak 1993'te imzaya açılmıştır.