Teşhis

Patoloji, hastalıkların nedeni, kökeni ve doğası ile ilgilenen bir tıp bilim dalıdır. Patolojinin konuları şunlardır: - Genel patoloji: Hücre ve doku hasarının mekanizmaları, vücudun yaralanmaya tepkisi gibi alanları kapsar. - Anatomik patoloji: Mikroskopik analizle bedensel sıvılar, dokular, organlar ve otopsilerin incelenmesi. - Klinik patoloji: Kan, idrar ve doku örneklerinin laboratuvar analizi ile hastalıkların teşhisi. - Forensic patoloji: Ölüm nedeninin belirlenmesi için yapılan otopsiler. - Moleküler patoloji: Genetik ve moleküler düzeyde hastalıkların incelenmesi. Patoloji, tıp teşhis ve tedavi planlamasında kritik bir rol oynar.

Patolojik sinyal değişikliği — tıbbi görüntüleme yöntemleriyle elde edilen verilerde gözlemlenen anormal değişikliklerdir. Bu tür değişiklikler, hastalıkların teşhisinde ve takibinde kritik bir role sahiptir. Patolojik sinyal değişikliklerinin bazı nedenleri: genetik faktörler; çevresel etmenler; yaşam tarzı. Kesin teşhis için bir doktora başvurulması önerilir.

Baki'nin Kanuni Mersiyesi'nde teşhis (kişileştirme) sanatı bulunmaktadır. Örneğin, dördüncü beyitte "devran" (zaman), attığı taşla kadehi kıran bir insan olarak düşünülmektedir.

NASH (Non-Alkolik Steatohepatit) skoru doğrudan bir hesaplama yöntemiyle belirlenmez, çünkü bu hastalık için onaylanmış bir tedavi veya spesifik bir skorlama sistemi bulunmamaktadır. NASH teşhisi genellikle şu adımlarla konur: 1. Rutin Laboratuar Tetkikleri: Karaciğer enzimlerinde yükseklik ve radyolojik olarak karaciğer yağlanmasının gösterilmesi. 2. Ek Testler: Diğer karaciğer hastalıklarının dışlanması için ilave testler. 3. Karaciğer Biyopsisi: Kesin teşhis için en hassas test olarak kabul edilir. Tedavi sürecinde ise kilo kaybı ve fiziksel aktivite, NASH hastaları için önerilen en iyi yöntemler olup, bu parametrelerin takibi ve değerlendirilmesi bireysel olarak yapılır.

Optik kiyazma tümörü, optik kiazmada bulunan glial hücrelerde ortaya çıkan bir tümördür. Belirtileri arasında görme keskinliği veya görme alanı kaybı, baş ağrısı, gözbebeklerinde ağırlık ve bulantı yer alır. Teşhis için viziometri, oftalmoskop, perimetri, görsel araştırma, beynin MR ve BT'si gibi testler yapılır. Tedavi cerrahi (tümörün tamamen veya kısmen çıkarılması), kemoterapi veya radyoterapi olabilir.

Tomografide hemen çıkabilen bulgular şunlardır: 1. Tümörler ve kitleler: Beyin, akciğer, karaciğer gibi organlardaki tümörlerin konumu ve boyutu. 2. İç kanamalar: Travma veya yaralanma sonrası iç organlardaki kanamalar. 3. Damar tıkanıklıkları ve kan pıhtıları: Özellikle beyin ve kalp damarlarındaki tıkanıklıklar. 4. Kemik kırıkları: Kemiklerin kırılıp kırılmadığı ve kırıkların tipi. 5. Enfeksiyonlar: Sinüzit, zatürre gibi akciğer enfeksiyonları. Bu bulgular, tomografinin hızlı ve detaylı teşhis koyma yeteneği sayesinde acil durumlarda hayati önem taşır.

Kerley B çizgileri, çeşitli akciğer ve kalp hastalıklarında görülebilir. En sık karşılaşılan nedenler şunlardır: Konjestif kalp yetmezliği (CHF): Kalp yetmezliği sonucu akciğerlerde sıvı birikimi, Kerley B çizgilerinin en yaygın nedenidir. Pulmoner ödem: Akciğer dokularında sıvı toplanması, bu çizgilerin ortaya çıkmasına yol açar. Lenfanjitik karsinomatozis: Kanser hücrelerinin lenfatik damarlara yayılması, interlobüler septaların kalınlaşmasına ve Kerley B çizgilerinin oluşmasına neden olur. İnterstisyel akciğer hastalıkları: Kronik iltihap ve akciğer dokusunda yara izi, septaların kalınlaşmasına yol açar. Viral ve mikoplazmal pnömoni: Bazı enfeksiyonlar, interstisyel sıvı birikimi veya lenfatik tıkanıklık sonucu bu çizgilere neden olabilir. Bu çizgilerin varlığı, altta yatan hastalığın teşhisi ve tedavisi için önemli bir ipucu sağlar.

Swab testi, çeşitli hastalıkların teşhisinde kullanılır ve aşağıdaki durumların tespitinde etkilidir: Bakteriyel ve viral enfeksiyonlar: Boğaz swabı strep boğazını, burun swabı ise influenza veya COVID-19 gibi hastalıkları teşhis eder. Cilt enfeksiyonları: Cilt swabı, selülit veya mantar enfeksiyonları gibi cilt hastalıklarının belirlenmesinde kullanılır. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar (STI): Üretral swab, gonore ve klamidya gibi STI'ların teşhisinde önemlidir. Diğer hastalıklar: MRSA, menenjit ve solunum sinsityal virüsü (RSV) gibi hastalıkların tespitinde de swab testi uygulanır. Bu test, ayrıca hijyen kontrolü ve ürün güvenliği analizlerinde de kullanılır.

Fizyoterapistler kendi teşhislerini koyamazlar, çünkü bu yetki sadece doktorlara aittir. Fizyoterapistler, uzman hekimin koyduğu tanıya göre hastalar için uygun fizyoterapi ve rehabilitasyon tedavi programlarını uygularlar.

Bit olup olmadığını kesin olarak anlamak için aşağıdaki yöntemleri kullanabilirsiniz: 1. Görsel Muayene: Saç derisini ve saçları iyi aydınlatılmış bir ortamda dikkatlice inceleyin. 2. Bit Tarağı Kullanımı: İnce dişli bir bit tarağı ile saçları tarayarak bitleri ve yumurtalarını tespit edebilirsiniz. 3. Laboratuvar Testleri: Şüpheli durumlarda, saç örnekleri üzerinde uzman dermatologlar tarafından yapılan laboratuvar testleri kesin teşhis sağlar. Eğer bitlenme şüphesi varsa, bir sağlık profesyoneline başvurmanız önerilir.

Doktor denince akla gelen bazı şeyler şunlardır: Sağlık. Hastalık. Tıp. Tedavi. Teşhis. Etik. Nöbet. Önlük.

Spirometre ile aşağıdaki hastalıkların teşhisi konulabilir: Astım; Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH); Alerjik bronşit; İnterstisyel akciğer hastalıkları; Pulmoner hipertansiyon; Amfizem. Ayrıca, spirometre ameliyat öncesi değerlendirme ve çevresel faktörlerin akciğer sağlığı üzerindeki etkilerini değerlendirme gibi amaçlarla da kullanılır. Teşhis için spirometre testi, genellikle göğüs hastalıkları uzmanları tarafından yapılır.

Solunum Fonksiyon Testi (SFT) ile aşağıdaki hastalıklar teşhis edilebilir: Astım; Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH); Alerjik bronşit; İnterstisyel akciğer hastalıkları; Pulmoner hipertansiyon; Amfizem. Ayrıca, SFT ameliyat öncesi değerlendirme ve risk faktörlerinin belirlenmesi gibi amaçlarla da kullanılır.

Mamografide şüpheli bir bulgunun tehlikeli olup olmadığı, radyologun önerilerine ve yapılan ek testlerin sonuçlarına bağlıdır. Şüpheli bulgular, mamografide kanser olabileceği düşünülen ancak kesin tanı konulamayan durumları ifade eder ve bu durumda biyopsi önerilir. Biyopsi sonucunda kanser teşhisi doğrulanırsa, tedavi süreci başlatılır. Mamografi sonrası herhangi bir endişe verici belirti fark edildiğinde, mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.

Referans dışı değerler, laboratuvar testlerinde normal aralığın dışında kalan sonuçları ifade eder ve bu durum potansiyel olarak tehlikeli olabilir. Referans dışı değerlerin tehlikeli olmasının nedenleri şunlardır: - Yanlış teşhis riski: Bu değerler, yanlış veya eksik sonuçlara yol açarak hastanın sağlık durumunun yanlış değerlendirilmesine neden olabilir. - Gereksiz tedavi: Referans dışı değerler, gereksiz tedavi uygulamalarına veya tedaviye başlanmamasına yol açabilir. - Psikolojik etkiler: Yanlış sonuçların yarattığı endişe ve stres, hastaları gereksiz yere tedirgin edebilir. Bu nedenle, referans dışı değerlerin sonuçları mutlaka bir sağlık profesyoneli tarafından değerlendirilmelidir.

Akciğer filminde siyahlığın ne zaman tehlikeli olduğu ile ilgili bilgi bulunamamıştır. Ancak, akciğerde leke veya siyahlık görüldüğünde bir sağlık merkezine giderek gerekli tanı ve tedavi işlemlerinin yapılması gerektiği bilinmektedir. Akciğerde leke, birçok farklı nedenle ortaya çıkabilen ve tehlikeli olup olmadığı altta yatan nedene bağlı olan bir durumdur. Akciğer lekelerinin yaklaşık %95'i kanserli hücre oluşturmayan iyi huylu oluşum gösterir. Akciğer lekesi tespit edildiğinde, mutlaka bir göğüs hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır.

Antibiyotik direnci, çeşitli yöntemlerle tespit edilebilir: Antibiyotik Duyarlılık Testleri: Disk Difüzyon Testi: Agar yüzeyine bakteri süspansiyonu sürülüp, antibiyotik disklerinin çevresinde oluşan inhibisyon zonlarının ölçülmesi esasına dayanır. Sıvı Mikrodilüsyon Testleri: Antibiyotiklerin farklı konsantrasyonlarının test edilmesiyle MİK (Minimum İnhibitör Konsantrasyon) değerinin belirlenmesini sağlar. Fenotipik Testler: Modifiye Hodge Testi (MHT): Karbapenem grubu antibiyotiklere karşı direnci tespit eder. Genotipik Testler: PCR (Polimeraz Zincir Reaksiyonu): Bakterinin karbapenemaz geni taşıyıp taşımadığını ve enzimin tipini tespit eder. DNA Probları: Direnç genlerinin saptanmasında kullanılır. Antibiyotik direncinin tespiti için doğru yöntem seçimi, lokal ihtiyaçlar ve kaynaklara bağlıdır.

Anormallik belirtileri şu şekilde sıralanabilir: Tutarsızlık. Aşırılık. Uygunsuzluk. Yetersizlik. Sürekli ya da yineleyici olması. Bireyin verimli çalışmasını bozması. Kişilerarası ilişkilerini bozması. Ayrıca, anormallik belirtileri şu şekillerde de sınıflandırılabilir: Danger (tehlike). Distress (sıkıntı). Deviance (sapma). Dysfunction (işlev bozukluğu). Anormallik, tıpta bir organın yapısında, işleyişinde, gelişiminde veya herhangi bir biyolojik süreçte beklenen durumdan sapmayı ifade eder. Anormallik belirtileri gözlemlendiğinde bir uzmana danışılması önerilir.

Kalp şerit (EKG) aşağıdaki hastalıklarda kullanılır: 1. Kalp ritim bozuklukları: EKG, kalp atışlarının düzenli olup olmadığını ve anormallikleri tespit etmek için kullanılır. 2. Koroner arter tıkanıklıkları: Kalp krizi esnasında veya sonrasında koroner arter tıkanıklıklarını belirlemek için kullanılır. 3. Kalsiyum, magnezyum ve elektrolit bozuklukları: Bu tür metabolik sorunların teşhisinde yardımcı olur. 4. Sol ventrikül hipertrofisi: Kalbin fiziksel durumu ile ilgili bilgi sağlar. 5. Stres testleri: Hastanın fiziksel durumunu değerlendirmek için stres testleri sırasında kullanılır. EKG, genel olarak kalp sağlığını değerlendirmek ve kalp hastalıklarını teşhis etmek için yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir.

Teşhis (kişileştirme) sanatına örnek bir şiir parçası, Attila İlhan'ın "Üçüncü Şahsın Şiiri"nden alınmıştır: > Ne vakit Maçka’dan geçsem, > Limanda hep gemiler olurdu. > Ağaçlar kuş gibi gülerdi. > Bir rüzgâr aklımı alırdı. Bu dizelerde, insana ait olan gülme özelliği hem ağaca hem de kuşa yüklenerek teşhis sanatı yapılmıştır.