Sperm

Akrozomal reaksiyon, sperm hücresinin yumurta hücresini dölleme sürecinde geçirdiği bir reaksiyondur. Bu reaksiyon şu şekilde gerçekleşir: 1. Plazma zarının kaynaşması: Sperm, oosite ulaştığında, başın ön kısmındaki plazma zarı ile dış akrozomal zar birleşir ve erir. 2. Enzimlerin salınımı: Akrozomal enzimler büyük veziküller şeklinde dışarı salgılanır ve içeriklerini boşaltırlar. 3. Akrozom başının kaybolması: Akrozom başı, sperm başının apeksi etrafında tamamen kaybolur ve ön yüzeyde sadece iç akrozomal zar kalır. Bu süreç, sperm hücresinin yumurta zarını nüfuz etmesini ve genetik materyalini aktarmasını sağlar.

Sperm şekli bozuk olduğunda, spermin yumurtaya ulaşma ve dölleme yeteneği azalabilir. Sperm şekil bozukluğunun diğer olası sonuçları: - Doğurganlık sorunlarının ortaya çıkması. - Tekrarlayan düşükler. Tedavi seçenekleri, yaşam tarzı değişiklikleri, tıbbi yaklaşımlar ve yardımcı üreme tekniklerini içerebilir. Kesin teşhis ve uygun tedavi için bir üroloji uzmanına danışmak önemlidir.

Tüp bebek tedavisi için en az 15 milyon sperm konsantrasyonu ve toplamda 39 milyon sperm sayısı gereklidir.

İki farklı sperm aynı yumurtayı dölleyemez. Döllenme sürecinde, yumurtayı sadece tek bir sperm hücresi dölleyebilir.

Kruger testinde normal kabul edilen sperm oranı, %4 ve üzeri olarak belirlenmiştir.

Dölün (sperm) azalmasının birkaç nedeni olabilir: 1. Yaş faktörü: Yaş ilerledikçe sperm üretimi ve kalitesi azalabilir. 2. Sağlık sorunları: Hormonal dengesizlikler, enfeksiyonlar, cinsel yolla bulaşan hastalıklar sperm üretimini olumsuz etkileyebilir. 3. Stres: Yoğun stres, endişe ve depresyon gibi psikolojik faktörler sperm üretimini azaltabilir. 4. Yaşam tarzı: Sigara içmek, aşırı alkol tüketimi, uyuşturucu kullanımı, düzensiz beslenme ve obezite sperm kalitesini ve miktarını düşürebilir. 5. Yüksek sıcaklık: Testislerin aşırı ısınması sperm üretimini azaltabilir. Eğer döl miktarınızda bir azalma fark ederseniz, bir üroloji uzmanı veya jinekolog ile görüşmeniz önerilir.

Sperm mikroskobik görüntüsü, mikroskop altında incelendiğinde şu şekilde görünür: - Boyut: Sperm hücreleri, 5 mikrona 3 mikronluk oval bir baş kısmı ve 50 mikrona kadar uzayabilen bir kuyruktan oluşur. - Yapı: Baş kısmı genetik materyali içerir, boyun sperm hareketi için gerekli enerjiyi sağlar ve kuyruk kısmı sperm hareketini (motiliteyi) sağlar. - Görünüm: Spermler, muhtemelen prostat bezinin salgıladığı sperminin oksidasyonundan dolayı "at kestanesi çiçeği" gibi kokar ve "opak ve grimsi" bir renge sahiptir. Mikroskop kullanmadan sperm hücrelerini tespit etmek mümkün değildir.

Tesa ve tesas terimleri farklı anlamlara sahiptir: 1. Tesa: Bu terim, testiküler sperm aspirasyonu anlamına gelir ve erkek kısırlığında sperm elde etmek için kullanılan bir cerrahi prosedürü ifade eder. 2. Tesas: Bu terim, Tesafilm kelimesinin informal bir eşanlamlısı olarak kullanılır ve Almanca kökenli bir isimdir. Dolayısıyla, tesa ve tesas aynı terim değildir.

Sperm testi (spermiogram) 3 saat ile 24 saat arasında sonuçlanır. Ancak, devlet hastanelerinde bu süre 36 ile 48 saati bulabilir.

Fragmentasyon iki farklı bağlamda ortaya çıkabilir: sperm DNA fragmentasyonu ve habitat fragmentasyonu. Sperm DNA fragmentasyonu çeşitli nedenlerden kaynaklanır: 1. Oksidatif stres: Vücuttaki aşırı reaktif oksijen türleri (ROS) sperm DNA'sına zarar verebilir. 2. Yaş: Yaşla birlikte sperm DNA fragmentasyonu seviyeleri artar. 3. Enfeksiyonlar ve iltihaplı hastalıklar: Kronik ürogenital sistem enfeksiyonları gibi durumlar sperm DNA'sında hasara yol açabilir. 4. Varikosel: Testislerdeki damarların genişlemesi sperm kalitesini bozarak DNA'ya zarar verebilir. 5. Çevresel ve toksik faktörler: Endüstriyel toksinlere maruz kalma, radyasyon, sigara ve alkol tüketimi DNA hasarını artırabilir. 6. İlaçlar: Kemoterapi ve radyoterapi gibi tedaviler DNA fragmentasyon seviyelerini artırabilir. Habitat fragmentasyonu ise insan faaliyetleri nedeniyle ortaya çıkar ve şu nedenlerle ilişkilidir: 1. Endüstriyel gelişme: Tarım, sanayileşme ve ulaşım bölgelerinin artması. 2. Askeri bölgeler: Askeri alanların sınırlandırılması. 3. Yerleşim alanları: Yerleşim alanlarının genişlemesi ve doğal kaynakların yok edilmesi.

Erkeklerin en verimli olduğu zaman, biyolojik saatlerine göre sabah 9-11 arası olarak kabul edilmektedir. Ayrıca, sabahın erken saatleri sperm verimliliği açısından da en uygun zaman olarak belirtilmiştir.

Sperm fazlalığı (oligozoospermi), sperm sayısının normal değerlerin altında olması durumudur ve kısırlık riski taşıyabilir. Tehlike açısından, sperm fazlalığının doğrudan sağlığa zararlı bir etkisi yoktur; ancak düşük sperm kalitesi, DNA hasarına ve döllenme sorunlarının artmasına yol açabilir. Sperm sayısındaki herhangi bir değişiklik durumunda, kesin tanı ve uygun tedavi için bir üroloji uzmanına başvurulması önerilir.

Azosemiye (menide sperm hücresi bulunmamasına) neden olan hastalıklar şunlardır: 1. Hormonal Bozukluklar: Testosteron seviyesinin düşük olması veya hipogonadizm gibi hormonal dengesizlikler azosemiye yol açabilir. 2. Genetik Problemler: Y kromozomu mikrodelesyonu, Klinefelter sendromu gibi genetik mutasyonlar sperm üretimini etkileyebilir. 3. Tıkanıklığa Bağlı Azosemi: Epididim blokajı, vaz deferens cerrahisi veya boşalma kanalı tıkanıklıkları gibi durumlar sperm geçişini engelleyebilir. 4. İnfeksiyonlar ve Yaralanmalar: Erişkin çağda kabakulak geçirmek, testislerin yaralanması veya kendi etrafında boğulması azosemiye neden olabilir. 5. Toksinler ve Çevresel Faktörler: Kemoterapi, radyasyon tedavisi, bazı toksik kimyasallar ve ağır metaller sperm üretimini durdurabilir. Azosemi teşhisi ve tedavisi için bir üroloji uzmanına başvurulması önerilir.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 2021 kriterlerine göre, sperm sayısının en az 15 milyon/ml olması gerekmektedir. Toplam sperm sayısının ise 39 milyon olması beklenir.

Akrozomu olmayan sperm, yumurtayı dölleyemez. Akrozom, sperm başının üzerinde bulunan ve yumurta hücresinin dış zarını parçalayan enzimler içeren bir yapıdır.

Kalın sperm çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir: 1. Hormonal Dengesizlikler: Testosteron gibi hormonlar, spermin korunmasına katkıda bulunan meni bileşiminin bir parçasıdır ve dengesizlikler spermi kalınlaştırabilir. 2. Enfeksiyonlar: Genital bölgedeki enfeksiyonlar, beyaz kan hücrelerindeki artışa bağlı olarak spermi kalınlaştırabilir. 3. Dehidrasyon: Vücut su dengesinin bozulması, daha az sıvı ve daha viskoz sperm olmasına neden olabilir. 4. Prostat Sorunları: Prostat veya seminal veziküllerin işleyişindeki değişiklikler de spermi kalınlaştırabilir. 5. Beslenme ve Yaşam Tarzı: Dengesiz beslenme, aşırı protein tüketimi, anabolik ilaçlar, alkol, sigara ve uyuşturucu kullanımı sperm kıvamını etkileyebilir. Bu durumlar genellikle geçici olup, semptomların devam etmesi durumunda bir doktora başvurulması önerilir.

Sperm içinde glikoz değil, fruktoz bulunur.

Şeffaf sperm, belirli durumlarda sağlıklı olabilir, ancak bu durum sperm kalitesinin düşük olduğunu da gösterebilir. Sağlıklı sperm genellikle beyaz veya beyaz-gri renktedir. Endişe verici belirtiler eşlik ediyorsa (kötü koku, sarımsı akıntı, yakın organlarda tahriş veya ağrılı idrara çıkma gibi), bir üroloğa danışmak gereklidir.

TESE (Testiküler Sperm Ekstraksiyonu) sonrası sperm gelmesi, ameliyatın başarılı olması durumunda 1 adet canlı sperm hücresi elde edildiğinde gerçekleşir. Eğer ilk ameliyatta sperm bulunamazsa, ikinci bir TESE ameliyatı için en az 6-12 ay beklenmesi önerilir.

1 ml spermde yaklaşık 0.0125 g amino asit bulunur.