SözSanatları

“Yine bahar geldi, bülbül sesinden / Sada verip seslendi mi yaylalar” dizelerinde aşağıdaki söz sanatları bulunmaktadır: 1. Tenasüp: Anlamca birbirine uygun olan "bülbül, sada, seslenme", "bahar, bülbül, lale, sümbül" sözcüklerinin bir arada kullanılması. 2. Hüsn-i Talil: Doğal bir olay olan ağaçların çiçek açması, şair tarafından sevgilinin gelmesiyle ilişkilendirilmiştir.

Namık Kemal'in şiirlerinde kullandığı bazı söz sanatları şunlardır: 1. Teşbih (Benzetme): Vatanı, can çekişen ve yardım isteyen bir insana benzetmesi gibi. 2. İstiare (Eğretileme): İnsan vücudunu kafese benzetmesi gibi. 3. Mecaz-ı Mürsel (Ad Aktarması): "Ten kafesi" ifadesinde olduğu gibi, bir şeyin adını benzetme yoluyla ilgili başka bir şey için kullanması. Ayrıca, Namık Kemal'in şiirlerinde romantizm akımının etkileri de görülür.

Benzetme, dört temel unsurda bulunur: benzeyen, benzetilen, benzetme yönü ve benzetme edatı.

Mübalağa sanatı, bir şeyi, sözün etkisini güçlendirmek amacıyla olduğundan daha büyük veya daha küçük gösterme sanatıdır. Bu sanat, genellikle övgü, yergi veya sevginin ifadesinde kullanılır ve okuyucunun zihninde iz bırakmayı, onu etkilemeyi amaçlar.

Teşbih (benzetme) ve teşhis (kişileştirme) edebiyatta farklı sanatlardır: 1. Teşbih: İki farklı şey arasında benzerlik kurarak yapılan bir söz sanatıdır. 2. Teşhis: İnsan dışı varlıklara insana ait özelliklerin verilmesidir.

Orhan Veli Kanık'ın "Anlatamıyorum" şiirinde kullanılan bazı söz sanatları şunlardır: Teşbih (Benzetme). İstiare (Eğretileme). Mecaz-ı Mürsel (Ad Aktarması). Mübalağa (Abartma). Tenasüp (Uygunluk). Tecahül-i Arif (Bilmezden Gelme). Soru Sorma (İstifham).

LGS'de çıkan söz sanatları şunlardır: benzetme (teşbih) ve kişileştirme (teşhis).

Bir edebi metinde çeşitli söz sanatları bulunabilir. Genel olarak üç ana kategori altında toplanan söz sanatları şunlardır: 1. Sözle İlgili Sanatlar: Cinas, aliterasyon, seci gibi. 2. Anlamla İlgili Sanatlar: Tenasüp, tevriye, tecahül-i arif gibi. 3. Mecaza Dayalı Sanatlar: Teşbih (benzetme), istiare, mecaz gibi. Bu kategoriler altında daha birçok alt sanat dalı yer almaktadır.

“Gündüzleri limon koksun ortalık, karanlıklar renklensin her gece” dizesi, karşıtlık (tezat) söz sanatına örnektir.

Elhan-ı Şita şiirinde aşağıdaki söz sanatları bulunmaktadır: 1. Teşbih (Benzetme): Şiirde kar, çeşitli nesnelere benzetilmiştir; eşini kaybeden bir kuş, kelebek, beyaz bir örtü, tüyler vb.. 2. Teşhis (Kişileştirme): Doğa unsurları (kar, güvercinler) insan özellikleri ile betimlenmiştir. 3. Nida (Sesleniş): Şiirde "ey kuşlar", "ey kış göğü" gibi seslenişler kullanılmıştır. 4. Tekrir ve Tenasüp: Şiirde tekrarlar ve anlam bakımından birbirini tamamlayan sözcükler kullanılmıştır. 5. Aliterasyon: Özellikle kışın hâkim olduğu kısımlarda sert ünsüzleri ihtiva eden kelimelerle aliterasyon yapılmıştır.

Laf sokmak için kullanılabilecek bazı atasözleri şunlardır: 1. "Çakal rüya gördü diye Kurdun soyu tükenmez". 2. "Uzak dur sakın, uzaktan pek iyi insan gibi görünüyorsunuz". 3. "Akıl vermeyi bırakıp biraz huzur versen". 4. "İnsanlığa davet etsek yol tarifi isteyecek insanlar var". 5. "Kendi nefsine yetmiyorsa gücün, adamlığına da yettiğini iddia etmeyeceksin".

Telmih, edebi sanatlar veya söz sanatları dalına aittir.

Ad aktarması (mecaz-ı mürsel), bir kelimenin benzetme amacı olmadan, onunla ilişkili başka bir varlığı ifade etmek için kullanıldığı söz sanatıdır. Ad aktarmasının bazı türleri: Parça-bütün ilişkisi: "Sobayı yaktım" cümlesinde sobanın içindeki odunlar kastedilir. İç-dış ilişkisi: "Son dakikalara doğru bütün tribün hep bir ağızdan bağırdı" cümlesinde tribün içindeki insanlar kastedilir. Eser-yazar ilişkisi: "Nuri Bilge Ceylan izlemeyi sever misin?" cümlesinde yönetmenin filmleri kastedilir. Yer/bölge-insan ilişkisi: "Ankara kararını verdi" cümlesinde devlet yetkilileri kastedilir. Neden-sonuç ilişkisi: "Bereket yağıyor" cümlesinde yağmur kastedilir. Soyut-somut ilişkisi: "Beynini kullansaydı bu yaptıkları başına gelmezdi" cümlesinde akıl kastedilir.

“Herkes onun dönemeyeceğini söylüyordu fakat o geri döndü” cümlesinde tezat (karşıtlık) söz sanatı kullanılmıştır.

10. sınıf edebiyatta 35 tane söz sanatı bulunmaktadır. Söz sanatları, mecaza dayalı, anlama dayalı ve söze dayalı olmak üzere üç ana dala ayrılır. Mecaza dayalı söz sanatları: 6 adet. Anlama dayalı söz sanatları: 19 adet. Söze dayalı söz sanatları: 10 adet.

7. sınıf söz sanatları testlerini çözmek için aşağıdaki sitelerden yararlanabilirsiniz: 1. egitimsayfam.com: 7. sınıf Türkçe söz sanatları konusuna ait test soruları sunmaktadır. 2. 1testcoz.com: 7. sınıf söz sanatları Türkçe testi online çözme imkanı sunmaktadır. 3. derslig.com: 7. sınıf Türkçe söz sanatları konusunda interaktif testler bulunmaktadır. 4. testlericoz.com: 7. sınıf Türkçe edebi türler ve söz sanatları testlerini çözme imkanı sunmaktadır. Testleri çözerken, benzetme, kişileştirme, konuşturma, abartma gibi söz sanatları konularına dikkat etmek gerekmektedir.

"Altın saçları dalgalanıyor" ifadesi, teşbih (benzetme) söz sanatıdır. Bu söz sanatında, aralarında benzerlik ilgisi bulunan iki varlık veya kavramdan nitelikçe zayıf olan, kuvvetli olana benzetilir. Benzetme unsurları: Benzeyen: Saçlar. Kendisine benzetilen: Altın. Benzetme yönü: Sarı. Benzetme edatı: Gibi.

Eğretileme (metafor), bir olguyu, bir olayı, bir nesneyi yine başka bir olay, olgu veya nesneyle açıklamaktır. Örnek: "Gemi suyu yarıp geçti" ifadesi, "gemi suyu kesip geçti" veya "gemi suyu ayırıp geçti" şeklinde kullanıldığında eğretileme yapılmış olur. Eğretileme, edebiyatta da kullanılan bir söz sanatıdır ve benzetmede benzeyen veya benzetilenden biriyle yapılır.

"Neden böyle düşman görünürsünüz, yıllar yılı dost bildiğim aynalar?" dizesi, kişileştirme söz sanatına örnektir. Bu söz sanatında, insan dışı bir varlığa insana ait özellikler yüklenir.

"Merkez-i hake atsalar bizi" ifadesi, Namık Kemal'in bir şiirinde geçmektedir ve şu anlama gelir: Bizi dünyanın (ya da yerin) merkezine fırlatsalar bile, yine de dünyadaki düzeni (ya da zulmü) yıkarız. Bu ifade, abartma (mübalağa) ve mecaz-ı mürsel gibi söz sanatlarını içermektedir.