SözSanatları

Bu dizelerde "benzetme" söz sanatı kullanılmıştır. Açıklama: "O kuş gibi yüreğin / Hep sevgiyle dolmalı" ifadesinde, yürek kuşa benzetilmiştir.

Sanat şiiri, sembolizm akımına aittir. Söz sanatları ise genel olarak şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. Teşbih (Benzetme): Nitelik olarak daha zayıf bir varlığın daha güçlü bir varlığa benzetilmesi sanatıdır. 2. Kişileştirme: İnsana ait özelliklerin canlı veya cansız varlıklara aktarılmasıdır. 3. Hüsn-i Talil (Güzel Neden Gösterme): Yaşama ait bir olayın doğal sebebi dışına çıkılarak farklı bir sebep ortaya konmasıdır. 4. Tezat (Zıtlık): Zıt kavramların birlikte kullanılmasıdır. 5. İstifham (Soru Sorma): Gerçekte cevabını merak etmeden, bilinen bir durumu soruyormuş gibi yapma sanatıdır.

Edebi sanat türleri şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. Söz Sanatları: - Teşbih (Benzetme): İki farklı varlık veya kavram arasında benzerlik kurarak yapılan sanat. - Mecaz: Kelimelerin gerçek anlamından farklı bir anlamda kullanılması. - Teşhis (Kişileştirme): İnsan dışı varlıklara insana ait özelliklerin verilmesi. - İntak (Konuşturma): Cansız varlıkların veya hayvanların konuşturulması. - Ad Aktarması (Mecazımürsel): Bir kelimenin, asıl anlamı dışında, birbiriyle ilişkili başka bir anlamı karşılamak üzere kullanılması. 2. Anlama Dayalı Sanatlar: - Kinaye: Bir sözün hem gerçek hem de mecaz anlamını kullanarak yapılan sanat. - Tezat (Karşıtlık): Birbiriyle zıt olan durum ya da kavramların bir arada kullanılması. - Mübalağa (Abartma): Bir durumu ya da olayı olduğundan daha büyük ya da küçük göstermek. 3. Diğer Sanatlar: - Tekrir (Tekrar): Bir kelimenin ya da ifadenin şiirde ya da düzyazıda etkisini artırmak için tekrar edilmesi. - Aliterasyon: Aynı ünsüz harfin ya da harf grubunun, cümle veya dize içinde tekrarlanarak ses uyumu yaratılması.

5. sınıf Türkçe dersinde söz sanatları (benzetme, abartma, kişileştirme, konuşturma) ile ilgili konular "Söz Sanatları" ünitesinde işlenir. Diğer konular: 1. Büyük harflerin yazımı ve noktalama işaretleri: Bu konular da Türkçe dersinin önemli bir parçasıdır. 2. Metnin konusunu belirleme ve metinle ilgili çıkarımda bulunma: Metnin ana fikrini ve yazarın iletmek istediği mesajı anlama becerilerini içerir. 3. Metinde geçen sözcük ve sözcük gruplarının anlamını belirleme: Kelimelerin bağlam içindeki anlamlarını anlama ve yorumlama gerektirir [6]. Tonguç markası, bu derslerle ilgili eğitim materyalleri ve videolar sunmaktadır.

İntak, "konuşturma" anlamına gelen bir söz sanatıdır.

Nida, "seslenme" söz sanatına girer.

"Ta kim cihan mamur ola geh emn ü geh pürşur ola" cümlesinde yer alan söz sanatları şunlardır: 1. Tezat (Zıtlık): "Geh emn" (bazen emniyet) ve "geh pürşur" (bazen karışıklık) ifadeleri zıt durumları ifade eder. 2. Hüsn-i Talil (Güzel Nedene Bağlama): "Mamur ola" ifadesi, gerçek neden olan gelişim ve refah yerine, daha güzel bir nedene bağlanarak söylenmiştir.

Söz sanatları konu anlatımı şu şekilde yapılabilir: 1. Tanım ve Amaç: Söz sanatlarının, edebi eserlerde anlatımı güçlendirmek, anlamı derinleştirmek veya sözcüklere farklı anlamlar yüklemek için kullanılan yöntemler olduğu açıklanır. 2. Ana Söz Sanatları: Benzetme, abartma, kişileştirme, konuşturma ve karşıtlık gibi temel söz sanatları tanıtılır. 3. Örneklerle Açıklama: - Benzetme: "Gözleri gökyüzü gibi masmaviydi" cümlesinde gözlerin gökyüzüne benzetilmesi. - Abartma: "Dünya kadar işim var" ifadesinde işlerin miktarının abartılması. - Kişileştirme: "Rüzgar fısıldadı gecenin karanlığında" cümlesinde rüzgara insan özelliği yüklenmesi. 4. Diğer Söz Sanatları: Kinaye, tenasüp, tariz gibi diğer söz sanatları da kısaca tanımlanır ve örneklendirilir. 5. Önem ve Kullanım Alanları: Söz sanatlarının, edebi eserlerin yanı sıra günlük konuşmada da anlatımı zenginleştirdiği ve kültürel bir miras oluşturduğu vurgulanır.

20 soruluk bir testte kaç tane söz sanatı olduğu bilgisine ulaşılamadı. Ancak, söz sanatları ile ilgili soru bulunan bazı siteler şunlardır: Quizlet. turkedebiyati.org. birgun.net. Derslig. Wordwall.

"Kalplerini" ifadesi, mecazımürsel (ad aktarması) söz sanatına örnek olarak gösterilebilir.

11. sınıf edebiyat söz sanatları şunlardır: Mecaza Dayalı Söz Sanatları: Teşbih (Benzetme); İstiare (Eğretileme); Mecaz (Değişmece); Mecazımürsel (Ad Aktarması); Kinaye (Değinmece); Tariz (Tersini Söyleme); Teşhis (Kişileştirme); İntak (Konuşturma); Hüsn-i Talil (Güzel Sebebe Bağlama); Mübalağa (Abartma). Anlamaya Dayalı Söz Sanatları: Tevriye (Çift Anlamlılık); Tenasüp (Uygunluk); Leffüneşir (Sıralı Açıklama); Tecahülüarif (Bilmezden Gelme); Hüsnütalil (Güzel Neden Bulma); Sihrihelal; Tezat (Zıtlık); İstidrak; Tekrir (Tekrar Etme); Nida (Seslenme). Bu sanatlar, metne estetik bir değer katar ve okuyucuya zengin anlam katmanları sunar.

"Acep beni anar m'ola, o kaşları keman şimdi" dizelerinde teşbih (benzetme) söz sanatı bulunmaktadır. Teşbihin unsurları: Benzeyen: "acep beni anar m'ola" (özellikte zayıf olan). Kendisine benzetilen: "o kaşları keman" (özellikte güçlü olan). Benzetme yönü: "anar m'ola" (aktarılan özellik). Benzetme edatı: "m'ola" (gibi, kadar, sanki gibi).

Söz sanatlarını bulmak için edebi eserlerde şu yöntemlere dikkat edilebilir: 1. Benzetme (Teşbih): Bir varlığın ya da olayın başka bir varlığa benzetilmesi. 2. Abartma (Mübalağa): Bir düşünce veya duyguyu etkileyici kılmak için bir olay, durum veya varlığın olduğundan daha fazla ya da az gösterilmesi. 3. Kişileştirme (Teşhis): İnsan dışı varlıklara insana ait özelliklerin verilmesi. 4. Konuşturma (İntak): Kişileştirilen varlıkların konuşturulması. 5. Tenasüp (Uygunluk): Anlamca ilgili sözcüklerin bir arada kullanılması. Bu sanatlar, metnin anlamını derinleştirmek ve okuyucunun duygularını harekete geçirmek için kullanılır.

Şiirde benzer söz olarak "teşbih" (benzetme) sanatı kullanılır. Teşbih, iki farklı varlığı benzeterek birbirine yaklaştıran bir söz sanatıdır.

6. sınıf Türkçe söz sanatlarını bulmak için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: Benzetme (Teşbih). Kişileştirme (Teşhis). Konuşturma (İntak). Karşıtlık (Tezat). Abartma (Mübalağa). Söz sanatlarının bulunduğu bazı kaynaklar: turkcedersi.net; turkceci.net; dilbilgisi.net.

"O çay ağır akar, yorgun mu bilmem? Mehtabı hasta mı, solgun mu bilmem? Yaslı gelin gibi mahzun mu bilmem? Yüce dağ başında siyah tül vardır" sözlerinde aşağıdaki söz sanatları kullanılmıştır: 1. "Yorgun, hasta, solgun, mahzun" kelimeleri arasında tenasüp (uygunluk) sanatı vardır. 2. "Çay, mehtab, dağ" kelimelerine insan özellikleri verildiği için teşhis (kişileştirme) sanatı vardır. 3. "Yaslı gelin gibi mahzûn" ifadesinde teşbih (benzetme) sanatı vardır. 4. "Siyah tül" kelimesinde istiare sanatı vardır.

Edebi sanatlar ile ilgili çıkmış bazı sorular şunlardır: 1. "Yeşile koşan Londra’yı gördükçe hep denizi kovalayan İstanbul’u düşündüm." cümlesinde hangi söz sanatı vardır? (1974/ÖSYS) - Cevap: Teşhis (kişileştirme). 2. "Kurban olam kurban olam, beşikte yatan kuzuya" beyitinde hangi edebi sanat yapılmıştır? (1976/ÖSYS) - Cevap: Cinas. 3. "Ey benim sarı tamburam, sen ne için inilersin?" dizesinde, sazın gerçekten de içi oyuk olduğu halde başka bir şey anlatılmak istenmesi, hangi yazın sanatına örnektir? (1979/ÖSYS) - Cevap: Hüsn-i ta’lil (güzel sebebe bağlama). 4. "Ne efsunkâr imişsin ah ey didar-ı hürriyet, esir-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten" dizesinde, yukarıdaki beytin ikinci dizesindeki sanata benzer bir sanat hangisinde vardır? (1980/ÖSYS) - Cevap: Karlar altında bir ilkbaharım ben. 5. "Kalem böyle çalınmıştır yazıma, yazım kışa uymaz, kışım yazıma" dizelerindeki söz sanatı nedir? (1986/ÖSYS) - Cevap: Cinas.

Kinayenin kesret ve gılletten ifadeleri, abartma ve küçültme sanatlarını ifade eder. - "Kesretten kinaye", bir şeyi olduğundan daha abartılı göstermek anlamına gelir. - "Gılletten kinaye" ise tam tersine, bir şeyi azlık veya yokluk içinde göstermek demektir.

Söz inceliği, edebiyatta edebi sanatlar veya söz sanatları olarak adlandırılır.

“Gözyaşım sel oldu” ifadesi, abartma söz sanatına örnektir.