19. yüzyılda Sürmene, stratejik konumu ve ekonomik faaliyetleriyle öne çıkan bir yerleşim yeriydi. Bazı özellikleri: Liman ve Kervan Yolu: Limanı ve kervan yolu üzerinde olması, Sürmene'yi önemli bir konum haline getirmişti. Pazar Yeri: 1458 yılında Halanik'te (günümüzde Zeytinli Mahallesi) önemli bir pazar yeri olarak yeniden kurulmuştu. Ekonomik Faaliyetler: Bakırcılık, şimşir kaşık üretimi ve balıkçılık gibi ekonomik faaliyetler yaygındı. Nüfus Yapısı: 1880 tarihli Trabzon Salnamesi'ne göre, Sürmene'de 36.317 Müslüman, 5.133 Rum ve 71 Ermeni yaşıyordu. İsyanlar: 19. yüzyılın ilk yarısında Tuzcuoğulları önderliğinde gerçekleşen isyanların merkeziydi. 19. yüzyıl sonlarında ve 20. yüzyıl başlarında, Sürmene'de yeterli toprak olmaması nedeniyle Osmanlı ve Rus idaresindeki Kafkasya topraklarına işçi göçleri yaşanıyordu.