SosyalTarih

Bursa Orhangazi Hamamı'nın hikayesi şu şekildedir: Yapım Tarihi ve Kim Tarafından Yaptırıldığı. Konumu. Mimari Özellikleri. Kullanım Durumu. Korunma Durumu. Diğer. Ayrıca, Orhangazi ilçesinde, 1330 yılından sonra Osmanlı Sultanı Orhan Bey’in yaptırdığı, günümüze kadar gelmiş bir hamam daha bulunmaktadır. Ancak bu hamamın, Orhangazi Hamamı ile aynı olup olmadığı bilinmemektedir.

Schtetl, bir zamanlar Doğu Avrupa'da kurulan Yahudi köylerine verilen addır. Schtetl, genellikle Polonya, Litvanya, Belarus, Ukrayna ve Rusya'da bulunan, nüfusun çoğunluğunu Yahudilerin oluşturduğu küçük Yahudi kasabalarıdır.

Karavaş, Osmanlı'da savaşta tutsak edilen veya satın alınan, sahibinin üzerinde tam bir kullanma hakkı bulunan kadın anlamına gelir. Ayrıca, karavaş kelimesi Kumanca'da "hizmetçi kız" veya "kadın esir" anlamında da kullanılır.

Antik Roma'da köleler, azat (manumissio) yoluyla serbest bırakılabilirdi. Bu işlem, çeşitli şekillerde gerçekleşebilirdi: Değnekle azat (manumissio vindicta). Vasiyetname ile azat (manumissio testamento). Sayım ile azat (manumissio censu). Ayrıca, bir imparatorun emri veya bazı özel koşullar altında da köleler serbest bırakılabilirdi. Serbest kalan köleler, Roma vatandaşının aktif politik özgürlüğüne sahip olur, oy kullanma hakkı kazanırdı.

Serasker Hüseyin Avni Paşa Yalısı'nın hikayesi şu şekildedir: Yalının bulunduğu bölgede, 1814 tarihli Bostancıbaşı Defteri'ne göre, Defter Emini Sadullah Efendi'nin yalısı ve onun üst tarafında Şehremini Hayrullah Efendi'nin yalısı vardı. Daha sonra bu yapılar, Reşit Paşa isminde bir zata geçti. Hüseyin Avni Paşa Yalısı, bu yapının yerine inşa edilmiştir. Yalının yerinde, önceki tarihlerde Sadrazam Raif İsmail Paşa ve Üsküdar'da kütüphanesi olan Selim Ağa'nın sahilhaneleri de bulunuyordu. Âli Paşa Yalısı'nın hikayesi ise şu şekildedir: Bebek'te bulunan bu yalının yerinde, Sultan I. Abdülhamit Devri Şeyhülislamlarından Dürrizade Esseyyit Mehmet Ataullah Efendi'nin yalısı vardı. Dürrizade Abdullah Efendi'nin ölümü üzerine yalı, Sadrazam Mehmet Emin Rauf Paşa'ya geçti. Sadrazam Ali Paşa'nın sadareti ve Hariciye Nazırlığı sırasında yalı, Karadağ Konferansı'na ev sahipliği yaptı, Girit isyanını bastırma hazırlıklarına sahne oldu ve önemli davetlere, ziyaretlere ev sahipliği yaptı. Ali Paşa'nın 1871'de yalısında ölümünden sonra, Sultan II. Abdülhamit yalıyı satın alarak Mısır Hıdivi Abbas Hilmi Paşa'nın annesi Hıdiva Emine'ye hediye etti. Bazı kaynaklara göre, yalıyı Hıdiva Emine Hanım kendisi satın almıştır. 1902 yılında, eski yalı yıktırılarak, Mimar Raimondo D’Aranco tarafından yenisi yapılmıştır. Günümüzde, Mısır Arap Cumhuriyeti’nin İstanbul Başkonsolosluk Binası ve Başkonsolosluğun rezidansı olarak kullanılmaktadır.

Balat'ın eski hali, tarih boyunca çeşitli değişimlere uğramıştır. 19. yüzyıl tasvirlerinde Balat, karanlık görünümlü, dar, bakımsız ve sağlıksız bir çevre olarak tanımlanmıştır. 15. yüzyıldan itibaren Balat, özellikle Yahudilerin yaşadığı bir bölgeydi. 1942'de yürürlüğe giren "varlık vergisi" ve 1948'de İsrail Devleti'nin kurulması, Balat'taki Musevi nüfusun azalmasına neden olmuştur. 1980-1990 yılları arasında Balat kıyı şeridinde yer alan fabrika ve depolar yıkılıp denize dolgu malzemesi olarak kullanılmıştır. Günümüzde Balat, tarihî yapıları, dar sokakları ve renkli evleriyle dikkat çeken, çok kültürlü bir semttir.

Amerika'nın bir zamanlar neden yasaklandığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, 2025 yılında ABD'ye girişleri yasaklanan ülkeler hakkında bilgi mevcuttur. 9 Haziran 2025 tarihinde yürürlüğe giren bir kararnameye göre, Afganistan, Myanmar, Çad, Kongo Cumhuriyeti, Ekvator Ginesi, Eritre, Haiti, İran, Libya, Somali, Sudan ve Yemen vatandaşlarının ABD’ye girişi tamamen yasaklanmıştır. Bu karar, "Amerikan halkını terör tehditlerinden ve kamu güvenliği risklerinden korumak" amacıyla alınmıştır.

7. sınıf düzeyinde bazı batıl inançlar: Gece tırnak kesince ömrün kısalacağı inancı. İki bayram arasında düğün yapmanın uğursuz olduğu inancı. Türbelere çaput bağlandığında dileklerin gerçekleşeceği inancı. Kara kedi görmenin uğursuz olduğu inancı. 13 rakamının uğursuz olduğu inancı. Ruh çağırma. Falcılık. Sihir ve büyü. Batıl inançlar, İslam dininin temel inanç esaslarına aykırıdır ve doğru olmayan inançlar olarak kabul edilir.

Dede Korkut, Oğuz Türklerinin destanlarında yer alan yarı efsanevi bir bilgedir. Bazı özellikleri: Bilgelik: Hikmetli sözler sahibi, keramet sahibi ve ulu bir kişidir. Müşavirlik: Hükümdarlara vezirlik ve müşavirlik yapmıştır. Töre ve kültür: Oğuz beylerinin ve halkın töresini bilen, halkın her müşkülünü halleden bir yol göstericidir. Şairlik: Kopuzun mucidi ve ilk halk şairi olarak kabul edilir. Doğaüstü yetenekler: Tüm hayvanların dilini bildiği ve hatta evrendeki varlıklara isim verdiği söylenir. Dede Korkut'un kişiliği, tarihsel süreçte farklı kimliklerle yorumlanmıştır.

Ali Cengizkan'ın "Fabrika'da Barınmak: Erken Cumhuriyet Dönemi'nde Türkiye'de İşçi Konutları, Yaşam, Mekan ve Kent" kitabı, Türkiye'deki fabrika yerleşkeleri içinde tasarlanan işçi konutlarının, fabrika yerleşiminin genel kararlarıyla birlikte bir "yeni toplum inşası" amacını taşıdığını anlatır. Kitapta, bu yerleşkelerin ve işçi konutlarının, son on beş yıla damgasını vuran özelleştirme süreci içinde kasıtlı olarak değersizleştirilmeye çalışıldığı vurgulanmaktadır. Cengizkan, her toplumsal tarih silme girişiminin nafile bir çaba olduğunu, çünkü bu mekanların ve içindeki yaşantıların bıraktığı izlerin toplumun bedenine kazınmış durumda olduğunu belirtir.

Salnameler, Osmanlı Devleti ve şehir tarihi araştırmaları için önemli kaynaklardır. Önemlerinin bazı nedenleri: İçerik zenginliği: Yayınlandıkları tarihten bir yıl öncesine ait devletin ve vilayetlerin tarihi, coğrafyası, nüfusu, idari, askeri, hukuki teşkilatları ve ekonomik durumu, eğitim yapısı gibi bilgiler içerir. Düzenli arşiv belgeleri: Yayınlandıkları bölgelerin geçmişe uzanan aynaları olarak, düzenli tutulmuş arşiv belgeleri oluştururlar. Çeşitli bilgiler: Posta örgütü, vilayet haritaları, madalyalar, nüfus kayıtları, sanayi ve tarımsal üretim istatistikleri gibi çeşitli ve detaylı bilgiler sunar. Karşılaştırma imkanı: Farklı salnamelerdeki kayıtlar karşılaştırılarak daha doğru değerlendirmeler yapılabilir. Cumhuriyet dönemi devamı: Cumhuriyet döneminde de devlet yıllığı olarak yayımlanarak idari yapının sürekliliğini yansıtmıştır.

Tom Standage'in "Altı Bardakta Dünya Tarihi" kitabı, insanlık tarihini altı farklı içecek üzerinden anlatıyor: bira, şarap, damıtık içkiler, kahve, çay ve kola. Kitapta ele alınan bazı konular: Bira: Çiftçiliğin başlangıcı ve ilk uygarlıkların doğuşu. Şarap: Ülkeler arası ticari bir meta haline gelmesi ve Grekler ile Romalılar için milli içki olması. Damıtık içkiler: Köle ticaretinde kullanılması ve Kuzey Amerika sömürgelerinde popülerleşmesi. Kahve: Kahvehanelerin bilimsel ve siyasal merkezlere dönüşmesi. Çay: İngiltere'nin sanayileşmesine ve emperyalizme etkisi. Kola: ABD emperyalizminin temsilcisi olması. Kitap, bu içeceklerin tarihsel dönemlerin tanımlayıcı içkileri olduğunu ve dünya tarihini şekillendirdiğini savunuyor.

Abdülmecit döneminde, 1856 yılında ilan edilen Islahat Fermanı ile gayrimüslimler devlet memuru olabilmiştir.

Selçuklu ve Osmanlı'da köylü sınıfının özgürlüğü, döneme ve koşullara göre değişiklik göstermiştir. Osmanlı'da köylü sınıfı, vergisini ödemek şartıyla nispeten daha özgürdü. Selçuklu döneminde ise köylüler, özellikle göçebe aşiretlerin çözülmesiyle birlikte, toprak üzerinde ortak kullanım haklarının beylerin mülkiyetine geçmesi sonucu, daha fazla vergi yüküyle karşılaşmış ve çeşitli isyanlara katılmışlardır. Genel olarak, her iki dönemde de köylü sınıfı, toprağa bağlı olup, çeşitli sınıfların ekonomik çıkarlarına hizmet etmek zorundaydı.

Mehmet Rifat Börekçi, Ankara'nın yerlisidir. Börekçi'nin ailesi hakkında şu bilgiler mevcuttur: Baba: Börekçizade Ali Kazım Efendi. Anne: Habibe Hanım. Soyadı Kanunu'nun çıkmasından sonra "Börekçi" soyadını almıştır.

American Swing, 1970'lerin ortasında New York'ta açılan Plato's Retreat adlı swing kulübünü ve onun patronu Larry Levenson'ın hikayesini anlatıyor. Belgeselde, kulübün başlangıçta nasıl büyük ilgi gördüğü, ancak 1980'lerle birlikte AIDS ve muhafazakar politikaların etkisiyle nasıl düşüşe geçtiği anlatılıyor. Belgesel, aynı zamanda kulüp müdavimlerinin geçmişe özlem dolu anılarını da içeriyor.

Hindistan'da meme vergisi, 1800'lü yıllarda Travancore Krallığı'nda alt kasttan kadınların memelerini kapatmaları için ödemek zorunda oldukları bir vergidir. Bu uygulamanın amacı, kast yapısını korumak ve alt kastı aşağılamak olarak kabul edilir. 1859 yılında iki alt kast kadınının idam edilmesi, büyük bir isyana yol açtı.

Mürettibîn-i Osmaniye Cemiyeti'nin (Osmanlı Mürettipler Cemiyeti) amacı, tüm mürettiplerin (dizgicilerin) menfaatlerini korumak ve mesleklerinin gelişimini sağlamaktır. Bu amaç doğrultusunda cemiyet, şu hedefleri benimsemiştir: Mürettiplerin, sanatlarıyla ilgili ekonomik faaliyetlerde bulunarak haklarını eşit şekilde savunmalarına yardımcı olmak. Dini bayramlarda gazetelerin tatil edilmesini sağlamak gibi kazanımlar elde etmek ve bunları sürdürmek. Mürettiplerin haftalık haklarını eksiksiz ve düzenli olarak almalarını temin etmek. Götürü iş alma usulünü kademeli olarak ortadan kaldırmak.

İstanbul'da hamallık tamamen bitmemiştir, ancak günümüzde çok az sayıda insan bu mesleği sürdürmektedir. Hamallık yapanların sayısı 2025 yılı itibarıyla 3 bini bulmamaktadır ve bu işi yapanların büyük çoğunluğu Malatya ve Adıyaman gibi şehirlerden göç eden kişilerdir. Hamallık, özellikle teknolojik gelişmeler ve modern taşıma sistemlerinin yaygınlaşmasıyla birlikte gerileme göstermiştir.

"Vina: Sebelum 7 Hari" filminin konusu gerçek bir olaya dayanmaktadır.