SolunumSistemi

Evet, akciğerler hayat boyunca gaz alışverişi için çalışır. Akciğerlerin temel görevi, atmosferdeki oksijeni kan dolaşımına nakletmek ve dolaşımdaki karbondioksiti atmosfere çıkarmaktır. Solunum sistemi, sürekli olarak gaz alışverişini sağlayarak vücudun oksijen almasını ve karbon dioksiti atmasını mümkün kılar.

Akciğerdeki sekellerin iyileşme süresi, hastalığın türüne ve şiddetine bağlı olarak değişir. Örneğin, COVID-19 pnömonisi geçiren hastalarda radyolojik düzelme, hafif hastalarda yaklaşık 6 ay, orta ağırlıkta hastalarda 12 ay içinde beklenebilir. Akciğer enfeksiyonlarına bağlı sekeller ise, tedavi sonrası bazı hastalarda devam edebilir. İyileşme sürecini hızlandırmak için doktorun önerdiği tedavi planına uyulması ve düzenli kontroller yapılması önemlidir.

Retraksiyonun düzelme süresi, durumun nedenine bağlı olarak değişir. İnterkostal retraksiyonlar (nefes alırken kaburgalar arasındaki kasların çekilmesi) gibi solunum sıkıntısı belirtileri acil tıbbi müdahale gerektirir ve derhal düzelme için oksijen tedavisi, ilaçlar ve bazen hastaneye yatış gerekebilir. Duane retraksiyon sendromu gibi göz ile ilgili retraksiyonların tedavisi ise daha uzun vadeli olabilir ve botoks tedavisi veya kasların sabitlenmesi gibi yöntemleri içerebilir. Her iki durumda da, kesin tedavi planı için bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir.

Boğuk öksürük, genellikle üst solunum yollarının daralması sonucu ortaya çıkan, kuru, sert ve havlama sesine benzer bir öksürük türüdür. Bu tür öksürük, krup (larengotrakeobronşit), alerjik reaksiyonlar veya solunum yollarına yabancı cisim kaçması gibi durumlarla ilişkilendirilebilir. Eğer boğuk öksürük şiddetlenirse veya nefes darlığı, ciltte morarma gibi acil durumlar ortaya çıkarsa, derhal tıbbi yardım alınmalıdır.

KOAH'ta öksürük, 8 haftadan daha uzun süre devam ederse kronik öksürük olarak tanımlanır.

Anti pus maske, toz, PM2.5, bakteri, virüs ve diğer mikrobiyal parçacıklara karşı koruma sağlar. Özellikle KN95 veya N95 etiketli maskeler, %95 minimum filtrasyon verimliliği ile yağlı olmayan parçacıklara karşı etkili bir koruma sunar. Ancak, hiçbir maske mutlak koruma sağlayamaz ve maske kullanımının yanı sıra el hijyeni ve sosyal mesafe gibi diğer önlemlere de dikkat edilmelidir.

Sol ve sağ bronşlar, trakeadan ayrıldıkları açı ve çaplarına göre ayrılırlar. - Sağ ana bronş, daha geniş ve dik bir açıyla trakeadan ayrılırken, sol ana bronş daha dar ve yatay bir açıyla ayrılır. - Sağ bronş 3 cm, sol bronş ise 4 cm çapındadır.

Solunum sistemini oluşturan yapı ve organların görevleri şunlardır: 1. Burun: Solunumun başladığı organdır, havayı ısıtıp nemlendirir ve toz ile mikropları tutar. 2. Yutak: Ağız ve burun boşluğuyla yemek ve soluk borusunun birleştiği kısımdır, havayı gırtlağa iletir. 3. Gırtlak: Yutaktan gelen havanın soluk borusuna geçişini sağlar, ses telleri burada bulunur. 4. Soluk Borusu: Gırtlaktan gelen havanın akciğerlere iletilmesini sağlar, kıkırdak halkalardan oluşur. 5. Akciğerler: Süngerimsi yapıya sahip iki akciğer bulunur, oksijen ve karbondioksidin değişimini gerçekleştirir. 6. Bronş ve Bronşçuklar: Soluk borusunun akciğerlere girerken ayrıldığı iki kola bronş, bronşların akciğer içinde dallanarak oluşturduğu ince kollara ise bronşçuk denir. 7. Diyafram: Göğüs boşluğu ile karın boşluğunu ayıran güçlü bir kastır, solunuma yardımcı olur. Bu yapılar birlikte çalışarak oksijenin vücuda alınmasını ve karbondioksidin vücuttan atılmasını sağlar.

Yaşlılarda ifla (hızlı nefes alıp verme) çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir: 1. Yaşlanmanın Etkileri: Göğüs duvarının elastikiyetinin azalması, akciğer hacminin küçülmesi ve solunum kaslarının zayıflaması gibi durumlar hızlı nefes almaya yol açabilir. 2. Kardiyovasküler Hastalıklar: Kalp yetmezliği ve hipertansiyon gibi sorunlar, oksijen alımını zorlaştırarak hızlı nefes almaya neden olabilir. 3. Solunum Hastalıkları: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), astım ve pnömoni gibi hastalıklar solunum yollarını daraltarak nefes almayı zorlaştırabilir. 4. Psikolojik Faktörler: Anksiyete ve stres, nefes alışverişini hızlandırabilir. Bu belirtiler ciddi sağlık sorunlarının işareti olabileceğinden, yaşlı bireylerin hızla nefes alıp vermesi durumunda bir sağlık uzmanına başvurmaları önemlidir.

Obstrüksiyon tanısı için aşağıdaki yöntemler kullanılabilir: 1. Solunum Fonksiyon Testleri: Hava akımını ve akciğer kapasitesini ölçmek için yapılır. 2. Görüntüleme Yöntemleri: Akciğer röntgeni veya BT taraması gibi yöntemler, hava yollarındaki tıkanıklıkları değerlendirmek için kullanılır. 3. Kan Testleri: Oksijen ve karbondioksit düzeylerini değerlendirmek için yapılır. 4. Polisomnografi (Uyku Testi): Uyku sırasında beyin dalgaları, solunum ve kalp faaliyetlerinin kaydedilmesi. Tanı, hastanın semptomları, tıbbi geçmişi ve fizik muayene ile birlikte bu testlerin sonuçlarına göre konur.

"Akciğer ve/veya plevra tüberkülozunda verilecek karar tedavi sonunda ve 1. maddedeki ölçeğe göre değerlendirilir" ifadesi, tedavi sonrası solunum fonksiyon testleri (SFT) ve klinik gözlem ile değerlendirme yapılacağını ifade eder. Bu süreçte, SFT'ye göre üç farklı sonuç mümkündür: 1. Az etkilenme: %20 özür oranı. 2. Orta derecede etkilenme: %40 özür oranı. 3. Ağır derecede etkilenme veya kronik kor pulmonale gelişimi: %80 özür oranı. Solunum fonksiyon testlerinin yetersiz kaldığı durumlarda, arter kan gazları, egzersiz testleri, ekokardiyografi ve sağ kalp kateterizasyonu gibi ek yöntemlerle değerlendirme yapılır. Bu değerlendirme, tedavi sonrası 1. maddedeki ölçeğe göre, yani "Doğuştan veya kazanılmış akciğer, plevra ve göğüs kafesi hastalıkları veya akciğeri tutan diğer bütün hastalıklarda, solunum ve dolaşım fonksiyonunda bozukluk yapmışsa" şeklinde yapılır.

Akciğere gelen hava, alveollere şu şekilde ulaşır: 1. Burun, yutak, gırtlak, soluk borusu, akciğerler, bronşlar ve bronşçuklardan geçerek alveollere ulaşır. 2. Diyafram ve eksternal interkostal kasların kasılması ile göğüs boşluğu genişler ve basınç azalır, bu sayede hava akciğerlere dolar (inspirasyon). 3. Alveoller, kılcal damarlardaki karbondioksiti alıp oksijenle değiştirerek gaz alışverişini sağlar.

Akciğerlerde lobların neden büyüdüğüne dair bilgi bulunamadı. Ancak, akciğerlerde nodüllerin büyümesine neden olan bazı durumlar şunlardır: Enfeksiyonlar. Sigara kullanımı. Enflamatuvar hastalıklar. Genetik faktörler. Akciğerlerde nodül veya lob büyümesi fark edildiğinde, doğru teşhis ve tedavi için bir sağlık uzmanına başvurulması önerilir.

Oksijen giderici ilaçlar, kandaki oksijen seviyesinin düşük olduğu durumlarda vücudun ihtiyaç duyduğu ek oksijeni sağlamak için kullanılır. Bu tür ilaçlar, aşağıdaki durumlarda işe yarar: - Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH): İleri evre KOAH'ta kandaki oksijen seviyesi kritik düzeylere düşebilir. - Kalp yetmezliği: Kalbin pompalama kapasitesinin azalması, dokulara yetersiz oksijen gitmesine neden olur. - Zatürre veya COVID-19 komplikasyonları: Ağır enfeksiyonlar, akciğerlerin oksijenlenme yeteneğini bozar. - Uyku apnesi: Şiddetli apne atakları sırasında gece oksijen desteği gerekebilir. Oksijen giderici ilaçlar, genellikle burun kanülü, yüz maskesi veya taşınabilir oksijen konsantratörleri aracılığıyla uygulanır.

Bronşlar, akciğerlerde soluk borusunun (trakea) ikiye ayrılması ile başlar. Sağ bronş, sağ akciğere gider ve sol bronşa göre daha kısa ve daha dik olarak uzanır. Sol bronş, sol akciğere gider ve daha dar ve daha eğik bir yapıya sahiptir. Bronşlar, akciğerin içinde ilerledikçe ince bronşçuklara (bronchulus) ayrılır.

Sürekli sümüklü burun durumu, çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir ve genellikle tehlikeli değildir. Ancak, bu durumun bazı sağlık sorunlarının belirtisi olabileceğini unutmamak önemlidir. Tehlikeli olabilecek durumlar arasında: - Bol miktarda kan gelmesi: Burun içindeki küçük damarların çatlaması sonucu az miktarda kan görülmesi normal olabilir, ancak fazla kan gelmesi ciddi bir soruna işaret edebilir. - Siyah mukus: Genellikle sigara içenlerde veya hava kirliliğinin yoğun olduğu yerlerde yaşayanlarda görülür ve mantar enfeksiyonunun belirtisi olabilir. Tedavi yöntemleri arasında: - İlaç tedavisi: Antihistaminikler, dekonjestanlar ve burun spreyleri semptomları hafifletebilir. - Nemlendirici kullanımı: Kuru havanın etkilerini azaltmak için nemlendirici cihazlar kullanılabilir. - Tuzlu su ile yıkama: Burun yıkama yöntemi, mukusun temizlenmesine yardımcı olabilir. Eğer sümüklü burun durumu sürekli hale gelirse, bir sağlık uzmanına danışmak önemlidir.

Akut ve kronik solunum yetmezliği arasındaki temel farklar şunlardır: Başlangıç ve Süre: Akut solunum yetmezliği aniden ortaya çıkar ve acil bir durumdur. Kronik solunum yetmezliği uzun vadeli bir durumdur ve düzenli kontrol ve bakım gerektirir. Semptomlar: Akut solunum yetmezliği, ciddi tablolara yol açabilir ve hızlı müdahale gerektirir. Kronik solunum yetmezliği, hastalar tarafından zamanla tolere edilebilir, ancak semptomlar sürekli yaşanabilir. Tedavi: Akut solunum yetmezliği tedavisi, hastanın solunum güçlüğü ile başa çıkmasına yardımcı olmayı ve hayati tehlikeyi önlemeyi hedefler. Kronik solunum yetmezliği tedavisi, semptomların kontrol altına alınması ve yaşam kalitesinin artırılması üzerine odaklanır. Her iki durumda da solunum yetmezliği, solunum sisteminin dokuların oksijen ihtiyacını karşılayamaması veya metabolizma sonucu oluşan karbondioksiti atamaması sonucu meydana gelir.

Rijit bronkoskopi, hastanın hava yoluna erişim sağlamak için kullanılan, genel anestezi altında yapılan bir prosedürdür. Özellikleri: - Tüp: Çelik bir boru içerisinden rijit bir optik geçirilerek yapılır. - Kullanım amacı: Aletler veya hava yolu cihazlarının kolayca yerleştirilmesini sağlar. - Endikasyonlar: Enfeksiyonlar, kanserler, inflamatuar durumlar, sarkoidoz ve lenfomaların teşhisinde kullanılır. - Diğer kullanım alanları: Hava yolu tıkanıklığı, kanama kontrolü, yabancı cisimlerin çıkarılması gibi durumlarda da tercih edilir.

İneklerin hırlaması, bazı durumlarda tehlikeli olabilir. Hırıltılı solunum, hava yollarının daralması veya tıkanması sonucu ortaya çıkar ve bu durum çeşitli sağlık sorunlarının belirtisi olabilir. Tehlikeli olabilecek bazı nedenler: - Enfeksiyonlar: Aktinomikoz, aktinobasilloz, pasteurella, mycoplasma, histophilus somni gibi mikroorganizmaların neden olduğu solunum yolu enfeksiyonları. - Alerjik reaksiyonlar: Alerjik rhinitis gibi durumlar. - Ödem, kist, tümörler: Bunlar solunum yollarını etkileyerek hırıltıya yol açabilir. Bu nedenle, ineklerde hırıltı gözlemlendiğinde bir veteriner hekime başvurulması önerilir.

Evet, reflü nefes darlığı yapabilir. Mide asidinin yemek borusuna kaçması, bronşlardaki dokuları uyararak nefes darlığına yol açabilir.