Şive

Türkiye'de yaklaşık 200 bin civarında şive olduğu tahmin edilmektedir.

Ağız ve şive kavramları birbirine yakın olsa da aynı şey değildir. Şive, bir dilin bölgesel söyleniş tarzıdır, yani bir dilin kültür düzeylerine göre gösterdiği değişikliktir. Ağız ise, bir şive içinde mevcut olan ve söyleyiş farklarına dayanan küçük kollara verilen addır, yani bir ülkenin çeşitli bölge ve kentlerindeki konuşma dilinde görülen farklılıklardır.

Şive ve ağız arasındaki fark şu şekilde özetlenebilir: Ağız, bir dilin ülke sınırları içindeki farklı yerleşim bölgelerinde ses, şekil, söz dizimi ve anlamca farklılaşan konuşma biçimidir. Şive ise bir dilin, yazılı kaynaklarla izlenebilen tarihî gelişimi içinde ayrılmış kollarıdır.

Karadeniz şivesi ve ağzı aynı şeyler değildir. Ağız, bir dilin bir bölge halkına veya bir etnik gruba özgü kullanım biçimidir. Şive ise, farklı ülkeler gibi birbirinden daha izole yerlerde oluşan ve evrilen konuşma biçimidir.

Lehçe ve şive arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Lehçe: Bir dilin, bilinmeyen dönemlerde ana dilden ayrılmış ve ses, biçim ve kelime açısından büyük farklılıklar gösteren kollarını ifade eder. 2. Şive: Bilinen bir zaman diliminde ana dilden ayrılmış, ancak daha az belirgin ses ve biçim farkları gösteren kollardır.

En ağır şive konusunda kesin bir yargı yoktur, çünkü şive algısı kişisel tercihlere göre değişebilir. Ancak, bazı kaynaklar Trakya ve Karadeniz şivelerini ağır ve sevimli bulan ifadeler içermektedir.

Antep ağzı ve Urfa ağzı aynı değildir. Her iki ağız da Türkçe'nin farklı lehçeleridir ve çeşitli farklılıklar gösterirler. Urfa ağzı, Azerbaycan Türkçesi ile benzerlikler taşır ve kendine özgü bir Türkçe biçimidir.

Rize ve Trabzon şiveleri aynı değildir. Her iki bölge de Karadeniz Bölgesi'nde yer alsa da, şiveleri arasında belirgin farklılıklar bulunmaktadır. Trabzon şivesi, D harfini T, T harfini ise D olarak telaffuz etmesiyle bilinir. Rize şivesi ise genel olarak S, C ve H harflerine ağırlık verir ve bu harfler birlikte kullanılır.

Ege şivesi kuralları, Ege Bölgesi'nde konuşulan Türkçenin kendine özgü telaffuz ve dil kullanım özelliklerini içerir. İşte bazı temel kurallar: 1. Telaffuz ve Fonetik Farklılıklar: Ege şivesinde kelimeler "geliyorum" yerine "gelyom" gibi farklı telaffuzlarla söylenir. 2. Kelime Hazinesi: Kültürel etkilere bağlı olarak farklı kelimeler kullanılır; örneğin, "arkadaş" kelimesi yerine "dost" kullanılır. 3. Gramer Farklılıkları: Geçmiş zaman eki gibi gramer kuralları, standart Türkçeden farklılık gösterebilir. 4. Jest ve Mimikler: Ege şivesi, sadece kelimelerle değil, jest ve mimiklerle de kendini gösterir. Bu kurallar, Ege Bölgesi'nin sıcak ve samimi konuşma tarzını yansıtır.

Ege şivesi, Ege Bölgesi'nin konuşma dili olup, kendine özgü bazı özellikler taşır. Bu şivede yaygın olarak kullanılan bazı ifadeler ve telaffuz şekilleri şunlardır: "Gari" kelimesi, "artık" anlamına gelir ve sıkça kullanılır. Kelimeler hızlı ve yuvarlanarak söylenir; örneğin, "yapıyom" yerine "yapıyve" denir. "I" ve "i" harfleri kelimenin önüne getirilir; örneğin, "ilan" (yılan), "ıscak" (sıcak) gibi. Şivede jest ve mimikler de önemli bir yer tutar. Ege şivesini daha iyi öğrenmek için, bu konuda eğitim veren kurslara katılmak veya Ege Bölgesi'nde yaşayan insanlarla pratik yapmak faydalı olabilir.

Trakya şivesi aşağıdaki filmlerde yer almaktadır: 1. "Eyyvah Eyvah" (2010). 2. "Oflu Hoca Trakya'da" (2018). 3. "Kırk Yalan" (2019). 4. "Üj Bej Harfliler" (2024). Ayrıca, "Temiz Çevre Hareketi" adlı kısa filmde de Trakya şivesi kullanılmıştır.

Lehçe ve şive çeşitleri şu şekildedir: 1. Lehçe: Bir dilin tarihsel gelişimi içinde ana dilden ayrılmış, ses, şekil ve anlam bakımından büyük farklılıklar gösteren kollarıdır. 2. Şive: Bir dilin yazılı kaynaklarla izlenebilen tarihî gelişimi içinde ayrılmış kollarıdır.

Aydın'ın en güzel şivesinin hangi ilçede olduğu konusunda kesin bir görüş yoktur, ancak Ege şivesinin en güzel örneklerini Aydın'ın şehir merkezinde görebileceğiniz belirtilmektedir.

Şive ve ağız örnekleri şunlardır: Şive: - Kazak Türkçesi. - Kırgız Türkçesi. - Azerbaycan Türkçesi. Ağız: - Karadeniz ağzı. - Ege ağzı. - Trakya ağzı.

Kıbrıs'ta Kıbrıs Türkçesi veya Kıbrıs şivesi olarak adlandırılan bir şive kullanılmaktadır.

Karadeniz şivesini öğrenmek için aşağıdaki yöntemler önerilir: 1. Yerel halkı dinlemek: Karadeniz şivesini en iyi şekilde yerel halktan dinleyerek ve onların konuşmalarını taklit ederek öğrenmek mümkündür. 2. Özel ifadeleri ve deyimleri öğrenmek: Karadeniz şivesinin kendine özgü kelimeleri ve deyimleri vardır, bu ifadeleri öğrenmek şivenin anlaşılmasını kolaylaştırır. 3. Vokal egzersizler yapmak: Şivenin bazı fonetik özellikleri, özellikle sesli harflerin telaffuzu, vokal egzersizler gerektirebilir. 4. Şive rehberlerinden yararlanmak: Karadeniz şivesiyle ilgili hazırlanan rehberler ve kaynaklar, şivenin kurallarını ve kullanımını öğrenmek için faydalı olabilir.

Denizli şivesi, diğer şivelerden farklı olmasının nedeni, tarihsel olarak Türkçe'nin eski zamanlarına dayanmasıdır. Ayrıca, Denizli şivesinde yerel kelimelerin ve deyimlerin sıkça kullanılması da şivenin kendine özgü bir tat kazanmasını sağlar.

Tango'da şiveli konuşmak, konuşmacının bölgesel veya yerel ağız özelliklerini kullanarak konuşması anlamına gelir.

Ege'nin en güzel şivesi konusunda kesin bir görüş yoktur, çünkü Ege şivesi Denizli, Muğla, Aydın gibi çeşitli illerde farklı özelliklerle kendini gösterir.

Karadeniz şivesi ve Ege şivesi arasındaki temel farklar şunlardır: 1. Telaffuz ve Vurgu: Karadeniz şivesinde "nasılsın?" kelimesi "neçesen?" şeklinde ifade edilirken, Ege şivesinde "geliyorum" kelimesi "gelyom" olarak söylenir. 2. Kelime Hazinesi: Her iki şive de kendi kültürel etkileri ve tarihine bağlı olarak farklı kelimeler geliştirir. Örneğin, Ege bölgesinde "çay koyayım mı" yerine "çay katayım mı" denir. 3. Gramer Yapısı: Gramer ve dil bilgisi kuralları da şiveler arasında farklılık gösterir. Bu farklılıklar, her iki bölgenin tarihsel, coğrafi ve sosyal yapılarındaki farklılıklardan kaynaklanmaktadır.