SinirSistemi

Sinir monitörizasyonu cihazı, cerrahi işlemler sırasında sinir sistemini, özellikle sinirleri ve omuriliği izlemek ve korumak amacıyla kullanılan bir tekniktir. Kullanım alanları: Tiroid ameliyatları. Omurga ameliyatları. Beyin ameliyatları. Periferik sinir ameliyatları. Damar ameliyatları. Çalışma prensibi: 1. Hastaya genel anestezi uygulanır. 2. Endotrakeal tüpe özel elektrotlar yerleştirilerek ses tellerinin sinir aktivitesi ölçülür. 3. Cerrahi sırasında stimülasyon probu ile sinirler uyarılır. 4. Sinirin fonksiyonel durumu ekrandan ve sesli sinyallerle takip edilir. 5. Sinirin zarar görmesini önlemek için cerrahi manipülasyon buna göre yönlendirilir.

Duyusal nöronlar (getirici nöronlar), vücudun içinde ve dışında meydana gelen değişiklikleri algılayan ve bu bilgileri işlenmek üzere merkezi sinir sistemine ileten nöronlardır. Motor nöronlar (götürücü nöronlar), merkezi sinir sisteminde üretilen hareket sinyallerini kaslara, salgı bezlerine veya diğer nöronlara ileten nöronlardır. Nöronlar, görevlerine göre ayrıca internöronlar (ara nöronlar) olarak da sınıflandırılır.

Uyarılma ve uyarım kavramları genellikle birbiriyle karıştırılsa da, aralarında önemli bir fark vardır: Uyarılma, organizmanın iç veya dış uyarıcılar tarafından etkilenmesi durumudur. Uyarım ise, bir uyaran karşısında organizmanın gösterdiği tepki veya bu uyarma sebebiyle herhangi bir kas veya salgı bezinde meydana gelen açık veya gizli değişimdir. Özetle, uyarılma daha genel bir kavram olup, uyarım ise bu sürecin organizma üzerindeki spesifik etkilerini ifade eder.

Merkezi sinir sistemi (MSS), iki ana bölüme ayrılır: 1. Beyin (encephalon): Serebrum, beyin sapı, ara beyin (diencephalion) ve beyincik (cerebellum) olmak üzere dört ana bölümden oluşur. 2. Omurilik (medulla spinalis). Ayrıca, bazı sınıflandırmalarda retina ve kraniyal sinirler de MSS'ye dahil edilir. Merkezi sinir sistemi, anatomik olarak bir bütün olsa da fizyolojik açıdan merkezi sinir sistemi (pars centrale) ve çevresel sinir sistemi (pars peripherica) olarak iki bölüme ayrılır.

Heyecanlanınca kalbin hızlı atmasının nedeni, vücudun stres ve kaygıya verdiği tepkidir. Kalp atışlarının hızlanmasına yol açan diğer nedenler arasında şunlar yer alır: fiziksel aktivite; aşırı kanama; yüksek ateş; kan şekeri düşüklüğü; kansızlık; alkol ya da tütün kullanımı; migren; kafein tüketimi; birtakım ilaçlar. Kalp çarpıntısı birkaç saniye sürebileceği gibi dakikalar veya saatler boyunca da devam edebilir. Ancak sık sık tekrarlıyorsa veya göğüs ağrısı, nefes darlığı, bayılma gibi belirtiler eşlik ediyorsa nedenlerin araştırılması için mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.

Pronator teres sendromu, median sinirin dirsek bölgesinde sıkışması sonucu ortaya çıkan bir durumdur ve genellikle tehlikeli olarak kabul edilmez. Ancak, karpal tünel sendromu gibi diğer sinir sıkışması durumlarıyla karışabilir veya birlikte görülebilir, bu nedenle doğru teşhis ve tedavi önemlidir. Belirtiler arasında önkol proksimal volar yüzünde ağrı, median sinir dermatomunda parestezi ve pronasyon-supinasyon hareketleriyle artan rahatsızlık bulunur. Tedavi genellikle konservatif yöntemlerle başlar, ancak semptomlar devam ederse cerrahi müdahale gerekebilir. Özetle, pronator teres sendromu genellikle ciddi bir tehlike oluşturmaz, ancak doğru teşhis ve tedavi için bir uzmana başvurulması önerilir.

Akson, bir sinir hücresinin (nöronun) ince ve uzun bir uzantısıdır. Başlıca işlevleri: Sinir hücresinin gövdesindeki elektriksel uyarıları uzağa iletir. Bilgiyi diğer sinir hücrelerine, kaslara veya bezlere iletir. Her nöronda sadece bir akson bulunur ve aksonlar, dendritlerden daha uzun olabilir.

Merkezi ve çevresel sinir sistemi, yürüme gibi istemli hareketleri şu şekilde kontrol eder: Merkezi sinir sistemi (MSS). Çevresel sinir sistemi (ÇSS). İstemli hareketlerin kontrolü, beyin, beyincik ve beyin sapı gibi yapıların iş birliği ile gerçekleşir.

N. facialis (fasiyal sinir), aşağıdaki kasları innerve eder: Mimik kasları. Stapedius kası. Aurikular kaslar. Digastrik kasın arka karnı. Stilohiyoid kas. Platisma. Ayrıca, fasiyal sinir, dilin ön üçte ikisinden tat duyusunu iletir ve kafa ile boyunda çeşitli gangliyonlara parasempatik lif bağlantısı sağlar.

Nasırlı cisim, merkezi sinir sistemi tarafından kontrol edilir. Merkezi sinir sistemi, beyin ve omurilikten oluşur.

Solunum merkezi, merkezi sinir sisteminde bulunur. Beyin sapında (medulla oblongata bölümünde) yer alır.

Pençe eli, ulnar sinir hasarından kaynaklanır. Ulnar sinir hasarı, genellikle şu durumlarda meydana gelir: Dirsek düzeyinde sıkışma. Guyon kanalı düzeyinde sıkışma. Pençe eli, aynı zamanda konjenital kusurlar, sinir hasarları, omurilik yaralanmaları ve bazı nörolojik hastalıklar nedeniyle de gelişebilir.

Kortikospinal yol, serebral korteksten omuriliğe sinyalleri taşıyan ve istemli hareket kontrolünde rol oynayan bir sinir yoludur. Özellikleri: Sadece memelilerde bulunur. Hücre gövdeleri, duyu-motor korteksin V. tabakasında bulunan piramidal nöronlardan kaynaklanır. Çapraz yapma, bulbus ya da medulla spinalis seviyelerinde gerçekleşir. İki ana traktı vardır: Lateral kortikospinal yol: Ekstremite kaslarını kontrol eder. Anterior kortikospinal yol: Gövde kaslarını kontrol eder. Kortikospinal yol, ince ve istemli hareketlerin yapılmasından sorumludur.

Tuzak nöropatiler, periferik sinirlerin üzerindeki akut, intermittent, tekrarlayıcı veya devamlı baskı altında kalması sonucunda belli noktalarda ortaya çıkan, motor, duyu ve otonom bozuklukların eşlik ettiği tablodur. Bazı tuzak nöropati türleri: Karpal tünel sendromu. Kübital tünel sendromu. Tarsal tünel sendromu. Supraskapular tuzaklanma. Torasik çıkış sendromu. Tuzak nöropatilerin oluşumunda travma, vasküler patolojiler, inflamatuar ve otoimmün hastalıklar, endokrin ve metabolik bozukluklar, hormonal ve tümöral nedenler etkilidir.

Periferik sinir sistemi, beyin ve omurilik dışındaki tüm sinir hücrelerinden ve sinir düğümlerinden oluşur. Periferik sinir sistemini oluşturan sinirler: 12 çift kafa siniri (kraniyal sinirler). 31 çift omurilik siniri (spinal sinirler). Periferik sinirler, merkezi sinir sistemi ile duyu organları, kaslar, bezler ve organlar arasındaki bağlantıyı sağlar.

Fibromiyaljide santral sensitizasyon, santral sinir sistemindeki nosiseptif (ağrıya duyarlı) nöronların normal veya eşik değerin altındaki afferent uyarılara karşı artmış yanıtıdır. Santral sensitizasyonun oluşmasında rol oynayan faktörler: genetik; uyku bozuklukları; nöroendokrin bozukluklar; enfeksiyon; psikolojik faktörler (stres, kaygı, depresyon). Fibromiyalji hastalarında ağrının temel mekanizması hiperaljezi (normal ağrılı uyarana karşı artmış yanıt) ve allodinidir (ağrılı olmayan uyaranın ağrılı olarak algılanması).

Ara nöronlar, diğer nöronlar tarafından uyarılır. Duyu nöronları, ara nöronlara sinyal iletir. Diğer ara nöronlar, bilgi işleme sürecinde birbirine sinyal iletebilir. Ara nöronlar, bir nöronu diğerine bağlayarak duyusal ve motor nöronlar arasında iletişimi sağlar.

Motor ünite, bir motor nöron ve bu nöronun akson terminalleri tarafından innerve edilen tüm iskelet kası liflerinden oluşur. Özellikleri: Bir motor ünitede aynı tip lifler bulunur ve motor sinirinin getirdiği uyarana aynı şekilde cevap verirler. Motor ünitede ne kadar az lif varsa, o ünitelerden oluşan kas o kadar süratli kasılır. Motor üniteler, kasılma kuvvetlerinin bir kas içinde eşit dağılımı için birbirine serpiştirilmiş liflere sahiptir. Fonksiyonu: Motor ünite, kas kasılmalarını koordine etmede önemli bir rol oynar. Merkezi sinir sistemi, kas hareketini başlattığında, ilgili kas grupları içindeki birden fazla motor üniteyi harekete geçirir. Boyutları: Motor üniteler farklı boyutlarda gelir. Örneğin, gırtlaktaki sesi üretmekten sorumlu kaslar, motor ünite başına sadece 2 veya 3 kas lifine sahipken, ekstraoküler kaslar motor ünite başına 10 ila 20 kas lifi içerir.

Femoral kanalın önemi şu noktalarda toplanabilir: Lenfatik drenaj: Femoral kanal, alt ekstremitenin lenfatik drenajında önemli bir rol oynar. Bağışıklık fonksiyonu: Femoral kanal, bağışıklık hücrelerinin alt ekstremiteden lenf düğümlerine taşınmasını sağlar. Venöz genişleme: Femoral kanalın konumu, femoral damarın genişlemesine olanak tanır; bu, bacaklardan venöz dönüş arttığında veya geçici olarak kısıtlandığında (örneğin, Valsalva manevrası sırasında) önemlidir. Femoral herni riski: Femoral kanal, bağırsak içeriğinin karın duvarındaki zayıf noktalardan birine girerek femoral herniye yol açabileceği bir bölgedir.

Sinir sıkışmasını tetikleyen bazı faktörler: Mekanik baskılar ve anatomik darlıklar. Travmalar ve yaralanmalar. İş ve yaşam tarzı faktörleri. Sistemik hastalıklar. Gebelik. Sinir sıkışmasından şüphelenildiğinde bir uzmana başvurulması önerilir.