RuhSağlığı

Apak hastalığı olarak belirtilen bir hastalık bulunmamaktadır. Ancak, benzer isimler taşıyan bazı durumlar hakkında bilgi verilebilir: Amok Hastalığı: Bu, kişinin aniden ve açıklanamaz bir öfkeyle kendine veya çevresine zarar verme eğilimi gösterdiği, nadir fakat tehlikeli bir ruhsal çöküş biçimidir. Mitral Kapak Hastalıkları: Mitral yetersizliği (MY), primer (organik) veya sekonder (fonksiyonel) olabilir. Eğer başka bir hastalık veya durum hakkında bilgi arıyorsanız, daha fazla detay vererek yardımcı olabiliriz.

Evet, kedilerin moral bozukluğuna iyi geldiği doğrudur. Kedilerle vakit geçirmek, stres ve kaygıyı azaltarak ruh sağlığını olumlu yönde etkileyebilir. Ayrıca, kedilerin mırlama sesi beyinde sakinlik hissi yaratır ve oksitosin hormonu salgılanmasını sağlayarak daha güvende ve sakin hissetmeye katkıda bulunur. Ancak, kedilerin moral bozukluğuna doğrudan bir "çare" olduğu iddiası bilimsel olarak kanıtlanmamıştır.

Psikiyatride "delilik" diye bir kavram yoktur. Psikoz, psikiyatride kullanılan ve halk arasında delilik olarak nitelenen duruma en yakın bozukluktur. Psikoz, en yalın tanımıyla gerçekliği değerlendirme yetisinde bozukluk anlamına gelir.

Orlando modelinin temel amacı, hasta ve hemşire arasındaki etkileşimleri analiz ederek, hastanın yardım gereksinimlerini belirlemek ve karşılamaktır. Bu modelde, üç ana kavram üzerinde durulmaktadır: 1. Hastanın davranışı: Yardım ihtiyacının bir işareti olabilir ve sözel (yakınmalar, sorular) veya sözel olmayan (motor faaliyetler, fizyolojik belirtiler) şekillerde ortaya çıkabilir. 2. Hemşirenin tepkisi: Otomatik (rutin işlemler) veya amaçlı (hastanın ihtiyaçlarını belirlemeye yönelik) olabilir. 3. Hemşirenin davranışı: Profesyonel hemşirelik işlevlerinin yerine getirilmesini içerir. Bu süreç, hastanın fiziksel ve zihinsel rahatlamasını, stres seviyesinin azalmasını ve yeterlilik duygusunun artmasını hedefler.

Bir şeyi çok istemek ve yapmamak, çeşitli psikolojik ve durumsal nedenlerden kaynaklanabilir: Yüksek beklentiler ve stres: Aşırı istek, yüksek stres ve performans kaygısına yol açabilir, bu da kişinin en iyi performansını sergilemesini engelleyebilir. Bilinçaltı engeller ve olumsuz inançlar: Bilinçaltındaki olumsuz inançlar ve geçmiş deneyimler, kişinin kendine olan güvenini sarsabilir ve motivasyonunu kaybetmesine neden olabilir. Kontrol ve rahatlık arayışı: Rahat bırakma ve akışa bırakma felsefesinden uzaklaşmak, kontrolü serbest bırakmanın ve sürecin doğal akışına güvenmenin önemini göz ardı etmeye yol açabilir. Kümeleme illüzyonu: İstenen şeyin gerçekleşeceğine dair bilişsel önyargılar, kişinin gerçeklik algısını etkileyebilir. Ayrıca, kişinin kontrolü dışındaki faktörler de istenilen şeyin gerçekleşmemesine neden olabilir.

Ciddi psikolojik rahatsızlıklar arasında şunlar yer alır: Şizofreni. Bipolar bozukluk. Ciddi depresyon. Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB). Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB). Yeme bozuklukları. Kaygı bozuklukları. Kişilik bozuklukları. Bu rahatsızlıklar, kişinin günlük yaşamını, ilişkilerini ve işlevselliğini olumsuz etkileyebilir.

Deprem sonrası psikolojik etkiler kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve şu şekilde sıralanabilir: Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB). Depresyon. Anksiyete bozuklukları. Keder ve kayıp. Madde kötüye kullanımı. Fiziksel belirtiler. Uyku sorunları. Sosyal izolasyon. Yoğun suçluluk veya çaresizlik. Bu belirtiler 1 ayın üzerinde devam ettiğinde profesyonel psikolojik destek alınması önerilir.

Yılbaşı, bazı kişilerde psikolojinin bozulmasına yol açabilecek çeşitli durumlara neden olabilir: Aile ve sosyal beklentiler: Geleneklere ve sosyal normlara uygun davranmak zorunluluğu, bireylerin kendi isteklerini bastırmasına ve baskı hissetmesine yol açabilir. Aşırı beklentiler ve performans kaygısı: Yılbaşı, yeni hedefler ve iyi niyetlerle dolu bir başlangıç olarak görüldüğünde, kişilerde aşırı beklentiler ve performans kaygısı oluşabilir. Geçmişe dönüş ve kaybetme duygusu: Geçmişteki olumsuz deneyimler veya kaybedilen ilişkiler, yılbaşı gibi özel günlerde tekrar gündeme gelebilir ve bu da kaybetme duygusunun yoğunlaşmasına neden olabilir. Finansal baskılar: Yılbaşı harcamaları, tatil planları ve hediye alımları, özellikle maddi imkanlar dahilinde olmadığında, kişilerde stres ve kaygı yaratabilir. Zaman yönetimi zorlukları: Yılbaşı dönemi, yoğun iş temposu ve kişisel sorumluluklar nedeniyle zaman yönetimini zorlaştırabilir. Bu durumlarla başa çıkmak için farkındalık, meditasyon, bilişsel davranışçı terapi yöntemleri, sosyal destek arayışı ve gerçekçi hedefler belirleme gibi yöntemler uygulanabilir.

Boşvermişlik, bir hastalık olarak kabul edilebilir. Oxford Sözlüğü, 2022 yılında "boşvermişlik" anlamına gelen "Goblin Modu" terimini yılın kelimesi olarak belirlemiştir. Sabri Ülgener gibi araştırmacılar, boşvermişliği sosyolojik bir analiz konusu yapmış ve bu durumun, çalışma ve üretme fiilini ihmal eden anlayışlara yol açabileceğini belirtmişlerdir. Boşvermişlik, kısa vadede toplumsal kaygıları azaltsa da, uzun vadede hayat kalitesini düşürebilir ve depresyonla benzer semptomlar gösterebilir.

30 yaşındaki bir erkeğin nasıl olması gerektiğine dair bazı özellikler: Fiziksel görünüm: Spor salonuna gitmek gibi alışkanlıklarla iyi bir fiziksel görünüm korunabilir. Kariyer: Bu yaşlarda kariyer atağa geçebilir. Yaşam düzeni: Hayat bir düzene oturtulmuştur; kişi neyi sevip neyi sevmediğini, neyin kendisini mutlu edip etmediğini bilir. İlişkiler: Ciddi bir ilişki yoksa evlilik düşünceleri üzerine yoğunlaşılabilir. Her bireyin farklı olduğunu ve bu özelliklerin kişiden kişiye değişebileceğini unutmamak önemlidir.

Şizoaffektif bozukluk, hem şizofreni hem de duygudurum bozukluklarının semptomlarını içeren bir akıl sağlığı durumudur. Bu bozukluk, kişinin düşünme, hissetme ve davranış biçimlerini etkileyerek, hem halüsinasyonlar veya sanrılar gibi psikotik belirtiler hem de manik veya depresif epizodlar gibi ciddi duygudurum değişiklikleri yaşamasına neden olur. Dolayısıyla, şizoaffektif bozukluk bir duygudurum bozukluğudur.

Bir insanın güçlü olmak istemesinin bazı nedenleri: Yapabilme erki: Güç, insana "yapabilme" erki verir ve onu muktedir kılar. Çevreden yararlanma: Güçlü insanın etrafı kalabalık olur ve çevresindekiler ondan yararlanır. Kontrol ve önem: Güçlü insan, kontrol sahibi olur ve bu durum, başkalarının onu önemsemesini sağlar. Korkuların üzerine çıkma: Güçlü olmak, korkuların üzerine gidebilmek anlamına gelir. Kendine yetebilme: Kendine yaslanan dik yürür; insan, başkalarına muhtaç olmadan kendi başına sorunlarını çözebilmek ister. Ancak güçlü olmak, her zaman olumlu bir durum olarak değerlendirilmez; bazı durumlarda, güç elde etmek için hileli veya kanun dışı yollar tercih edilebilir.

Kız kardeşinin perilerden korkarak gece onunla uyumanı istemesi, korkularının altında yatan nedenleri ve güvenlik arayışını ifade edebilir. Öneriler: 1. Korkularını Anlamak: Kardeşinizin korkularını ciddiye alın ve onu rahatlatmak için duygularını doğrulayın. 2. Yatmadan Önce Rutin: Sakinleştirici bir rutin oluşturun, kitap okumak veya ılık bir banyo gibi aktivitelerle onu uykuya hazırlayın. 3. Uyku Ortamı: Yatak odasının sessiz, karanlık ve rahat bir sıcaklıkta olmasını sağlayın. 4. Profesyonel Yardım: Eğer korkular devam ederse, bir ruh sağlığı uzmanından yardım almayı düşünün.

Mania kelimesi, farklı bağlamlarda çeşitli anlamlara gelebilir: Psikoloji: Mani, patolojik neşe şeklinde beliren psişik bir hastalık. Genel kullanım: Çılgınlık, düşkünlük, delilik, manyaklık, merak. Havacılık: Hava araçlarının güvenliğini tehlikeye atan, yer hareketleri için kullanılan yüzeylerde bulunan veya bu yüzeylerin dışında kalan sabit ya da hareketli cisimler. Dilbilim: Tutkulu davranış. Mitoloji: (Yunan ve Roma mitolojisinde) Ölülerin ve hayaletlerin tanrıçası.

Hiçbir şey içmeme isteği çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir: 1. Kronik stres: Uzun süreli stres, duygusal ve enerji kaynaklarını tüketerek ilgisizlik ve yorgunluk hissine yol açabilir. 2. Depresyon: Depresyon, motivasyon eksikliği ve ruh halinde değişikliklere neden olabilir. 3. Tükenmişlik: İşe ve diğer faaliyetlere karşı motivasyonun azalması. 4. Öz bakım eksikliği: Yetersiz beslenme, yetersiz uyku veya egzersiz eksikliği gibi faktörler motivasyonu etkileyebilir. 5. Alkol veya madde bağımlılığı: Aşırı alkol tüketimi, hafıza boşluklarına ve kontrol kaybına yol açabilir. Bu tür durumlarla başa çıkmak için bir ruh sağlığı uzmanına başvurmak faydalı olabilir.

Çok para harcamak, kompulsif alışveriş bozukluğu gibi psikolojik rahatsızlıkların belirtisi olabilir. Ayrıca, bipolar bozukluk gibi durumlarda, özellikle hipomanik veya manik süreçlerde de tutarsız ve aşırı para harcama görülebilir. Eğer bir kişi çok para harcıyorsa, bir psikiyatrist veya psikologdan yardım alması önerilir.

Prof. Dr. Cüneyt Evren, İstanbul Gelişim Üniversitesi Psikoloji Bölümü'nde profesör öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. Aynı zamanda, Caddebostan Mah. Operatör Cemil Topuzlu Cad. Park Apt. No: 68/1 Kat 2 Daire 6, Kadıköy, İstanbul adresinde bulunan Liman Psikiyatri ve Psikoterapi Merkezi'nde hizmet vermektedir.

"Yenilmemek için ne yapmalı?" sorusuna verilebilecek bazı yanıtlar şunlardır: Çalışmak ve yenilenmek. Düzenli egzersiz yapmak. Güneş ışığına maruz kalmak. Yeni hobiler edinmek. Sosyal etkileşimde bulunmak. Meditasyon ve nefes egzersizleri yapmak. Dengeli ve sağlıklı beslenmek.

Öforik ruh halinin bazı nedenleri: Doğal ödüller ve sosyal aktiviteler: Başarı elde etmek, spor yapmak, sevilen biriyle vakit geçirmek veya müzik dinlemek gibi aktiviteler mutluluk hormonlarını tetikleyerek öfori yaratabilir. Psikoaktif maddeler: Amfetaminler ve diğer uyarıcılar, beynin ödül sistemini etkileyerek yapay bir keyif hali yaratabilir. Cinsel doyum: Özellikle orgazm sırasında hissedilen haz, aşırı mutluluk hissi yaratabilir. Yoğun fiziksel aktivite: Koşu gibi yoğun egzersizler, endorfin ve mutluluk hissinin artmasına neden olabilir. Büyük bir felaketten veya kazadan kurtulmak: Adrenalin ve serotonin hormonlarının salgılanması öforiyi tetikleyebilir. Öforik ruh hali, bazen bir hastalığın veya dışsal bir uyarıcının sonucu olarak da ortaya çıkabilir. Öfori belirtileri gözlemlendiğinde bir ruh sağlığı uzmanına danışılması önerilir.

Denetimli serbestlikte psikolog bulunması zorunludur, ancak bu, görevlendirilen uzmanın niteliğine bağlıdır. Denetimli serbestlik hizmetlerinde, psikolog/sosyal çalışmacı, denetimli serbestlik uzmanlarından biridir. Ayrıca, denetimli serbestlik müdürlüklerinde görev yapan psikologlar, madde bağımlılığı tedavi merkezlerinde denetimli serbestlik kapsamında tedavi gören kişilere rehberlik ve danışmanlık hizmeti vermektedir.