Bozukluklar

Otizm belirtileri genellikle üç temel alanda ortaya çıkar: 1. Sosyal iletişim ve etkileşim güçlükleri: Göz teması kurmada zorluk. Duyguları anlamada veya ifade etmede sıkıntı. Akran ilişkilerinde sorunlar. 2. Tekrarlayan davranışlar ve sınırlı ilgi alanları: Aynı hareketleri veya rutinleri tekrarlama. Rutin değişikliklerine aşırı tepki gösterme. 3. Duyusal hassasiyetler: Işık, ses, dokunma veya koku gibi uyaranlara karşı aşırı veya az tepki gösterme. Diğer belirtiler: Kendisiyle konuşan bireyleri duymamak ya da tepki vermemek. İsimle seslenildiğinde cevap vermemek. Fiziksel temaslardan hoşlanmamak. Kelime ve cümleleri öğrenememek. Sürekli aynı kelime ve cümleleri tekrarlamak. Göz temasından kaçınmak. Hırçınlık, öfke nöbetleri. Sallanma, kendi etrafında dönme ya da çırpınma gibi hareketleri sürekli olarak tekrar etmek. Kendine zarar verebilecek davranışlar sergilemek. Otizm belirtileri ilk aylarda hafif seyredebilir veya fark edilmeyebilir, ancak belirtiler sıklıkla 1-3 yaş aralığında fark edilmeye başlanır. Otizm tanısı yalnızca bir çocuk ve ergen psikiyatristi tarafından konulabilir.

Konuşma bozukluğu olanların nasıl düzeleceği, bozukluğun nedenine ve türüne bağlı olarak değişir. Genel tedavi yöntemleri: Dil ve konuşma terapisi. Egzersizler. İlaç tedavisi. Diksiyon kursları. Tedaviye mümkün olduğunca erken başlamak önemlidir. Konuşma bozukluğu belirtileri fark edildiğinde, bir uzmana başvurulması önerilir.

Psikoloji terimlerinden bazıları şunlardır: Bilinçaltı. Davranışçılık. Bilişsel çarpıtmalar. Öğrenilmiş çaresizlik. Travma. Ego. Savunma mekanizmaları. Motivasyon. EMDR. Psikoloji terimlerinin tamamına şu sitelerden ulaşılabilir: tr.wikipedia.org; duspsikoloji.com; ankarauzmanterapi.com.

Bazı mental hastalık çeşitleri: Anksiyete bozuklukları. Duygudurum bozuklukları. Yeme bozuklukları. Uyku-uyanıklık bozuklukları. Şizofreni ve psikozla giden bozukluklar. Nörogelişimsel bozukluklar. Kişilik bozuklukları. Travma ve strese bağlı bozukluklar. Yaklaşık 300 psikiyatrik bozukluk olduğu bilinmektedir.

DEHB'de duygu düzenleme güçlüğü, duygusal dürtüselliği, uyarılan duyguların düzenlenmesinde yaşanan güçlükleri ve/veya olumlu/kabul edilebilir duygulanım durumlarını uyarmada güçlükleri kapsar. DEHB'de duygu düzenleme güçlüğünün bazı belirtileri: Duygusal dürtüsellik. Duyguların düzenlenmesinde yaşanan güçlükler. Olumlu duygulanım durumlarını uyarmada güçlükler. DEHB'de duygu düzenleme güçlüklerinin sonuçları: Bozukluk belirtilerinde ağırlaşma. Riskli davranışların artması. Akran, toplumsal ve romantik ilişkilerde bozulma. DEHB'de duygu düzenleme güçlüklerinin değerlendirilmesinde fizyolojik ölçümler, laboratuvar görevlerinde doğrudan gözlem, öz bildirim ölçekleri ve çevresel anlık değerlendirme gibi yöntemler kullanılır.

Sheldon Cooper'ın hastalığı olarak şu durumlar belirtilmektedir: Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB). Sosyal ve duygusal ineptitude. Ancak, The Big Bang Theory'nin yaratıcıları Chuck Lorre ve Bill Prady, Sheldon'ın herhangi bir bozukluğu olmadığını ve otizm spektrumunda yer almadığını belirtmiştir.

Dürtü kontrol bozukluğunun bazı belirtileri: Aşırı yeme. Sık sık öfke patlamaları. Fiziksel şiddet. Kendine zarar verme. İsyan ve itaatsizlik. Kuralları çiğneme. Tartışmacı, sinirli ve alıngan tutum. Gereksiz riskler alma. Zorbalık. Yalan söyleme ve çalma. Bu belirtiler, kişinin yaşına, yaşadığı çevreye ve cinsiyetine göre değişiklik gösterebilir. Dürtü kontrol bozukluğu belirtileri gözlemlendiğinde bir uzmana danışılması önerilir.

Afazi, beynin sol yarım küresinde dilden sorumlu bölümlerin hasar görmesi sonucu ortaya çıkan bir bozukluktur. Agrafia ise, afazinin bir türü olup, yazma yetisinin kaybı veya bozulmasıdır. Afazinin bazı türleri: Broca Afazisi: Konuşma veya yazma yoluyla iletişim kurma güçlüğü. Wernicke Afazisi: Sözlü veya yazılı dili anlama zorluğu. Global Afazi: Konuşma, anlama, okuma ve yazma yeteneklerinin kaybı. Afazinin yaygın nedenleri: felç; kafa travması; beyin tümörü; enfeksiyon veya dejeneratif hastalıklar. Afazi belirtileri: mantıklı olmayan cümleler kurma; anlamı olmayan, bilinmeyen sözcükler kullanma; konuşurken zaman zaman durarak kelime bulmaya çalışma; başka kişilerin konuştuklarını anlayamama; bir metni okuyup anlayamama. Afazi teşhisi, nöroloji uzmanı tarafından yapılır ve manyetik rezonans görüntüleme (MR) veya bilgisayarlı tomografi (BT) taraması gibi görüntüleme testleri içerir.

Duyusal bozukluklar, bireyin duyusal sisteminde meydana gelen değişiklikler nedeniyle ortaya çıkan sorunlardır. Bazı duyusal bozukluklar: Duyusal işleme bozukluğu. Duyusal tepkisellik bozuklukları. Duyusal algı bozuklukları. Duyusal bozuklukların nedenleri genetik faktörler, çevresel etkiler, travmalar veya yaşlanma gibi çeşitli faktörlere dayanabilir. Duyusal bozukluklar şüphesi durumunda bir uzmana danışılması önerilir.

Delüzyonal düşünce, sanrı veya hezeyan olarak da adlandırılır, kanıtlar ışığında değiştirilemeyen yanlış ve sabit bir inançtır. Delüzyonların temel özellikleri: Gerçek dışı inançlar. Israrcı ve sabit inançlar. Kişisel ve öznel inançlar. İşlevsellik kaybı. Bazı delüzyon türleri: Zulüm sanrısı. Erotomani. Kıskançlık delüzyonu. Referans delüzyonu.

Paralojik düşünce, bireyin düşüncelerinin kendi içinde bir mantık barındırmasına rağmen gerçek mantık kurallarına uymadığı bir düşünce tarzıdır. Bazı paralojik düşünce örnekleri: "Uçak uçar, kuş da uçar. Öyleyse uçak kuştur". "Meryem Ana'nın başının etrafında bir hale vardır, mum alevinin etrafında da aynı hale bulunur. Ben de insanlar tarafından bir nefret halesi ile çevrilmiş haldeyim. O zaman beni bu haleye göre tarif edersek, ben hem Meryem Ana’yım, hem mumum, hem de bizzat kendimim". Paralojik düşünce, genellikle psikiyatrik bozukluğu olan kişilerde görülür.

Katatonik stupor, katatoni durumunda görülen bir belirtidir. Katatoni, psikomotor belirtilerle karakterize bir nöropsikiyatrik durumdur. Stupor, farkındalığın korunduğu, akinezi (hareketsizlik) ve mutizmden (konuşmazlık) oluşan bir klinik sendromdur. Katatonik stuporun özellikleri: Derin tepkisizlik. Bilinç bozukluğu. Spontan hareket eksikliği. Katatoni, genellikle şizofreni, bipolar bozukluk veya depresyon gibi diğer ruhsal bozuklukların bir belirtisi olarak görülür, ancak bağımsız bir durum olarak da ortaya çıkabilir.

Hafif düzey otizm, otizm spektrum bozukluğunun daha az şiddetli bir formudur. 4. sınıf hafif düzey otizm ifadesi hakkında spesifik bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, hafif otizm belirtileri şu alanlarda gözlemlenebilir: Sosyal etkileşim ve iletişim: Göz teması kurmada zorluklar, sosyal ipuçlarını anlamada güçlük, arkadaşlık kurmada ve sürdürmede zorluk. Davranış ve ilgi alanları: Rutinlere bağlılık, belirli nesnelere yoğun ilgi gösterme, sınırlı ve tekrarlayan davranışlar. Duyusal hassasiyetler: Belirli seslere, dokulara veya ışıklara karşı hassasiyet, ağrı veya sıcaklığa az tepki verme. Hafif otizm belirtileri gösteren bireyler, genellikle bağımsız yaşam sürdürebilir ve topluma aktif olarak katılabilirler. Otizm belirtileri gösteren bir çocuk fark edildiğinde, doğru tanı ve müdahale için uzman bir doktora başvurulması önerilir.

İşeme bozukluğunda yapılan testler arasında şunlar yer alır: Ürodinami Testleri: Üroflovmetri (İşeme Testi). Sistometri. Basınç Akım Çalışması. Pelvik Kas (Üretral Sifinkter) Elektromyografisi (EMG). Üretral Basınç Çalışması. Videoürodinamik Çalışma. Diğer Testler: İşeme Günlüğü. Transabdominal Ultrason. Testlerin uygulanması ve yorumlanması için uzman bir üroloji doktoruna başvurulması önerilir.

Özgül öğrenme bozukluğunun anlaşılabilmesi için aşağıdaki belirtilere dikkat edilebilir: Okuma güçlüğü. Matematik güçlüğü. Yazma güçlüğü. Genel akademik ve sosyal belirtiler. Özgül öğrenme bozukluğu belirtileri gösteren bir çocuk veya yetişkin fark edildiğinde, doğru teşhis ve uygun tedavi için bir uzmana başvurulması önerilir.

Histeri ve konversiyon bozukluğu aynı anlama gelebilir, çünkü konversiyon bozukluğunun eski adı histeridir. Konversiyon bozukluğu, bireyin fizyolojik bir nedeni olmayan bedensel belirtiler göstermesi olarak tanımlanır. Günümüzde histeri terimi daha çok, konversiyon belirtilerinin oluşturduğu bir nevroz çeşidi olan konversiyon histerisi için kullanılmaktadır.

En ağır otizm türü, DSM-5 sınıflandırmasına göre Üçüncü Düzey (Seviye 3) olarak adlandırılır. Bazı özellikler: Sosyal etkileşim kurma konusunda çok sınırlı istek. Davranış değiştirmede sorunlar. Dikkati farklı bir şeye yönlendirmede büyük zorluk. Bu bireyler, okulda, evde ya da işte başarılı olabilmek için temel becerileri öğretebilecek devamlı bir bakıcıya gereksinim duyar.

Psikiyatride "delilik" diye bir kavram yoktur. Psikoz, psikiyatride kullanılan ve halk arasında delilik olarak nitelenen duruma en yakın bozukluktur. Psikoz, en yalın tanımıyla gerçekliği değerlendirme yetisinde bozukluk anlamına gelir.

Disosiye olmak, psikolojide "ayrılma, bölünme, kopma, çözülme" anlamına gelen dissosiyasyon mekanizmasının devreye girmesi demektir. Dissosiyasyon, kişinin zihninde yer alan duygu, düşünce, anı gibi içeriklerin geçici olarak birbirinden ayrılmasıdır. Disosiye olmanın bazı belirtileri şunlardır: Dissosiyatif bayılmalar. Dissosiyatif unutma. Depersonalizasyon. Disosiyatif bozukluklar, ilaç tedavisi bulunmayan, sadece psikoterapi ile tedavi edilebilen durumlardır.

Disosiye kelimesi, psikolojide "ayrılma, dağılma, çözülme, kopma" anlamlarına gelir. Disosiasyon, kişinin zihninde yer alan duygu, düşünce, anı ve benzeri içeriklerin geçici olarak birbirinden ayrılması veya kopması anlamına gelen bir mekanizmadır. Disosiasyon, genellikle travmatik bir deneyimden kendini korumak için ortaya çıkan bir savunma mekanizmasıdır. Disosiyatif bozukluklar, normalde bir bütün halinde çalışan işlevlerin bütünlüğünün bozulmasıdır. Disosiyatif bozuklukların bazı belirtileri şunlardır: organik neden bulunamayan bedensel yakınmalar; baygınlık nöbetleri; öfke krizleri; intihar düşünceleri; gün içerisinde hatırlayamadığı davranış ve zaman dilimleri. Disosiyatif bozuklukların tedavisinde psikoterapi kullanılır.