Bozukluklar

Otizm spektrum bozukluğunun (OSB) belirtileri genellikle yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkar ve her bireyde farklılık gösterebilir. İşte bazı yaygın belirtiler: 1. Sosyal İletişim ve Etkileşim Sorunları: - Göz teması kurmaktan kaçınma. - Duyguları anlama ve ifade etmede zorluk. - Sosyal oyunlara katılmama ve arkadaş edinmede zorluk. 2. Tekrarlayan Davranış Kalıpları: - El çırpma, parmak şıklatma gibi tekrarlayan hareketler. - Rutinlere aşırı bağlılık ve günlük değişikliklerden rahatsızlık. - Belirli ritüelleri takip etmede ısrar. 3. Sınırlı ve Yoğun İlgi Alanları: - Belirli konulara veya nesnelere yoğun ilgi duyma. - Aynı oyuncağı tekrar tekrar kullanma. 4. Diğer Belirtiler: - Konuşma ve dil gelişiminde gecikme veya zorluk. - Öğrenme güçlüğü, hiperaktivite, impulsivite. - Uyku ve beslenme sorunları. Bu belirtilerden şüphelenildiğinde, bir çocuk doktoru, çocuk psikiyatristi veya çocuk nöroloğuna başvurulması önerilir.

Konuşma bozukluğu olanlar, aşağıdaki yöntemlerle düzelme sağlayabilirler: 1. Ses ve Konuşma Terapisi: Dil ve konuşma terapistleri, bireysel ihtiyaçları göz önünde bulundurarak terapi uygularlar. 2. Diksiyon Eğitimi: Diksiyon kurslarında, konuşma ve ses bozukluğunu giderecek dersler verilir. 3. Ayna Karşısında Egzersiz: Ayna karşısında konuşma provaları yaparak, konuşmanın nasıl göründüğünü ve düzeltilmesi gereken durumları belirlemek mümkündür. 4. Kitap Okuma ve Tekerleme Söyleme: Kelime dağarcığını genişletmek ve telaffuzu düzeltmek için kitap okumak ve tekerlemeler söylemek faydalıdır. 5. Profesyonel Destek: Konuşma bozukluğu yaşayan kişiler, gerginlik, utanç veya depresyon gibi ek sorunlar yaşıyorlarsa, bir uzmandan psikolojik destek alabilirler.

Psikoloji terimleri arasında en yaygın olanlar şunlardır: 1. Kaygı: Gelecekle ilgili belirsizliklere karşı duyulan endişe hali. 2. Stres: İnsanların hayatındaki zorlayıcı olaylara verilen tepki. 3. Depresyon: Sürekli mutsuzluk, ilgi kaybı ve enerji düşüklüğü ile karakterize edilen ruh hali bozukluğu. 4. Anksiyete Bozuklukları: Aşırı endişe, korku ve panik ataklarının yaşandığı psikolojik bozukluklar. 5. Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB): Tekrarlayan düşünceler ve zorlayıcı davranışlarla kendini gösteren bozukluk. 6. Kişilik Bozuklukları: Kişinin davranışları, duygusal tepkileri ve düşünce süreçlerinde istikrarsızlık ve tutarsızlık sergileyen bozukluklar. 7. Psikoterapi: Kişinin zihinsel sağlığını iyileştirmek için terapistler tarafından uygulanan tedavi yöntemleri. 8. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Düşünceleri, davranışları ve duyguları değiştirmek için kullanılan psikoterapi türü. 9. Psikosomatik Hastalıklar: Zihinsel sağlık ile vücut sağlığı arasındaki ilişkiyi gösteren hastalıklar. 10. Sosyal Psikoloji: İnsanların birbirleriyle etkileşimlerini ve sosyal davranışlarını inceleyen psikoloji dalı.

Mental hastalıkların bazı çeşitleri şunlardır: 1. Anksiyete Bozuklukları: Genelleştirilmiş anksiyete bozukluğu, panik bozukluk, sosyal anksiyete bozukluğu ve spesifik fobi gibi durumları içerir. 2. Mood Bozuklukları: Depresyon, bipolar bozukluk ve siklotimik bozukluk gibi duygusal dalgalanmalarla karakterizedir. 3. Psikotik Bozukluklar: Şizofreni gibi, çarpık farkındalık ve düşünme ile ilgili bozuklukları kapsar. 4. Yeme Bozuklukları: Anoreksiya nervoza, bulimia nervoza ve binge eating bozukluğu gibi, kilo ve yiyecekle ilgili aşırı duyguları içerir. 5. Dürtü Kontrol ve Bağımlılık Bozuklukları: Pyromania, kleptomania ve kompulsif kumar gibi, zararlı davranışlara karşı koyamama durumlarını kapsar. 6. Kişilik Bozuklukları: Antisosyal kişilik bozukluğu, obsesif-kompulsif kişilik bozukluğu ve paranoid kişilik bozukluğu gibi, esnek olmayan ve toplumun beklentilerinden farklı kişilik özelliklerini içerir. 7. Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB): Cinsel veya fiziksel saldırı, doğal afet gibi travmatik olayların ardından gelişir. Bu hastalıkların teşhisi ve tedavisi için bir sağlık uzmanına başvurulması önerilir.

DEHB'de duygu düzenleme güçlüğü, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan bireylerin duygularını kontrol etmekte ve ifade etmekte yaşadıkları zorlukları ifade eder. Bu durum, duygusal dalgalanmaların sık görülmesine ve bazen ani, keskin veya aşırı tepkilere yol açabilir. Duygu düzenleme becerilerinin geliştirilmesi, bireyin kendi duygusal tepkilerini tanıması ve anlaması yoluyla mümkündür.

Sheldon Cooper'ın hastalığı olarak iki durum öne çıkmaktadır: 1. Asperger Sendromu: Sheldon'ın yüksek IQ'su ve sosyal etkileşim zorlukları, Asperger Sendromu belirtilerine uymaktadır. 2. Obsesif Kompulsif Bozukluk: Sheldon'ın tekrarlayan davranışları ve takıntıları, bu bozukluğun belirtileri arasındadır.

Dürtü kontrol bozukluğunun belirtileri şunlardır: 1. İmpulsivite: Aniden ve düşünmeden davranma eğilimi, kontrolsüz tepkiler verme. 2. Öfke problemleri: Küçük tetikleyicilerle kendini gösteren hızlı ve şiddetli öfke patlamaları. 3. Risk alma davranışları: Tehlikeli veya sorumsuz davranışlar sergileme, riskli eylemlerde bulunma. 4. Sabırsızlık: Beklemeye karşı tahammülsüzlük, anlık tatmin ve doyum arayışı. 5. Dikkat dağınıklığı: Dikkat eksikliği, odaklanma güçlüğü, hiperaktivite belirtileri. 6. Sosyal problemler: İlişkilerde sorunlar yaşama, diğer kişilere karşı düşüncesiz davranma. 7. Düşünmeden harcama: Kontrolsüz alışveriş, aşırı para harcama eğilimi. 8. Bağımlılık: Madde ve alkol kullanımı, kumar oynamak gibi bağımlılık riski taşıyan davranışlara yönelme. 9. Sorumluluk almama: Yapılan hataların veya olumsuz sonuçların kabul edilmemesi, başkalarını suçlama eğilimi.

Afazi, beynin sol yarım küresinde dilden sorumlu bölümlerin hasar görmesi sonucu ortaya çıkan bir bozukluktur. Agrafia ise, afazinin bir türü olup, yazma yetisinin kaybı veya bozulmasıdır. Afazinin bazı türleri: Broca Afazisi: Konuşma veya yazma yoluyla iletişim kurma güçlüğü. Wernicke Afazisi: Sözlü veya yazılı dili anlama zorluğu. Global Afazi: Konuşma, anlama, okuma ve yazma yeteneklerinin kaybı. Afazinin yaygın nedenleri: felç; kafa travması; beyin tümörü; enfeksiyon veya dejeneratif hastalıklar. Afazi belirtileri: mantıklı olmayan cümleler kurma; anlamı olmayan, bilinmeyen sözcükler kullanma; konuşurken zaman zaman durarak kelime bulmaya çalışma; başka kişilerin konuştuklarını anlayamama; bir metni okuyup anlayamama. Afazi teşhisi, nöroloji uzmanı tarafından yapılır ve manyetik rezonans görüntüleme (MR) veya bilgisayarlı tomografi (BT) taraması gibi görüntüleme testleri içerir.

Duyusal bozukluklar, beynin duyusal bilgileri alma, işleme ve uygun tepkiler verme yeteneğindeki zorlukları ifade eder. Bu bozukluklar üç ana kategoride incelenir: 1. Duyusal Modülasyon Bozuklukları: Beynin duyusal girdiyi uygun şekilde filtreleyememesi sonucu ortaya çıkar. 2. Motor Becerilerle Bağlantılı Duyusal Bozukluklar: Vestibüler ve proprioseptif sistemlerin etkilenmesiyle bireyin dengenin sağlanması, koordinasyon ve motor becerilerde zorluk çekmesi. 3. Duyusal Ayırt Etme Bozuklukları: Beynin, görsel, işitsel veya dokunsal bilgileri hassas bir şekilde analiz etme ve ayırt etme yeteneğindeki eksikliklerdir. Diğer durumlarla birlikte görülse de, bu bozukluklar bağımsız olarak da ortaya çıkabilir.

Delüzyonal düşünce, gerçeklikle çelişen, mantıksal temeli olmayan ve kişinin ısrarla doğru olduğuna inandığı düşünceler olarak tanımlanır. Bu tür düşünceler, kişinin günlük yaşamını ve sosyal ilişkilerini olumsuz etkileyebilir ve çeşitli psikolojik bozuklukların belirtisi olabilir. Bazı yaygın delüzyon türleri: - Perseküsyon delüzyonu: Kişinin takip edildiği veya zarar verilmek istendiği inancı. - Grandyöz delüzyon: Kişinin olağanüstü yeteneklere sahip olduğuna inanması. - Erotomanik delüzyon: Bir başkasının kişiye aşık olduğuna dair yanlış inanç. Delüzyonal düşüncelerin tedavisi genellikle psikoterapi ve ilaç tedavisini içerir.

Paralojik düşünce, bir kişinin tüm gerçekleri ve argümanları bilmesine rağmen mantıksal bir sonuca veya soruna çözüm üretememesi durumudur. Bu tür düşünme, çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir, bunlar arasında: - stres; - yorgunluk; - bilgi eksikliği; - görevin yanlış anlaşılması. Ayrıca, paralojik düşünce psikiyatrik bozukluklarda da görülebilir ve bireyin düşünceleri kendi içinde bir mantık barındırsa bile gerçek mantık kurallarına uymaz.

Katatonik stupor — katatoni sendromunun bir parçası olarak ortaya çıkan, kişinin çevresindeki uyarıcılara karşı belirgin bir duyarsızlık ve tepkisizlik gösterdiği bir durumdur. Diğer katatonik stupor belirtileri: uzun süre hareket etmeden bir pozisyonda kalmak; ses, dokunma veya diğer çevresel uyarıcılara tepki vermemek; bilinç kaybı; sosyal izolasyon; normal fizyolojik tepkilerin azalması veya tamamen ortadan kalkması. Katatonik stupor, genellikle şizofreni, bipolar bozukluk veya diğer ağır psikiyatrik bozukluklarla ilişkilidir. Teşhis ve tedavi için bir sağlık profesyoneline başvurmak gereklidir.

Hafif düzey otizm, otizm spektrum bozukluğunun daha az şiddetli bir formudur. 4. sınıf hafif düzey otizm ifadesi hakkında spesifik bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak, hafif otizm belirtileri şu alanlarda gözlemlenebilir: Sosyal etkileşim ve iletişim: Göz teması kurmada zorluklar, sosyal ipuçlarını anlamada güçlük, arkadaşlık kurmada ve sürdürmede zorluk. Davranış ve ilgi alanları: Rutinlere bağlılık, belirli nesnelere yoğun ilgi gösterme, sınırlı ve tekrarlayan davranışlar. Duyusal hassasiyetler: Belirli seslere, dokulara veya ışıklara karşı hassasiyet, ağrı veya sıcaklığa az tepki verme. Hafif otizm belirtileri gösteren bireyler, genellikle bağımsız yaşam sürdürebilir ve topluma aktif olarak katılabilirler. Otizm belirtileri gösteren bir çocuk fark edildiğinde, doğru tanı ve müdahale için uzman bir doktora başvurulması önerilir.

İşeme bozukluğunda yapılan testler, teşhis ve değerlendirme amacıyla çeşitli yöntemleri içerir: 1. İdrar Tahlili ve Kültürü: İdrar yolu enfeksiyonlarının varlığını kontrol etmek için yapılır. 2. İşeme Günlüğü: Günlük idrar sıklığı, miktarı ve kaçırma durumlarının kayıt altına alınması, mesane alışkanlıklarını anlamada yardımcı olur. 3. Ultrasonografi: Mesane ve böbreklerin durumunu değerlendirmek için kullanılır. 4. Ürodinamik Testler: Mesanenin depolama ve boşaltma işlevlerini detaylı olarak ölçer. 5. Radyolojik Görüntüleme: Üretra veya mesanede anatomik bir problem olup olmadığını tespit etmek için yapılabilir. 6. Sistoskopi: Mesane ve üretranın doğrudan incelenmesi, anatomik anormallikleri, taşları veya tümörleri tespit etmek için kullanılır. Bu testler, hastanın semptomlarına ve tıbbi geçmişine göre doktor tarafından belirlenir.

Özgül öğrenme bozukluğu, bireyin normal veya normalin üstünde zekaya sahip olmasına rağmen belirli akademik becerilerde zorluk yaşaması durumudur. Bu bozukluğun belirtileri şunlardır: 1. Akademik Sorunlar: Okuma-anlama güçlüğü, yazı yazmada zorluk, matematiksel becerileri hızlıca unutma veya öğrenememe. 2. İşitsel ve Görsel Bellek Sorunları: Fonolojik farkındalıkta ve görsel becerilerde zorluk, bazı sesleri ve harfleri çıkarmada zorluk. 3. Dil Sorunları: Sentaks güçlükleri, kelime dağarcığının zayıf olması, sözel belleğin güçlü olmaması. 4. Organizasyon ve Oryantasyon Sorunları: Zaman kavramlarını algılamada zorluk, yer-yön karıştırma. 5. Motor Koordinasyon Sorunları: El-göz koordinasyonunun zayıf olması, çizim yapmada güçlük. Özgül öğrenme bozukluğu tanısı, çocuk psikiyatrisi uzmanı tarafından yeterli klinik değerlendirme ve gerekli testlerle konulur.

Histeri ve konversiyon bozukluğu aynı durumu ifade eder. Konversiyon bozukluğu, psikolojik stresin fiziksel semptomlara dönüşmesi durumudur ve kişinin yaşadığı duygusal zorluklar aniden ortaya çıkan nörolojik belirtilerle kendini gösterir.

Psikiyatride "delilik" terimi, bireyin düşünce, duygu ve davranışlarında belirgin bozulmaların olduğu durumları ifade eder. Deliliğin bazı belirtileri şunlardır: - Gerçeklikten kopma, halüsinasyonlar veya sanrılar; - Duygusal dengesizlik, aşırı mutluluk veya derin bir çaresizlik hali; - Sosyal çekilme ve yalnız kalma isteği; - Davranışlarda aşırı değişiklikler, saldırganlık veya kaygı gibi durumlar. Deliliğin nedenleri genellikle genetik, çevresel ve psikolojik faktörlerin bir kombinasyonunu içerir. Tedavi yöntemleri ise psikoterapi, ilaç tedavisi ve destek gruplarını içerebilir.

Ağır derece otizm, otizm spektrum bozukluğunun en ağır türü olarak kabul edilir.

Disosiye olmak, psikolojik açıdan kişinin zihninde yer alan duygu, düşünce, anı ve benzeri içerikleri geçici olarak kompartımanlaştırması, bir kenara koyması anlamına gelen bir mekanizmadır. Bu durum, aşırı ölçüde olduğunda kişinin ruhsal bütünlüğünü tehdit altına sokabilir ve dissosiyatif bozukluklar olarak adlandırılan bir dizi rahatsızlığın belirtisi olabilir.

Disosiye kelimesi, ayrılma, bölünme, kopma, çözülme gibi anlamlara gelir. Psikolojik açıdan ise disosiye, kişinin zihninde yer alan duygu, düşünce, anı ve benzeri içerikleri geçici olarak kompartımanlaştırması, bir kenara koyması anlamına gelen bir mekanizmadır. Disosiyatif bozukluklar ise, kişide kimlik, bellek, algı ve çevre ile ilgili duyumlar gibi normalde bir bütün halinde çalışan işlevlerin bütünlüğünün bozulması durumudur.