Reformlar

Yapısal reformlar genellikle şu alanlarda gerçekleştirilir: Ekonomi: Üretkenliği, yatırımı ve istihdamı artırmak için iş ve yatırım ortamının iyileştirilmesi, Ar-Ge ve yenilik kapasitesinin artırılması, rekabet koşullarının iyileştirilmesi. Siyaset: Anayasa değişikliği, seçim sistemi ve siyasi partiler kanununun düzenlenmesi gibi siyasal alanda reformlar. Sosyal alan: Eğitim, adalet sistemi ve sosyal yardım sisteminin gözden geçirilmesi gibi sosyal alanda düzenlemeler. Kamu yönetimi: Kamu ihale ve personel rejiminin düzenlenmesi, kamu işletmelerinin yönetişim reformu. 2025 yılı Eylül ayında, Türkiye'de Orta Vadeli Program (OVP) kapsamında sanayide yapısal dönüşüm, yeni nesil çalışma modelleri, kamu maliyesi düzenlemeleri gibi alanlarda reformlar planlanmaktadır.

Vaka-i Hayriye'nin temel ilkeleri şunlardır: Modernleşme ve Batılılaşma: Yeniçeri Ocağı'nın reforma ihtiyaç duyması ve yerine modern bir askeri güç kurulması. Merkeziyetçilik: Devlet idaresinde merkeziyetçi bir vizyonun uygulanması. Disiplin ve itaat: İslam dininin, ulü’l-emrin (padişahın) iradesine itaati emrettiğinin vurgulanması. Halk desteği: Ulemanın da desteğiyle halkın yeniçerilere karşı savaşmaya çağrılması. Sadakat: Yeniçeriler dışındaki diğer askeri ocakların padişaha sadakatlerini bildirmesi.

Mihail Gorbaçov, Sovyetler Birliği'nin dağılmasında ve Soğuk Savaş'ın sona ermesinde oynadığı rol nedeniyle önemlidir. Gorbaçov, 1985 yılında Komünist Parti'nin ve ülkenin başına geçtiğinde ilan ettiği reform programlarıyla durgun seyreden ekonomiyi diriltme ve siyasi açmazları çözme iddiasındaydı. Gorbaçov'un önemli adımları arasında şunlar yer alır: Glasnost (açıklık) politikası ile ifade ve ifade özgürlüğünü genişletti. Perestroyka (yeniden yapılanma) ile ekonomik karar alma mekanizmasını merkezden uzaklaştırarak verimliliği artırmaya çalıştı. ABD Başkanı Ronald Reagan ile zirveler yaparak nükleer silahların sınırlandırılmasını ve Soğuk Savaş'ın sona erdirilmesini sağladı. 1989'da Marksist-Leninist yönetimi terk eden Varşova Paktı ülkelerine askeri müdahalede bulunmadı. 1990'da "Doğu-Batı ilişkilerinde radikal değişikliklere öncülük ettiği" gerekçesiyle Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü. Gorbaçov, Batı'da alkışlanırken, Rusya'da Sovyetler Birliği'ni yıktığı ve bu “Büyük Güç”ü parçaladığı gerekçesiyle nefret edilen bir figür haline geldi.

III. Selim dönemi, Osmanlı İmparatorluğu'nun modernleşme ve geçiş döneminin öncüsü olarak kabul edilir ve önemli olmasının bazı nedenleri şunlardır: Reformlar: III. Selim, Avrupa'daki değişimleri takip ederek Osmanlı'da modernleşmeyi teşvik etmiş ve batı tarzı eğitim, askeri reformlar, teknolojik ilerlemeler ve sanayileşme gibi alanlarda reformlar gerçekleştirmiştir. Yönetim ve bürokrasi: Devlet yönetimi ve bürokrasi alanında reformlar yaparak daha etkin bir yönetim yapısı oluşturmayı hedeflemiştir. Siyasi değişimler: Geleneksel yapıdan modern bir devlete geçiş sürecini temsil etmiş, merkezi meclis kurmuş ve danışma mekanizmaları oluşturmuştur. Islahatlar: Yeniçeri Ocağı'nı aşamalı olarak kaldırılmaya çalışmış, Nizam-ı Cedid adında yeni bir ordu kurmuş ve ilk devlet matbaasını açmıştır. Ancak, bu değişim süreci bazı direnişlerle ve iç ve dış zorluklarla karşılaşmıştır.

Nizam-ı Cedid'in amacı, Osmanlı Devleti'ni hem askeri hem de idari anlamda modernleştirmektir. Nizam-ı Cedid'in askeri amaçları: Yeni bir ordu kurmak: Avrupa tarzında eğitilen ve modern silahlarla donatılan bir ordu oluşturmak. Yeniçeriyi ıslah etmek: Yeniçeriliğin ıslah edilemeyeceğine inanarak, bu ocağı kaldırmak veya en azından faydalı bir hale getirmek. Firarları önlemek: Ocakta bulunan her bir üye arasında kefaret sistemi uygulamak. Nizam-ı Cedid'in idari ve sosyal amaçları: Batı ile entegrasyonu sağlamak: Osmanlı'yı, Avrupa'nın ilim, sanat, ticaret, ziraat ve sanayide yaptığı ilerlemelere ortak etmek. Ulemanın nüfuzunu kırmak: Ulemanın çağdışı düşüncelerine karşı koymak. Mali düzenlemeler yapmak: Reformların finansmanını sağlamak için İrad-ı Cedid Hazinesi'ni kurmak.

II. Selim döneminde gerçekleşen bazı yenilikler şunlardır: Mimari Eserler: Edirne'de Mimar Sinan tarafından Selimiye Camii inşa edilmiştir. Don-Volga Kanal Projesi: Don ve Volga nehirleri arasında bir kanal açarak Karadeniz ile Hazar Denizi'ni birleştirme projesi başlatılmıştır, ancak başarılı olunamamıştır. Tunus ve Kıbrıs'ın Fethi: 1570 yılında Kıbrıs, 1574 yılında ise Tunus Osmanlı hakimiyetine girmiştir. Yemen'in Bastırılması: 1567 yılında başlayan Yemen isyanı bastırılmış ve Yemen yeniden Osmanlı kontrolü altına alınmıştır. Lale Devri Öncesi Yenilikler: Yalova'da kağıt, İstanbul'da kumaş ve çini fabrikaları kurulmuş, yeni kütüphaneler açılmış ve çiçek aşısı yaygınlık kazanmıştır.

Tanzimat Dönemi, Osmanlı İmparatorluğu'nda 1839 yılında Tanzimat Fermanı'nın ilan edilmesiyle başlayan ve 1876'da I. Meşrutiyet'in ilanına kadar süren modernleşme ve yenilenme dönemidir. Bu dönemde yapılan bazı yenilikler: Hukuk alanında: Tüm vatandaşlar "Osmanlı vatandaşı" sayılarak din farklılıklarına bağlı ayrıcalıklar kısmen kaldırıldı. Eğitim alanında: İlköğretim zorunlu hale getirildi, çok sayıda rüştiye (ortaokul) ve idadi (lise) açıldı. Askeri alanda: Yeniçeri Ocağı kaldırılarak yerine "Asakir-i Mansure-i Muhammediye" adıyla yeni bir ordu kuruldu. Ekonomi alanında: Memleket Sandıkları oluşturuldu, daha sonra bu sandıklar Ziraat Bankası'na dönüştürüldü. Tanzimat Dönemi, Osmanlıcılık ve Batıcılık fikir akımlarının etkisiyle, hak ve özgürlüklerin yoğun olarak yaşandığı bir dönem olmuştur.

Osmanlı Devleti'nin son döneminde yaşanan bazı önemli gelişmeler şunlardır: 1. I. Dünya Savaşı ve Sonuçları: Osmanlı, savaşın başında Merkezi Güçler safında yer aldı ve ağır yenilgiler aldı. 2. Kurtuluş Savaşı: Mustafa Kemal Atatürk liderliğinde başlatılan Kurtuluş Savaşı ile 1922'de saltanat kaldırıldı ve 29 Ekim 1923'te Türkiye Cumhuriyeti ilan edildi. 3. Reformlar: Osmanlı Devleti, modernleşme çabalarının bir parçası olarak askeri, eğitim ve idari reformlar gerçekleştirdi. 4. Etnik ve Ulusal Kimlik Sorunları: Çeşitli etnik gruplar bağımsızlık ve özerklik talepleri ile ortaya çıktılar, bu da devletin parçalanmasına sebep oldu. 5. Ekonomik Krizler: Tarımda verim düşüklüğü, sanayinin geri kalması, iç ve dış borçların artması gibi ekonomik sorunlar yaşandı.

ABD seçimlerinde reform yapılmasının bazı nedenleri: Seçim güvenliği: 2020 başkanlık seçimlerinde posta yoluyla oy kullanma ve kimlik doğrulama eksiklikleri, seçim güvenliği sorunlarına yol açmıştır. Gerrymandering: Seçim bölgelerinin siyasi partilerin çıkarına göre düzenlenmesi, seçmen iradesinin bozulmasına neden olmaktadır. Eyaletler arası tutarsızlıklar: Eyaletler arasında seçim prosedürlerindeki farklılıklar, ulusal çapta yapılan seçimlerde sonuçların adil olup olmadığına dair endişeler yaratmaktadır. Yargı bağımsızlığı: Anayasa Mahkemesi'nin bazı kararları, yargı bağımsızlığına yönelik endişeleri artırmıştır. Bu sorunların çözülmesi, demokratik sürecin daha adil ve şeffaf olmasını sağlayacaktır.

Mustafa Kemal Atatürk, çağdaşlaşma yolunda birçok önemli reform gerçekleştirmiştir: 1. Saltanatın Kaldırılması (1922): Monarşik yönetim sistemine son verilerek milli egemenliğe dayalı bir cumhuriyetin kurulması sağlanmıştır. 2. Cumhuriyetin İlanı (1923): Halk egemenliğine dayanan yeni bir yönetim sisteminin başlangıcı olmuştur. 3. Laiklik ve Dini Reformlar: Devlet ve din işlerinin ayrılması, şer’i mahkemelerin kaldırılması ve laik hukuk sisteminin kurulması gibi reformlar yapılmıştır. 4. Eğitim Reformları: Eğitimde birlik sağlanmış, medreseler kapatılmış ve Latin alfabesi kabul edilerek okuma yazma oranının artırılması hedeflenmiştir. 5. Kadın Hakları: Kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanınmış, Türk Medeni Kanunu ile kadınların erkeklerle eşit haklara sahip olması sağlanmıştır. 6. Sanayi ve Ekonomi Reformları: Sanayi planları ile sanayi üretimi artırılmış, yeni fabrikalar kurulmuş ve milli ekonominin temelleri atılmıştır. Bu reformlar, Türkiye'yi Batı dünyası ile uyumlu, laik, demokratik ve sosyal bir devlet yapısına kavuşturmuştur.

Osmanlı modernleşmesinin eleştirel bir değerlendirmesi şu şekilde yapılabilir: Başarılar ve İlerlemeler: Osmanlı modernleşmesi döneminde, özellikle Tanzimat ve Meşrutiyet dönemlerinde, önemli reformlar gerçekleştirilmiştir. Yetersizlikler ve Sorunlar: Modernleşme çabaları, bazı yetersizlikler ve sorunlarla karşılaşmıştır. Batı ile Karşılaştırma: Osmanlı modernleşmesi, Batı’nın bilimsel ve teknolojik ilerlemesini takip etmiş olsa da, bu süreçte Batı’nın yakaladığı ivmeyi tam olarak yakalayamamıştır.

Yusuf Alper'in sosyal güvenlik reformu ile ilgili çalışmaları, 2008 yılında başlayan Sosyal Güvenlik Reformu üzerine odaklanmaktadır. Bu reformun temel amaçları şunlardır: - Sigortacılık ilkelerinin hakim olduğu bir emeklilik sistemi kurmak. - Herkesi kapsayan ancak maliyet-etkin çalışan bir genel sağlık sigortası sistemi oluşturmak. Reform kapsamında uygulanan tedbirler arasında: - Kayıt dışılığın önlenmesi, prime esas kazançların yükseltilmesi ve prim tahsilat oranının artırılması gibi gelir artırıcı tedbirler yer almaktadır. - Emeklilik yaşının yükseltilmesi ve aylık hesaplama sisteminin değiştirilmesi gibi gider azaltıcı tedbirler de bulunmaktadır.

İsmail Hakkı Baltacıoğlu'nun liderlik özellikleri şunlardır: 1. Eğitim Reformcusu: Baltacıoğlu, eğitim alanında önemli reformlar yapmış, modern bir eğitim sistemi oluşturmak için çalışmıştır. 2. Çok Yönlü Kişilik: Akademisyen, gazeteci, yazar, bürokrat ve siyasetçi olarak çeşitli alanlarda faaliyet göstermiş, geniş bir bilgi birikimine sahip olmuştur. 3. Gelenekçi ve Muhafazakâr: Geleneklere bağlı kalmış, ancak bunları çağdaş bir anlayışla yorumlamış ve korumuştur. 4. Toplumsal Vizyoner: Toplumun sosyal ve kültürel gelişimine katkıda bulunmak için çaba göstermiş, şahsiyetli ve toplumcu bireyler yetiştirmeyi amaçlamıştır. 5. Yenilikçi Düşünceler: Batı'nın teknolojisinden ve metodundan yararlanmayı savunmuş, ancak bunu Türk benliği ve değerleri ile uyumlu hale getirmeye çalışmıştır.

Türkiye'nin çağdaşlaşması, Cumhuriyet Dönemi ile başlamıştır.

Modern devletin doğuşu Osmanlı'da, çeşitli reform ve modernleşme hareketleriyle gerçekleşmiştir. Bu süreçte öne çıkan bazı gelişmeler şunlardır: 1. Merkeziyetçilik Anlayışı: Osmanlı, merkezi otoriteyi güçlendirmek ve halka sözünü geçirmek amacıyla merkeziyetçilik anlayışına yönelmiştir. 2. Askeri Reformlar: 1826'da Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması ve modern ordunun kurulması, askeri alanda önemli bir dönüm noktası olmuştur. 3. Ekonomik Değişiklikler: Dışa açılma politikaları ve merkantilizm gibi ekonomik doktrinlerin benimsenmesiyle devletin maddiyatı güçlendirilmeye çalışılmıştır. 4. Toplumsal ve Hukuki Düzenlemeler: Tanzimat Fermanı ile sosyal ve hukuki alanda yapılan reformlar, toplumsal eşitsizlikleri azaltmayı hedeflemiştir. 5. Batı Etkisinin Artması: Batı'dan uzman getirilmesi, Avrupa dillerinin öğrenilmesi ve Batı kültürünün Osmanlı'ya girmesi, modernleşme sürecini hızlandırmıştır.

Atatürk ile ilgili en çok merak edilen şeylerden biri, hangi takımı tuttuğudur. Süleyman Bulut'un "Atatürk Hangi Takımı Tutuyordu?" adlı kitabına göre, Atatürk'ün bir takımı yoktur; çünkü tüm takımları kendine ait gördüğünü belirtmiştir. Atatürk'le ilgili merak edilen diğer bazı konular şunlardır: En sevdiği yemek. En sevdiği kitap. Boyu. Yabancı dil bilgisi. Yazdığı kitaplar.

Osmanlı tarihinde en önemli üç kişi olarak kabul edilenler şunlardır: 1. Fatih Sultan Mehmet (1432-1481). 2. Süleyman I (1520-1566). 3. II. Mahmud (1808-1839).

19. yüzyılda Osmanlı askeri teşkilatı, Kapıkulu askerleri, Eyalet askerleri ve Donanma Kuvvetleri olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktaydı. Kapıkulu askerleri, yayalardan oluşan Yeniçeriler, Cebeciler, Topçular, Top Arabacıları ve süvarilerden oluşan Sipahiler, Silahdarlar, Sağ Ulufeciler, Sağ Garipler, Sol Gariplerden meydana gelmekteydi. Eyalet askerleri, timarlı sipahiler, yaya, müsellem, azab ve akıncılardan oluşmaktaydı. Donanma Kuvvetleri, gemiciler ve azaplardan oluşmaktaydı. 18. yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti, aldığı yenilgiler nedeniyle askeri eğitim sistemini Avrupa’nın çağdaş yöntem ve tekniklerine göre ıslah etme ihtiyacı hissetmiş, bu doğrultuda yabancı uzmanlar getirtilerek yeni düzenlemeler yapılmıştır. 1826 yılında Yeniçeri Ocağı kaldırılmış, yerine farklı müesseseler ile ordunun eğitimi devam ettirilmeye çalışılmıştır.

Shang Yang, Antik Çin'in Qin eyaletinde önemli reformlar gerçekleştirdi. Başlıca yaptıkları şunlardır: 1. Yasal Düzenlemeler: Li Kui'nin "Kanun Kitabı"nı temel alarak, suçları bildirmeyenlere ceza öngören bir kanun çıkardı ve reformları uygulanabilir yasalara dönüştürdü. 2. Askeri Sistem: Askeri başarıyı esas alarak askerleri yirmi rütbeye ayırdı ve soyluların topraklarını ellerinden alarak askerlere verdi. 3. Tarım Politikaları: Tarım arazilerini özel mülkiyete geçirdi, çiftçileri teşvik etmek için hasat kotalarını aşanlara ödül verdi ve kotaları karşılayamayanları köleleştirdi. 4. Göçmenlik Politikası: Qin'in asker ihtiyacını karşılamak için diğer eyaletlerden köylülerin göçünü teşvik etti. 5. Eğitim ve Kültür: Genç yaşta evlenmeyi zorunlu kılan yasalar çıkardı, vergi yasalarını çoklu çocuk sahibi olmayı teşvik edecek şekilde düzenledi ve tarım için ıssız toprakları açtı. Ölümü: Shang Yang, Qin soyluları tarafından nefret edildi ve Dük Xiao'nun ölümünden sonra, Kral Huiwen tarafından isyan suçlamasıyla idam edildi.

Osmanlı'da ekonomik düzelme çabaları, 2. Mahmut döneminde başlamıştır. Abdülmecid döneminde ise, 3 Kasım 1839'da ilan edilen Tanzimat Fermanı ile bu reformlar devam etmiş ve Osmanlı ekonomisinin modernleşmesi için önemli adımlar atılmıştır.