Persİmparatorluğu

I. Darius, ayrıca Büyük Darius olarak da bilinir, MÖ 522 - 486 yılları arasında Pers Ahameniş İmparatorluğu'nun üçüncü kralıdır. Önemli başarıları ve özellikleri: - İdari Reformlar: İmparatorluğu 20 satraplığa ayırarak yönetti ve her birini yerel valilerle yönetti. - Ekonomik Politikalar: Standart bir para birimi olan daric'i tanıttı ve vergi sistemini iyileştirdi. - İnşaat Projeleri: Persepolis'i başkent olarak kurdu, Susa'da saraylar ve idari merkezler inşa etti. - Askeri Kampanyalar: Doğu sınırlarını İndus Vadisi'ne kadar genişletti, Batı Anadolu'daki İyonya İsyanı'nı bastırdı ve Yunanistan'a karşı başarısız bir istila başlattı (Maraton Savaşı). - Dini Politikalar: Zerdüştlüğü devlet dini olarak kabul etti ve diğer inançlara hoşgörülü davrandı. I. Darius, Pers tarihinin en büyük hükümdarlarından biri olarak anılmaktadır.

Kral Yolu, M.Ö. 6. yüzyılın başlarında Pers İmparatorluğu'nun kurucusu Cyrus II döneminde inşa edilmeye başlanmıştır.

Pers İmparatorluğu, Guinness Dünya Rekorları'na göre dünyanın en büyük devleti olarak kabul edilmektedir. Bu değerlendirme, Pers İmparatorluğu'nun zirvede olduğu dönemde dünya nüfusunun yaklaşık %44'üne hükmetmesine dayanmaktadır.

İlk kervansarayı, Ahamenişler (Pers İmparatorluğu) tarafından Kiros döneminde yaptırılmıştır.

Satraplık sistemi, Pers İmparatorluğu'nda ülkenin eyaletlere bölünerek yönetildiği bir sistemdir. Özellikleri: - Satraplar: Her bir eyalet (satraplık) için Pers soyluları arasından seçilen valiler (satrap) atanırdı. - Görevleri: Satraplar, atandıkları bölgenin yönetimi ve güvenliğinden sorumlu olup, aynı zamanda hükümdara bağlıydı. - Merkeze Bağlılık: Satraplar, merkezi otoriteye karşı sorumluydu ve her yıl kralın görevlendirdiği kişiler tarafından teftiş edilirlerdi. - Askeri Güç: Satraplıkların her birinde bir Pers garnizonu bulunurdu. Kurucusu: Satraplık sistemi, Pers Kralı I. Darius tarafından milattan önce 340 yıllarında geliştirilmiştir.

Xenophon'un "Anabasis" adlı eseri, Genç Kyros'un Pers tahtını ele geçirmek için yaptığı başarısız seferdeki olayları anlatır. Bu sefer, MÖ 401 yılında, Sardeis'ten harekete geçen satrap Genç Kyros'un, Mesopotamia yönünde ilerlemesi ve ardından gelen olaylarla ilgilidir.

Büyük Kiros'un en büyük başarısı, Birinci Pers İmparatorluğu'nu (Ahameniş İmparatorluğu) kurması olarak kabul edilir. Bu başarı sayesinde, antik dünyanın ilk süper gücü olan Pers İmparatorluğu, kısa sürede genişleyerek Ege Denizi'nden İndus Nehri'ne kadar olan topraklara hakim olmuştur.

Astyages, MÖ 585-550 yılları arasında hüküm süren Medya Krallığı'nın son kralıdır. Astyages, babası Siyaksares'in yerine tahta çıkmış ve Pers kralı Kiros tarafından yenilmiştir. Astyages'in, Kiros'un annesi Mandane ile evli olduğu ve bu evlilikten Cyrus'un doğduğu rivayet edilir.

Tomris Hatun ve Büyük Kiros'un savaşmasının nedeni, Pers İmparatorluğu'nun kurucusu Büyük Kiros'un Saka (Massaget) topraklarını ele geçirmek istemesidir. Tomris Hatun, barışçıl bir yapıya sahip olmasına rağmen savunmasına önem veriyordu ve bu durumu bir zayıflık olarak gören Büyük Kiros, Saka topraklarına sürekli akınlar düzenliyordu.

Büyük İskender, doğuya Pers İmparatorluğu'nu fethetmek ve Helen kültürünü Asya'ya yaymak amacıyla gitti. Ayrıca, babasının Perslere karşı olan fetih planlarını gerçekleştirmek ve Yunan şehir devletlerini birleştirmek de onun doğuya sefer düzenlemesinin nedenlerindendir.

Keraseal buz tapınağı olarak belirtilen yapının, MÖ 400 civarında Pers İmparatorluğu döneminde inşa edildiği bilinmektedir.

Satrap, İlk Çağ'da Pers İmparatorluğu'nda eyaletlerin başında bulunan kimsedir. Satrapların başlıca görevleri şunlardır: 1. Güvenlik: Eyalette güvenliği sağlamak. 2. Vergi Toplama: Yıllık vergileri toplamak ve merkezi hükümete düzenli olarak aktarmak. 3. Adalet İşleri: Mahkemeleri yönetmek ve hukuki süreçleri denetlemek. 4. Askeri Yönetim: Orduyu yönetmek ve askeri malzemelerin teminini sağlamak. 5. Yerel İdare: Kentlerin onarımı, ticaretin düzenlenmesi ve yerel halkın taleplerinin karşılanması gibi yerel idari işleri yürütmek.

Büyük İskender, Pers Kralı III. Dara'yı İssos Savaşı'nda yendi. Bu savaşta İskender'in ordusu, Dara'nın 66.000 kişilik ordusuna karşı zafer kazandı ve Dara, ailesini bile savaş alanında bırakarak kaçtı.

Pers satrapları, Pers İmparatorluğu'nda eyalet valileri olarak görev yapan yetkililerdi. Satrapların yetkileri ve sorumlulukları arasında şunlar yer alıyordu: - Mali kontrol: Vergi toplama, bütçe yönetimi ve ticaret faaliyetleri. - Ordu yönetimi: Bölgesel orduların yönetimi ve askeri malzemelerin temini. - Adalet yönetimi: Mahkemelerin yönetimi ve hukuki süreçlerin yürütülmesi. - Yerel idare: Kentlerin onarımı, şehirlerin güvenliği, ticaretin düzenlenmesi gibi yerel meselelere müdahale. Satraplar, Pers soyluları arasından seçilirdi ve her yıl kralın görevlendirdiği kişiler tarafından teftiş edilirdi.

Apadana, Achaemenid Pers İmparatorluğu'nun büyük bir izleyici salonu olarak, birkaç önemli öneme sahiptir: 1. Mimari ve Kültürel Rol: Apadana, etkileyici sütunları, süslemeleri ve geniş açık alanlarıyla, Perslerin kamu binalarında sergiledikleri grandeur ve sanatı yansıtır. 2. Siyasi ve Törensel Fonksiyonlar: Apadana, kraliyet resepsiyonları ve devlet törenleri için bir mekan olarak hizmet etti. 3. Tarihsel Kayıt: Apadana'nın duvarları üzerindeki kabartmalar, Achaemenid döneminin kültürel, tarihi ve toplumsal bağlamına dair değerli bilgiler sağlar.

Büyük Kiros, tarih açısından önemli bir figürdür çünkü: 1. İlk Pers İmparatorluğu'nun Kurucusu: MÖ 600 dolaylarında doğmuş ve Ahameniş İmparatorluğu'nu kurarak antik dünyanın ilk süper gücünü oluşturmuştur. 2. Askeri ve Siyasi Başarıları: Geniş kapsamlı askeri harekatlarını hoşgörüye dayalı bir sistemle birleştirerek hızlı bir şekilde imparatorluğunu genişletmiştir. 3. Farklı Kültürlere Saygısı: Fethettiği topraklardaki insanların gelenek ve dinlerine saygı göstermiş, bu da onun insan hakları ve siyaset alanındaki başarısını simgeler. 4. Yahudilerin Sürgünden Dönüşü: Babil'i fethettikten sonra Yahudilerin Babil Sürgünü'ne son vermiş ve Kudüs Tapınağı'nı yeniden inşa etmelerine izin vermiştir. 5. Yönetim Yenilikleri: Satraplık sistemini geliştirerek imparatorluğunu etkin bir şekilde yönetmiş ve bu sistem sonraki Pers hanedanları tarafından da sürdürülmüştür.

Serhas veya Kserkses (MÖ 518 - MÖ 465), Ahameniş İmparatorluğu'nun Pers krallarından biridir. Hükümdarlık Dönemi: MÖ 486 - MÖ 465. Önemli Özellikleri: - Baba Adı: I. Darius. - Anne Adı: Atossa (Büyük Kiros'un kızı). - Dini: Hint-İranlı dini (muhtemelen Zerdüştçülük). - Ünvanı: "Kahramanlar Kralı" (Yunanca Eski Pers hükümdar adı Xšayāršā'dan gelmektedir). Tanınma Nedenleri: - Yunanistan'ın İşgali: MÖ 480 yılında, Atina ve Sparta önderliğindeki Yunan şehir devletlerinin isyanına karşılık olarak Yunanistan'ı işgal etmesiyle bilinir. - İnşaat Projeleri: Persepolis'teki sarayın yeniden inşası ve Süveyş kıstağından geçen bir kanalın inşası gibi büyük inşaat projeleriyle tanınır. - Güçlü Ordu ve Donanma: Ahameniş İmparatorluğu'nu bir satraplık sistemiyle yönetmiş ve güçlü bir ordu ve donanma kurmuştur.

Amasra'nın eski adı Amastris'tir çünkü bu isim, Pers İmparatorluğu'nun son hükümdarı III. Dareios'un yeğeni Prenses Amastris'ten gelmektedir.

Antik Pers kentleri arasında öne çıkanlar şunlardır: 1. Persepolis: Pers İmparatorluğu'nun başkenti olan Şiraz yakınlarında yer alır, saraylar, tapınaklar ve sütunlu salonlarla süslenmiştir. 2. Pasargadae: Pers İmparatorluğu'nun ilk başkenti, Büyük Kiros'un mezar anıtını içerir. Diğer önemli Pers kentleri arasında Ecbatana ve Susa da bulunmaktadır.

Kral Yolu, Pers İmparatorluğu uygarlığına aittir.