Otizm

Rojda Kaya'nın hangi özel eğitimde olduğuna dair bilgi bulunamadı. Ancak, Rojda Kaya adında farklı alanlarda çalışan kişiler bulunmaktadır: Özel Eğitim Öğretmeni: İzmir Menemen'deki Miyase İnceer İlkokulu'nda görev yapan Rojda Kaya. Fizyoterapist: İstanbul'daki Etik Life Tıp Merkezi'nde çalışan ve daha önce Özel Esenyurt Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi ile Uzay Özel 2 Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi'nde görev yapmış olan Rojda Kaya. Pratisyen Hekim: İstanbul Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi'nde görev yapan Rojda Velat Kaya. Otizm Özel Ders Öğretmeni: İzmir Menemen'de otizm ve özel ders alanında hizmet veren Rojda Kaya. Oyuncu: Birecik ile ilgili bir tanıtım filmini Jiber İç Giyim için çeken Rojda Kaya.

Otizm çeşitleri şunlardır: Klasik Otizm (Kanner Sendromu). Asperger Sendromu. Atipik Otizm. Yaygın Gelişimsel Bozukluk – Başka Türlü Adlandırılamayan (PDD-NOS). Çocukluk Dezintegratif Bozukluğu (CDD). Rett Sendromu. Ayrıca, DSM-5 kriterlerine göre otizm, bireylerin günlük yaşamda ne düzeyde destek gerektirdiğine göre üç seviyeye ayrılır.

Otizmin en ağır spektrumu, DSM-5 sınıflandırmasına göre "Üçüncü Düzey" olarak adlandırılır. Otizm, bireylerin günlük yaşamda ne düzeyde destek gerektirdiğine göre üç seviyeye ayrılır: Seviye 1: Hafif destek gereksinimi. Seviye 2: Belirgin destek gereksinimi. Seviye 3: Yoğun destek gereksinimi.

Otistik bir doktoru konu alan film, "The Good Doctor" (2017) olarak bilinir. Bu dram türünde filmde, otizm ve savant sendromuna sahip genç bir doktor olan Shaun Murphy'nin, prestijli bir hastanenin pediatrik cerrahi bölümüne kabul edilmesi ve insanlarla iletişim kurma zorluğuna rağmen tıbbi dehasını kanıtlama çabası anlatılır.

Otizmli çocuklar için iki tür rapor örneği bulunmaktadır: 1. Özel Gereksinim Değerlendirme Raporu (ÇÖZGER). 2. Otizm Raporu. Otizm raporu genellikle devlet hastaneleri, üniversite hastaneleri veya özel sağlık kuruluşlarında uzman hekimler tarafından düzenlenir.

UDA (Uygulamalı Davranış Analizi), insan davranışlarını anlamak, değerlendirmek ve değiştirmek amacıyla kullanılan bir bilimsel yaklaşımdır. UDA'nın temel prensipleri: Davranışın tanımlanması. Değerlendirme. Hedef belirleme. Müdahale geliştirme. Müdahale uygulama. Veri toplama ve izleme. Değerlendirme ve düzeltme. UDA, özellikle otizm spektrum bozukluğu gibi nöro-gelişimsel bozuklukları olan bireylerin eğitiminde ve davranış sorunlarının yönetiminde kullanılır.

Otizmli çocukların işaret etmemesinin birkaç nedeni olabilir: Sosyal iletişim zorlukları. Göz teması kurmaktan kaçınma. Taklit becerilerinin gelişmemesi. Bu durumun kesin nedeni için bir çocuk psikiyatrına başvurulması önerilir.

Otizm için bazı eğitim kitapları: "Otizm Şimdi Ne Olacak?" ve "Otizmde Eğitim, Terapi ve Tedavi Yöntemleri". "Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Çocuklara Sosyal İletişim Öğretimi". "Ebeveynler İçin El Kitabı ve Uzman Kılavuzu". "Otizm ve Otistik Çocukların Eğitimi". "Otistik Özellikler Gösteren Çocuklara İletişim Becerilerinin Kazandırılması". Ayrıca, Milli Eğitim Bakanlığı'nın "Otizm Spektrum Bozukluğu Aile Eğitimi Kitap Seti" de mevcuttur.

Tomatis Metodu, dinleme yetisini geliştirmek için beynin işitme sistemi üzerinden uyarılmasını hedefleyen bir eğitim programıdır. Tomatis Metodu'nun bazı faydaları: Dikkat ve konsantrasyon: Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan bireylerde dikkat süresini ve konsantrasyonu artırır. Dil becerileri: Dil becerilerinin geliştirilmesine yardımcı olur, özellikle dil ediniminde gecikme yaşamış kişilere ve yabancı dil öğrenenlere fayda sağlar. Motor beceriler: Vestibüler sisteme etki ederek kas tonusunun düzenlenmesi ve dik duruş gibi motor işlevlerde iyileşme sağlar. Özgüven: İletişim ve öğrenme güçlüklerini azaltarak özgüvenin artmasına katkıda bulunur. Stres ve kaygı: İşitme sistemini düzenleyerek stres ve kaygıyı azaltabilir. Tomatis Metodu, tıbbi bir tedavi olarak değil, terapötik ve tıbbi uygulamaları tamamlayıcı bir araç olarak kabul edilir.

Otizmin ilk belirtilerinden biri, yüz ifadesi eksikliğidir. Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar, genellikle göz teması kurmakta zorlanır ve donuk yüz ifadelerine sahip olabilirler. Ancak, otizmin ilk belirtisi olarak yüz ifadesi tek başına değerlendirilemez. Otizmin kesin tanısı, çocuk ve ergen psikiyatristleri tarafından konur ve tanı sürecinde çocuğun sosyal ve davranışsal gelişimi kapsamlı bir şekilde değerlendirilir.

Otizmde parmakla gösterme davranışının olmaması veya çok az olması, 1-2 yaş aralığında gözlemlenebilir. Normal gelişim gösteren çocuklar, 1 yaş civarında isteklerini işaret parmağı ile göstererek anlatmaya başlarlar. Otizm belirtileri gösteren bir çocuk fark edildiğinde, kesin tanı ve uygun müdahale için bir çocuk psikiyatristi veya nörolog ile görüşülmesi önerilir.

Otistik bireylerin yüz ifadesi yapmama nedenleri arasında şunlar bulunabilir: Sosyal etkileşim ve iletişim zorlukları. Yüz işleme işlevindeki kusurlar. Her bireyin durumu farklı olabileceğinden, bu durumun kesin nedenleri için bir uzmana danışılması önerilir.

Otizm şüphesi durumunda başvurulması gereken bölümler şunlardır: Çocuk psikiyatrisi. Çocuk nörolojisi. Gelişimsel pediatri. Tanı sürecinde psikolog, dil ve konuşma terapisti, özel eğitim uzmanı gibi profesyonellerin de desteğine ihtiyaç duyulabilir.

Gökkuşağı Yazı kitabının konusu, otizmli bir kardeşe sahip olan Melisa'nın yaşadığı zorluklar ve bu süreçte hayatına giren Bubik adlı fil ile kaykaycı çocuk Barış sayesinde yaşadığı değişimlerdir. Melisa, anne ve babasının yoğun işleri nedeniyle küçük yaşlardan itibaren kardeşi Göksu'ya bakmak zorunda kalmıştır. Bir yaz, Melisa'nın hayatına aniden Bubik ve Barış girer. Kitap, sorumluluk duygusu ve umudun her zorluğun üstesinden gelebileceği temalarını işler.

Orta-ağır BEP (Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı), özel eğitim ihtiyacı olan tüm sınıf seviyelerine uygulanır. Bu program, otizm, zihinsel engelli, Down sendromlu, fiziksel engelli ve diğer gelişimsel farklılıkları olan bireyler için hazırlanır. Orta-ağır BEP, özellikle ortaokul ve lise seviyesindeki öğrenciler için yaygındır, ancak ilkokul seviyesinde de uygulanabilir. BEP Geliştirme Birimi, öğrencinin dersine giren branş öğretmenleri, sınıf öğretmeni, veli, rehberlik öğretmeni ve okul müdüründen oluşur.

"Makayla'nın Dünyası: Harflerin Dili" (Makayla's Voice: A Letter to the World), otizmli bir genç kızın, bir harf tahtası kullanarak duygularını ilk kez paylaşmasını anlatan ilham verici ve empati geliştirici bir belgeseldir. Makayla, 14 yaşında, nadir bir otizm türüyle mücadele eden ve konuşamayan bir genç kızdır. Belgesel, izleyicilere iletişimin sınırlarını aşmanın ve kendini ifade etmenin gücünü gösterirken, otizmli bireylerin karşılaştığı zorluklara da ışık tutar.

Otizmli çocuklar için uygun sporlar şunlardır: Yüzme: Bireysel rekabete izin veren ve temel vuruşlarla ilerleme imkanı sunan bir spor. Atletizm: Daha az iletişim becerisi gerektiren, pistte başarılı olunabilen bir spor dalı. Bowling: Yüksek güç gerektirmesine rağmen, otizmli çocuklar için doğal bir spor. At binme: Otizmli çocukların hayvanlarla daha kolay iletişim kurabildiği bir spor. Yürüyüş: Sosyal iletişim baskısı olmadan egzersiz yapma ve doğanın tadını çıkarma imkanı sunan bir aktivite. Bisiklet sürme: Denge kurma becerisi gerektirdiği için zorlayıcı olabilir, ancak temel becerilere hakim olunduğunda keyifli bir aktivite olabilir. Balık tutma: Fiziksel etkileşimin az olduğu bir spor. Dövüş sanatları: Öngörülebilirlik ve fiziksel etkileşim unsurları içeren sporlar. Takım sporları genellikle sosyal iletişim becerileri gerektirdiği için zorlayıcı olabilir. Spor aktivitelerine başlamadan önce bir uzmana danışılması önerilir.

Evet, otizm çeşitleri en hafiften en ağıra doğru şu şekilde sıralanabilir: 1. Atipik Otizm: Otizm belirtilerinin bir kısmını gösterir, ancak klasik otizm tanı kriterlerinin tümünü karşılamaz. 2. Asperger Sendromu: Sosyal etkileşim becerilerinde yetersizlik ve bazı konularda takıntılarla kendini gösterir, ancak dil gelişiminde gerileme olmaz. 3. Klasik Otizm (Kanner Sendromu): Ciddi iletişim ve sosyal etkileşim zorlukları ile tekrarlayan davranışlarla tanımlanır. 4. Çocukluk Dezintegratif Bozukluğu (CDD): En az iki yıl normal gelişimden sonra, dil, motor beceriler ve sosyal işlevlerde belirgin gerileme olur. 5. Rett Sendromu: Genetik geçişli, genellikle kız çocuklarını etkileyen, gelişimin ardından motor ve iletişim yetilerinin kaybıyla ilerleyen bir bozukluktur. Otizm, bireylerin destek ihtiyacına göre üç seviyede de (DSM-5) sınıflandırılabilir: - Seviye 1: Desteğe ihtiyaç duyan. - Seviye 2: Belirgin desteğe ihtiyaç duyan. - Seviye 3: Yoğun desteğe ihtiyaç duyan.

Yağmur Adam (Rain Man) filminde Raymond'un otistik olmasının sebebi, Savant sendromuna sahip olmasıdır. Savant sendromu, otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan bireylerde görülen, olağanüstü hafıza ve matematiksel yetenek gibi belirli alanlarda üstün beceri sergileme durumudur. Filmde Raymond, katı rutinlere bağlılığı, mükemmel hatırlama yeteneği ve sosyal iletişimdeki zorluklarıyla klasik otizm belirtileri sergiler.

Mixx Ödülleri'nde otizmli gençler için yapılan çalışmalar, 2025 yılında "Genç MIXX" kategorisi kapsamında Türkiye Otistiklere Destek ve Eğitim Vakfı (TODEV) için üniversite öğrencileri ve yeni mezunlar tarafından hazırlanan projelerle gerçekleştirilmiştir. Bu projeler arasında: yaşam merkezi için isim önerileri ve motto oluşturma; iletişim çerçevesinin oluşturulması; duyuru tasarımları, açık hava reklamları, dergi, billboard, metro ve AVM içi reklam alanları için tasarımlar; tanıtım videosu hazırlama; sosyal medya duyuruları ve farklı hedef kitlelere uygun söylemler ve duyurular; dijital reklamlar ve influencer marketing (sosyal medyada meydan okuma ile ağ büyütme); gönüllü kazanmak için ağ oluşturma yer almaktadır. Bu çalışmalar, MIXX Awards Türkiye jürisi tarafından değerlendirilmiş ve bazı ekipler ödül kazanmıştır.