Mükellefiyet

Yok DBS'ye (Doçentlik Bilgi Sistemi) başvurabilecek kişiler, doçentlik başvurusunda bulunacak adaylardır. Bu adaylar, akademik faaliyetlerini, bilimsel yayınlarını, eğitim bilgilerini, atıf ve indeks bilgilerini düzenli bir şekilde sisteme girebilecekleri resmi dijital başvuru platformu olan DBS'yi kullanabilirler. DBS'ye giriş için, "https://dbs.uak.gov.tr" adresi ziyaret edilerek, e-Devlet şifresi ile güvenli giriş sağlanabilir.

Vergi levhası almak, beyanname verme yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi mükellefleri, her yıl mayıs ayının son gününe kadar beyanname vermek zorundadır. Beyanname verme zorunluluğu olan bazı gruplar: Ticari kazanç sahipleri; Zirai kazanç sahipleri; Serbest meslek erbabı; Anonim şirketler; Limited şirketler; Eshamlı komandit şirketler. Beyanname verme süreci ve vergi levhası ile ilgili daha fazla bilgi için Gelir İdaresi Başkanlığı'nın (GİB) resmi internet sitesi veya e-Devlet üzerinden destek alınabilir.

Vergi levhasına sahip olmak, Türkiye'de vergiye dahil olan tüm gerçek ve tüzel kişiler için zorunludur. Vergi levhası alması gereken kişi ve kurumlar: Gelir Vergisi Mükellefleri: Serbest meslek erbapları, esnaflar ve ticaret erbapları gibi bireysel olarak gelir elde eden kişiler. Kurumlar Vergisi Mükellefleri: Anonim şirketler, limited şirketler, kooperatifler, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri. Basit usulde vergilendirilen mükellefler, belirli kriterlere göre basit usulde vergilendirildikleri için vergi levhası almak zorunda değildir. Vergi levhası bulundurmamanın tespiti halinde, Vergi Usul Kanunu çerçevesinde cezai işlem uygulanır.

Mükellefiyet durumunun aktif olması, vergi mükellefi olan kişinin beyanname verdiği ve düzenli olarak vergi yükümlülüklerini yerine getirdiği anlamına gelir. Mükellefiyetin resmiyet kazanması için vergi dairesine bildirim yapılması gerekir. Mükellefiyet durumunu sorgulamak için şu yöntemler kullanılabilir: e-Devlet üzerinden “Vergi Mükellefiyeti Sorgulama” hizmeti; Gelir İdaresi Başkanlığı’nın İnteraktif Vergi Dairesi (ivd.gib.gov.tr) platformu; vergi dairesine şahsen başvuru.

Tam ve dar mükellefiyetin tespiti için aşağıdaki kriterler dikkate alınır: Gerçek kişiler için: Türkiye’de ikamet: Türkiye’de sürekli olarak yaşayan veya ikametgâhı Türkiye’de bulunan kişiler tam mükellef sayılır. Bir takvim yılı içinde 183 gün kalma: Bir kişi, bir takvim yılı içinde Türkiye’de 183 gün veya daha fazla süreyle kalmışsa, ikametgâhı Türkiye’de olmasa bile otomatik olarak tam mükellef kabul edilir. Tüzel kişiler için: Kanuni merkez: Bir şirketin tüzüğünde belirtilen resmî merkezi Türkiye’de bulunuyorsa, o şirket tam mükellef olarak kabul edilir. İş merkezi: Şirketin fiili yönetim faaliyetlerinin yürütüldüğü yer Türkiye ise, bu şirket de tam mükellef sayılır. Dar mükellefiyet, Türkiye’de ikamet etmeyen ancak Türkiye’den gelir elde eden kişi veya kurumları kapsar.

Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından yapılan işe başlama yoklamaları, mükellefiyetin tesis edildiği tarihten itibaren en geç 15 gün içinde sonuçlandırılır. Ancak, serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir tarafından imzalanmış veya yeminli mali müşavirlerce tasdik edilmiş işe başlama bildirimleri üzerine yapılacak yoklamalar bir ay içinde, işi bırakma dilekçesine ilişkin terk yoklamaları ise terk dilekçesinin vergi dairesi kayıtlarına girdiği tarihten itibaren en geç 15 gün içinde yapılır. Vergi dairelerinin yoğunluğu ve iş akışları bölgeden bölgeye değişiklik gösterebileceği için yoklama ziyareti için kesin bir zaman verilememektedir.

5510 sayılı Kanunun 4/1-b bendi, hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışan kişileri kapsar. Bu kapsama giren kişiler şunlardır: Ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar; Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkar siciline kayıtlı olanlar; Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin tüm ortakları; Tarımsal faaliyette bulunanlar. 5510 sayılı Kanunun 4/1-b bendine göre sigortalı sayılanlara, sürekli iş göremezlik geliri bağlanabilmesi için, kendi sigortalılıkları nedeniyle genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur.

Vergi muafiyeti olan firmalar fatura kesebilir, ancak bu faturalar standart faturalardan farklı olabilir. Vergi muafiyeti olan esnaflar ve basit usulde vergilendirilen mükellefler, genellikle daha basit faturalar kesmek zorundadır. Fatura kesme süreci, muafiyetin kapsamına ve yerel mevzuata göre değişebilir.

VUK 177 maddesi, Vergi Usul Kanunu'nda yer alan ve mükelleflerin vergi yükümlülükleriyle ilgili düzenlemeleri kapsayan önemli bir maddedir. VUK 177 maddesinin bazı amaçları: Şeffaflık sağlamak. Vergi uygulamalarını standartlaştırmak. Hukuki güvende bulunmak. Veri güvenliği sağlamak. VUK 177 maddesinin kapsamı: Vergi mükellefleri. Mali raporlama. Denetim süreçleri. Uygulamaya yönelik hükümler.

Resen terkin edilen mükellefiyetin açılması için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. İşe Başlama Bildirimi: 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 153/A maddesine göre, serbest meslek erbabı, şahıs işletmesi, adi ortaklık, ticaret şirketi veya tüzel kişiliği olmayan teşekküllerden biri olunduğuna göre ilgili kişi veya temsilciler tarafından işe başlama bildiriminde bulunulmalıdır. 2. Borçların Ödenmesi: Tüm vergi borçlarının ödenmesi gereklidir. 3. Teminat Gösterilmesi: Sahte belge düzenleme riski bulunan durumlarda, toplam tutarın %10'u kadar teminat verilmelidir. Bu şartlar yerine getirildiğinde, mükellefiyet terkin tarihi itibarıyla yeniden tesis edilir. Mükellefiyet kaydının yeniden açılması için vergi mahkemesine başvuru da yapılabilir, çünkü resen terkin işlemleri hukuka aykırı bulunabilir.

Matrah artırımından yararlanabilecek kişiler şunlardır: Gelir vergisi mükellefleri. Kurumlar vergisi mükellefleri. KDV mükellefleri. Stopaj (muhtasar) vergisi mükellefleri. Daha önce zarar beyan eden veya hiç beyanname vermeyen mükellefler. Ayrıca, sahte belge düzenleme gibi ciddi suçlar nedeniyle yargı kararı bulunan kişiler matrah artırımından yararlanamaz.

Potansiyel mükellef, faaliyet başladığında ve vergi dairesine kayıt yaptırdığında vergi mükellefi olur. Potansiyel vergi mükellefi, hâlihazırda vergi mükellefi olmayan fakat gelecekte vergi mükellefi olma ihtimali bulunan gerçek veya tüzel kişilere verilen isimdir. Potansiyel mükellefiyet, kişiye bir vergi numarası sağlar ancak bu statüde vergi beyanı veya ödeme yükümlülüğü doğmaz.

Özelgede yer alan konular: Mükelleflerin ve vergi sorumlularının vergi durumları ve vergi uygulaması bakımından açık olmayan ve tereddüt ettikleri konular. Vergi hataları ve düzeltme talepleri. Yeni yasal düzenlemelerin uygulanması. Özelge kapsamında değerlendirilmeyen konular: Başkalarının vergi durumları hakkında bilgi talepleri. Yargıya intikal etmiş olaylara ilişkin talepler. Vergi incelemesi yapılan mükelleflerin inceleme konusu işlemlerle ilgili talepleri. Somut bir olaya dayanmayan, teorik hususlara ilişkin talepler. Mücbir sebep ilanı, vergi borçlarının terkini gibi kanunlarla uygulamanın tespitine dair talepler. 3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun veya 4982 sayılı Bilgi Edinme Kanunu uyarınca yapılan talepler.

Vergi mükellefi sayılan kişiler: Gerçek kişiler: Serbest meslek sahipleri, esnaf, çiftçiler, kira geliri beyan eden bireyler ve 18 yaşından küçük gelir elde eden kişiler. Tüzel kişiler: Sermaye şirketleri, kooperatifler, dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmeler gibi kurumsal yapılar. Vergi mükellefi sayılabilmek için gereken şartlar: Gelir elde etmek ve bu gelirin vergiye tabi bir faaliyetten kaynaklanması. Faaliyet adresinin bulunması. Tek seferlik de olsa vergiye tabi bir kazanç elde edilmiş olması. Türkiye'de vergi mükellefiyeti, tam mükellefiyet ve dar mükellefiyet olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır.

Gelir stopaj mükellefiyeti açılışı için aşağıdaki adımlar izlenebilir: 1. İnteraktif Vergi Dairesine Giriş: ivd.gib.gov.tr adresine gidilir ve kullanıcı kodu, vergi kimlik numarası, T.C. kimlik numarası ve şifre ile giriş yapılır. 2. "İşlem Başlat" Menüsü: "İşlem Başlat" bölümünden "Mükellefiyet İşlemleri" seçeneğine, ardından "Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Gelir Stopaj Mükellefiyeti Açılış Dilekçesi"ne tıklanır. 3. Mükellefiyet Bilgileri: Açılan ekranda, Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin verileceği merkez ve/veya şube ile hangi dönem itibariyle mükellefiyet açılışı istenildiği seçilir. 4. Onay: "İleri" butonuna tıklanarak "ÖZET" adımına geçilir ve bilgiler kontrol edildikten sonra "Onayla" butonuna basılarak SMS onayı ile birlikte işlem tamamlanır. Dilekçenin verilmesine ilişkin ayrıntılı bilgilere ebeyanname.gib.gov.tr/muphb3.pdf adresindeki kılavuzdan da ulaşılabilir. Ayrıca, vergi dairesine bizzat başvuru yaparak da gelir stopaj mükellefiyeti açtırılabilir.

Mukim vergi mükellefi, bir ülkenin mevzuatı gereğince vergi ödeme mükellefiyeti altına giren gerçek veya tüzel kişiyi ifade eder. Gerçek kişiler için mukimlik durumu, Türkiye'de yerleşmiş olanlar veya bir takvim yılı içinde Türkiye'de altı aydan fazla oturanlar için geçerlidir. Tüzel kişiler için mukimlik, kanuni veya iş merkezinin bulunduğu ülkeyi ifade eder. Mukimlik belgesi, çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarına bağlı olarak, vergi avantajlarından yararlanmak isteyen kişilerin ilgili ülkede yerleşik ve vergi mükellefi olduğunu gösteren resmi bir belgedir.

"T.C. kimlik numaralı mükellef için beyanname/bildirim gönderme yetkiniz bulunmamaktadır" ifadesi, mükellefin vergi dairesinin değişmiş olabileceğini ve bu durumun aracılık ve sorumluluk sözleşmesinin güncellenmesini gerektirdiğini gösterebilir. Bu sorunu çözmek için: Dijital Vergi Dairesi sistemine mükellefin bilgileriyle giriş yapın. İnteraktif Vergi Dairesi sistemine girin. Sol üst köşedeki kutucuğa "sözleşme" yazın. Sözleşme ve Onay Bekleyenler bölümünden yaptığınız sözleşmeyi onaylayın. Ayrıca, mükellef bilgileri bildirimi yapılırken faaliyet kodu veya adres numarası gibi bilgilerin hatalı girilmiş olması da bu uyarıyı verebilir. Eğer sorun devam ederse, bir meslek mensubundan veya vergi dairesinden destek alınması önerilir.

Vergilendirme hatası, Vergi Usul Kanunu'na göre, vergiye ilişkin hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınmasıdır. Vergilendirme hataları dört ana kategoriye ayrılır: 1. Mükellefin şahsında hata: Verginin asıl borçlusu yerine başka bir kişiden istenmesi. 2. Mükellefiyette hata: Vergiye tabi olmayan veya vergiden muaf kişilerden vergi istenmesi. 3. Mevzuda hata: Vergi mevzuuna girmeyen veya vergiden istisna olan konular üzerinden vergi istenmesi. 4. Vergilendirme veya muafiyet döneminde hata: Verginin ilgili bulunduğu dönemin yanlış gösterilmesi veya süre itibariyle eksik ya da fazla hesaplanması.

KDV'de "H" ve "D" kısaltmalarının ne anlama geldiğine dair bilgi bulunamadı. Ancak, KDV (Katma Değer Vergisi) hakkında genel bilgi verilebilir. KDV, mal ve hizmetler üzerindeki tüketim vergisidir.

Stok affından yararlanabilecek kişiler şunlardır: serbest meslek erbabı; ferdi ticari işletmeler (şahıs firmaları); adi ortaklıklar; kollektif şirketler; adi komandit şirketler; sermaye şirketleri; kooperatifler; iktisadi kamu kuruluşları; dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler; iş ortaklıkları. Stok affı, 7326 sayılı Kanun kapsamında, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine, işletmelerinde mevcut olduğu hâlde kayıtlarında yer almayan; emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlarını yasal kayıtlarına almak suretiyle, kayıtlarını fiili duruma uygun hâle getirme imkânı sağlar.