Mükellefiyet

E-Arşiv fatura, e-fatura sistemine kayıtlı olmayan müşterilere veya son kullanıcılara kesilir. 2025 yılı itibarıyla, vergi mükellefi olan müşterilere yapılan satışlarda e-arşiv fatura düzenleme sınırı KDV dahil 9.900 TL olarak belirlenmiştir. E-Arşiv fatura kesme işlemi, GİB e-Arşiv portalı, özel entegratörler veya muhasebe yazılımları üzerinden yapılabilir.

Vergi mükellefi sayılan kişiler: Gerçek kişiler: Serbest meslek sahipleri, esnaf, çiftçiler, kira geliri beyan eden bireyler ve 18 yaşından küçük gelir elde eden kişiler. Tüzel kişiler: Sermaye şirketleri, kooperatifler, dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmeler gibi kurumsal yapılar. Vergi mükellefi sayılabilmek için gereken şartlar: Gelir elde etmek ve bu gelirin vergiye tabi bir faaliyetten kaynaklanması. Faaliyet adresinin bulunması. Tek seferlik de olsa vergiye tabi bir kazanç elde edilmiş olması. Türkiye'de vergi mükellefiyeti, tam mükellefiyet ve dar mükellefiyet olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır.

Matrah artırımı, vergi mükelleflerinin geçmiş yıllara ait gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerinde beyan ettikleri matrahları, belirlenen oranlarda artırarak ilave vergi ödemesi yapmaları karşılığında vergi incelemesi ve ceza uygulamalarından muaf tutuldukları bir düzenlemedir. Matrah artırımının bazı amaçları: Vergi incelemelerinden kaçınmak. Zaman tasarrufu sağlamak. Devletle olan mali sorunları gidermek. Gelecek yatırımlar için güvenli bir ortam oluşturmak. Matrah artırımına gidilebilecek vergi türleri şunlardır: gelir vergisi; kurumlar vergisi; stopaj vergisi; katma değer vergisi. Matrah artırımı, 7440 sayılı kanun kapsamında, genellikle başvuru tarihinden önceki son beş yılı kapsayacak şekilde belirlenir.

Mükellefin Hakları: Bilgi Alma Hakkı. Başvuru Hakkı. Vergi Mahremiyeti Hakkı. Temsilci Kullanma Hakkı. Uzlaşma Hakkı. Cezalarda İndirim Hakkı. Mükellefin Ödevleri: Bildirimler. Defter Tutma. Belge Düzenleme ve Muhafaza. Diğer Ödevler.

Mükellefleri bilgilendirme notu, mükelleflerin vergisel yükümlülükleri ve mali konularla ilgili güncel bilgileri içeren bir bildirimdir. Bu tür bildirimler genellikle aşağıdaki konuları kapsar: Faturalandırma ve ödeme: Faturaların düzenli tutulması, ticari işlemlerin faturalı olması, banka yoluyla ödeme yapılması gibi hususlar. Personel işlemleri: İşe giriş ve çıkış bildirimleri, maaş ödemelerinin banka üzerinden yapılması, özlük dosyası oluşturulması gibi konular. Belge düzeni: Kira ödeme dekontları, çek fotokopileri, kredi ödeme planları gibi belgelerin saklanması. Mükellef bilgileri: Sicil kayıtlarının güncel tutulması, faaliyet kodlarının doğru olması gibi bilgiler. Ayrıca, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan "Mükellef Bilgilendirme Bülteni" de mükellefleri güncel mevzuat ve uygulamalar hakkında bilgilendirir.

Özelge, bireylerin ve kurumların, belirli bir konu hakkında resmi ve bağlayıcı olmayan bir görüş almak üzere yetkili kamu kurumlarına başvurdukları hukuki bir süreçtir. Özelge, başvuranların gelecekteki eylemleri için bir yol gösterici olma özelliği taşır ve belirsizlikleri gidermeye yardımcı olur. Özelge kavramı, modern hukuk sistemlerinin oluşmaya başladığı dönemlerden itibaren var olmuştur. Özelge, şu özelliklere sahiptir: Mükellefle ilgili gerçek bir olaya ait olması. Gelir İdaresini bağlayıcı olması. Yargı organlarını, mükellefleri ve vergi inceleme elemanlarını bağlayıcı olmaması. Özelge almak için başvuru formunun doldurulması, gerekli belgelerin temini, başvurunun yapılması, değerlendirme süreci gibi adımlar izlenir.

Vergi mükellefi ile vergi sorumlusu arasındaki temel fark, vergiyi doğuran olayın gerçekleşme yeridir. Vergi mükellefi, vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettüp eden gerçek veya tüzel kişidir. Vergi sorumlusu ise, verginin ödenmesi bakımından alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişidir. Vergi sorumlusu, mükellef adına kesilen vergiyi kendi mal varlığından ödeyebileceği gibi, vergileme ile ilgili işlemlerden de sorumlu olabilir.

Özelge talep etmek zorunlu değildir, ancak mükelleflerin vergi durumları ve vergi uygulaması bakımından tereddüt ettikleri konularda izahat talep etme hakları vardır. Özelge talepleri, Gelir İdaresi Başkanlığı'nın internet sitesinde yer alan özelge talep formu kullanılarak yapılır. Özelge, mükelleflere vergisel işlemler konusunda destek sağlamak ve hukuki belirlilik sunmak amacıyla verilir.

Vergi dairesinden mükellefiyet belgesinin kaç günde çıkacağı, başvuru sonrası yapılan işlemlerin süresine bağlıdır. Genel olarak, vergi mükellefiyeti başvurusu yapıldıktan sonra birkaç gün içinde mükellefiyet açılır ve vergi levhası sistemde tanımlanır. Ancak, başvuru sırasında sunulan belgelerin eksiksiz olması ve vergi dairesi tarafından yapılan yoklama işleminin tamamlanması gibi faktörler bu süreyi etkileyebilir. Mükellefiyet belgesi, Gelir İdaresi Başkanlığı'nın İnteraktif Vergi Dairesi platformu üzerinden de oluşturulabilir ve bu durumda süreç daha hızlı olabilir. Daha kesin bir süre için yerel vergi dairesi ile iletişime geçilmesi önerilir.

Hayır, vergi levhası ve mükellefiyet aynı şey değildir. Vergi levhası, vergi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişilerin vergi dairesine kayıtlı olduklarını gösteren resmi bir belgedir. Mükellefiyet ise, vergi kanunları uyarınca gelir, kazanç, mal veya hizmet üzerinden vergi ödeme yükümlülüğü bulunan gerçek veya tüzel kişileri ifade eder. Dolayısıyla, vergi levhası mükellefiyetin bir sonucu olarak düzenlenir ancak mükellefiyet daha geniş bir kavramdır.

Muhtasar beyannamede 15/1-a kodu, "Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım İşleri İle Uğraşan Kurumlara Yapılan Hakediş Ödemeleri"ni ifade eder ve bu kod, KVK Md. 15/1-a'ya göre kullanılır. Bazı diğer Muhtasar Beyanname kodları ve açıklamaları: 011: Asgari ücretli (GVK Md. 94/1). 021: Serbest meslek sahiplerine ödemeler (GVK 18. maddeye göre). 041: Kira ödemeleri vb. (GVK 70. madde kapsamında yapılan ödemeler).

Vergi dairesinden alınan vergi levhasını, vergi levhası almak ve bulundurmak zorunda olan kişiler kullanabilir. Vergi levhası almak zorunda olan kişiler: Gelir vergisi mükellefleri: Ticari kazanç sahipleri; Zirai kazanç sahipleri; Serbest meslek erbabı; Adi ortaklık, kolektif ve adi komandit şirket şeklindeki işletmelerde her bir ortak. Kurumlar vergisi mükellefleri: Anonim şirketler; Limited şirketler; Eshamlı komandit şirketler. Basit usulde vergilendirilen mükellefler için vergi levhası alma zorunluluğu bulunmamaktadır.

Vergi borcu olan kişiler, bireysel veya kurumsal olarak vergi ödemekle yükümlü olan tüm T.C. vatandaşlarını kapsar. Vergi borcu olan kişi ve kurumlara örnek olarak şunlar verilebilir: Gerçek kişiler: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan tüm bireyler. Tüzel kişiler: Şirket, vakıf ve dernek gibi oluşumlar. Mirasçılar: Miras yoluyla devralınan varlıklardan kaynaklanan vergi borçlarından kendi payı oranında sorumlu olanlar. Kefiller: Hukuki olarak amme borçluları kabul edilen ve esas borçlunun ödemesini yapmakla sorumlu olan gerçek ve tüzel kişiler. Limited şirket ortakları ve kanuni temsilciler: Amme borçlusu sayılan ve sadece kendi sorumlu oldukları ödeme tutarından sorumlu olan kişiler.

Vergi levhasını kaybetmek durumunda yapılması gerekenler: Kayıp ilanı vermek: Vergi levhasının kaybolması durumunda kayıp ilanı verilmesi önerilir. Vergi dairesine başvurmak: Kayıp ilanı ile birlikte vergi dairesine gidilerek yeni vergi levhası başvurusu yapılmalıdır. Gerekli belgeleri hazırlamak: Başvuru sırasında iş yeri adresinin yer aldığı kira sözleşmesi veya tapusunun fotokopisi, muhasebe işlemlerinin yürütülmesi için noter onaylı vekaletname ve imza beyannamesi gibi belgelerin hazırlanması gerekebilir. Vergi levhası başvurusu, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın İnternet Vergi Dairesi sistemi üzerinden veya e-Devlet aracılığıyla çevrimiçi olarak da yapılabilir. Vergi levhası kaybı durumunda usulsüzlük cezası uygulanmaz.

Vergi mükellefiyet yazısı, işletmenin yasal olarak vergi mükellefi olduğunu ve resmi vergi işlemlerini gerçekleştirebileceğini resmi olarak kanıtlayan bir belgedir. Ayrıca, vergi mükellefiyet yazısı; sürekli yükümlülüğü bulunan mükelleflere verilir ve ilgili kişi veya kurumun ilgili vergi dairesine bağlı vergi mükellefiyetinin bulunduğunu gösterir. Vergi mükellefiyet yazısı, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden alınabilir.

Vergi Usul Kanunu (VUK) 507 numaralı tebliğ, aşağıdaki işletmeler için zorunludur: Perakende ve hizmet sektöründeki işletmeler. Yiyecek ve içecek sektörü işletmeleri. E-ticaret şirketleri. Konaklama sektöründeki işletmeler (oteller ve diğer konaklama tesisleri). Finansal kuruluşlar ve ödeme hizmeti sağlayıcıları. Ayrıca, yıllık ciro sınırını aşan işletmeler de VUK 507 uyumlu POS cihazları ve gerekli dijital altyapıyı kullanmak zorundadır.

Evet, ticari faaliyet için vergi levhası şarttır. Vergi levhası, gelir elde eden mükelleflerin bulundurmakla yükümlü olduğu resmi bir belgedir. Vergi levhası, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından elektronik ortamda hazırlanır ve onaylanır. Vergi levhası almak zorunda olan mükellefler şunlardır: gelir vergisi mükellefleri; kurumlar vergisi mükellefleri. Gelir vergisi mükellefi olan şahıs şirketleri için vergi levhası alma usulleri değişebilir. Ayrıca, basit usulde vergiye tabi olmayan e-ticaret işletmelerinin de diğer ticari faaliyetler gibi vergi levhası çıkarması gerekir.

Hayır, esnaf vergi muafiyeti belgesi ve mükellefiyet belgesi aynı değildir. Esnaf vergi muafiyeti belgesi, belirli şartları sağlayan esnafların gelir vergisi, katma değer vergisi ve damga vergisi gibi vergilerden muaf tutulduğunu gösteren belgedir. Mükellefiyet belgesi ise, vergi mükellefi olan kişilerin vergi yükümlülüklerini ve durumlarını gösteren belgedir. Vergi mükellefi olan herkes, kazançlarına göre düzenli olarak vergi beyanında bulunur ve vergilerini öder. Dolayısıyla, esnaf vergi muafiyeti belgesi, muafiyet durumunu; mükellefiyet belgesi ise vergi mükellefi olma durumunu ifade eder.

Vergi numarası, vergi mükellefi gerçek ve tüzel kişilerin kamu kurumlarında vergi öderken kullandıkları 10 haneli numaradır. Vergi numarasının kullanım alanlarından bazıları şunlardır: finansal kiralama; bankacılık işlemleri ve kredi kartı ile yapılan işlemler; çek, senet, havale ve bono; noterde yapılan işlemler; sigortacılık; icra takipleri; tapu ve tescil işlemleri. Türkiye Cumhuriyeti’nde yaşayan her gerçek kişi ve tüzel kişi bir vergi numarası edinmek mecburiyetindedir.

Geçmişe yönelik vergi mükellefiyeti, vergi daireleri tarafından vergi inceleme raporları, vergi dairesi tespitleri, mükellefin başvuruları veya sair tespitler dikkate alınarak, vergi mükellefiyetinin geçmişe yönelik olarak tesis edilmesi durumudur. Bu durumda, mükelleflerden elektronik ortamda vermeleri gereken beyanname ve bildirimleri süresinde vermemeleri nedeniyle özel usulsüzlük veya usulsüzlük cezası kesilmektedir. Geçmişe yönelik vergi mükellefiyeti tesisinde, beyanname ve bildirimlerin elektronik ortamda verilmemesi durumunda vergi dairesince usulsüzlük cezaları kesilmeye devam edilmektedir.