Mükellefiyet

Resen mükellefiyet terki, aşağıdaki durumlarda silinir: 1. Vergi borçlarının ödenmesi ve teminat verilmesi: 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 160/A maddesine göre, mükellefiyetin terkin edildiği tarihten itibaren bir ay içinde tüm vergi borçlarının ödenmesi ve aynı maddede belirtilen türde teminat verilmesi halinde mükellefiyet yeniden tesis edilir. 2. Ticaret sicil kaydının silinmesi: 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun geçici 7. maddesi kapsamında anonim, limited şirketler ve kooperatiflerin ticaret sicil kaydının silinmesi halinde de mükellefiyet sona erer.

Vergi mükellefiyeti başlamak için aşağıdaki adımlar izlenmelidir: 1. Vergi Dairesine Başvuru: Gelir İdaresi Başkanlığı'na bağlı vergi dairelerine başvuruda bulunmak gerekmektedir. 2. Gerekli Belgelerin Sunulması: Başvuru sırasında, faaliyet gösterilecek iş koluna ve mükellefiyet türüne göre kimlik fotokopisi, iş yeri kira kontratı veya tapu fotokopisi ve işe başlama bildirimi gibi belgeler sunulmalıdır. 3. Vergi Levhasının Düzenlenmesi: Başvurunun ardından vergi dairesi tarafından, mükellefin ticari faaliyetini kanıtlayan vergi levhası düzenlenir ve bu levha işletmenin faaliyet alanında görünür bir yerde bulundurulmalıdır. 4. Düzenli Beyanname ve Ödeme: Mükellefiyet türüne bağlı olarak gelirlerin beyan edilmesi, muhasebe kayıtlarının tutulması ve vergilerin zamanında ödenmesi gerekmektedir. Bu adımların tamamlanmasıyla birlikte vergi mükellefiyeti resmiyet kazanır ve kişi ya da işletme yasal olarak ticari faaliyetlerini sürdürebilir.

Özel beyanname, dar mükellefiyete tabi olan yabancı kurumlar tarafından verilir. Bu kurumlar, Türkiye'de elde ettikleri gelirlerin sadece "Diğer Kazanç ve İratlar" kapsamında olması durumunda özel beyanname sunmak zorundadır.

Vergi mükellefi, vergiyi doğuran olayın meydana gelmesinden itibaren 5 yıl sonra kapanabilir.

Matrah artırımı ve vergi artırımı farklı kavramlardır. Matrah artırımı, mükellefin geçmiş yıllara ait vergi beyannamelerinde beyan etmediği kazançlar için belirli oranlarda ek vergi ödemesi yaparak, vergi incelemesi ve ceza süreçlerinden muaf tutulmasını sağlar. Vergi artırımı ise daha önce beyan edilen vergilerin, kanunda belirtilen oran ve tutarlarda artırılması anlamına gelir.

Vergi dairesinde "2 kodu", sahte ve muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge kullanan mükellefleri ifade eder.

Beyan olunan matrah, vergi borcunu hesaplamak için vergi mükellefinin kendi belirlediği ve beyan ettiği vergiye tabi tutar veya değerdir.

Vergi dairesinden mukimlik belgesini, Türkiye’de tam mükellef statüsünde olan kişiler alabilir. Bu kişiler, Gelir İdaresi Başkanlığı veya Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı’na başvurarak mukimlik belgesini temin edebilirler.

E-fatura mükellefi, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından belirlenen koşullara uygun olarak e-fatura sistemini kullanması zorunlu olan veya kendi isteğiyle bu sisteme dahil olan gerçek veya tüzel kişilere verilen isimdir. Bu mükellefiyet genellikle belirli bir ciro eşiğini aşan firmaları kapsar ve ayrıca bazı sektörlerde faaliyet gösterenleri de zorunlu olarak sisteme dahil eder.

1479 sayılı Kanun'a göre 4/b 1 gelir vergisi mükellefi, ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olan kişileri ifade eder. Bu kişiler, vergi mükellefiyetinin başladığı tarihten itibaren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 4. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi (4/b) kapsamında sigortalı sayılırlar.

MTSO Başkanı Oğuzhan Ata Sadıkoğlu, çeşitli açıklamalarında şu konulara değinmiştir: 1. 2025 Yılı Beklentisi: 2024 yılındaki zorluklara rağmen 2025 yılına umutla baktıklarını belirtmiştir. 2. Finansman Sorunları: İş dünyasının en önemli sorunlarının başında finansmana erişimdeki zorluklar geldiğini ifade etmiştir. 3. Mücbir Sebep Süresi: Deprem bölgesindeki mükellefler için mücbir sebep süresinin uzatılmasını talep etmiş, bu sürenin tüm işletmeleri kapsayacak şekilde olmasını istemiştir. 4. Yeşil Dönüşüm: Malatya sanayisinin gelişimine destek olmak için yeşil dönüşüm ve iklim değişikliği ile mücadeleye yönelik desteklerin artırılmasını önermiştir.

Reklam ajansları, gelir vergisi ve kurumlar vergisi mükellefleri oldukları için vergi levhası almak zorundadır.

15 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Sirküleri, elektronik beyanname ve bildirimlerin verilmesi ile ilgili düzenlemeleri içermektedir. Bu sirkülerde yer alan bazı önemli hususlar şunlardır: Mükellefiyet Tesisi: Vergi mükellefiyeti, mükelleflerin başvurusu üzerine tesis edilebildiği gibi, idare tarafından da tesis edilebilmektedir. Özel Usulsüzlük Cezaları: Geçmişe yönelik mükellefiyet tesis edilenlere, elektronik ortamda beyanname ve bildirimlerin verilmemesi durumunda özel usulsüzlük cezaları kesilmeyecektir. Beyanname Verme Süresi: Vergi dairesince yazılan yazının tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içindeki tarihlere denk gelen beyanname ve bildirimler, sürelerinde ve duruma göre elden, posta vasıtasıyla veya elektronik ortamda verilmelidir. Aracılık Yetkisi: Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin beyannamelerini elektronik ortamda göndermek üzere meslek odaları ve yetki almış meslek mensupları aracılık yetkisi alabilecektir.

Vergi Usul Kanunu'na göre mükelleflerin ödevleri şunlardır: 1. Bildirme Ödevi: İşe başlama, adres değişikliği, iş değişikliği, işletmede değişiklik ve işi bırakma durumlarını vergi dairesine bildirmek. 2. Defter Tutma Ödevi: Ticari hayattaki gelir ve giderleri defter tutarak kayıt altına almak. 3. Kayıt Düzenine Uyma Ödevi: Defter ve kayıtları Türkçe tutmak, mürekkep veya makine ile yazmak. 4. Defterleri Onaylatma (Tasdik) Ödevi: Tutulması zorunlu olan defterleri tasdik ettirmek. 5. Belge Düzenine Uyma Ödevi: Üçüncü kişilerle olan ilişki ve işlemleri belgelendirmek. 6. Saklama ve İbraz Ödevi: Defterler ve belgeleri ilgili bulundukları yılı takip eden takvim yılından başlayarak beş yıl süre ile saklamak ve yetkili makamın talebi üzerine ibraz etmek. 7. Beyanname Verme Ödevi: Vergi hesaplama sonuçlarını gösteren beyannameleri ilgili sürelerde vermek.

Vergi ehliyeti için fiil ehliyeti şart değildir. Vergi Usul Kanunu'nun 9. maddesine göre, mükellefiyet ve vergi sorumluluğu için sadece hak ehliyetine sahip olmak yeterlidir.

Vergi mükellefiyeti dondurulamaz, ancak belirli koşullar altında mükellefiyet kaydı resen terkin edilebilir. Resen terkin işlemi, vergi idaresinin mükellefin faaliyetini sona erdirerek kayıtlarını kapatması anlamına gelir ve şu durumlarda uygulanabilir: - Mükellef uzun süre boyunca beyanname sunmamışsa. - İşletmenin fiilen faaliyet göstermediği veya iş yeri adresinde bulunmadığı durumlarda. - Tebligatların alınmaması veya mükellefin iletişime geçilemez hale gelmesi durumunda. - Sahte belge düzenlediğine dair şüphe oluşması durumunda. Mükellefiyet kaydının yeniden tesis edilebilmesi için belirli şartların yerine getirilmesi ve vergi borçlarının ödenmesi gereklidir.

VKN/TCKN bilgileri girilen mükellefin e-irsaliye uygulamasına kayıtlı olduğu ve uygulamaya kayıtlı olmayan mükellefler kapsamında olmadığı anlaşılmaktadır. e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı mükellefler, tüm sevk irsaliyelerini elektronik ortamda e-irsaliye olarak düzenlemek zorundadır.

Gelir Vergisi Kanunu'na göre tam mükellefiyet, Türkiye'de yerleşik olan gerçek kişilerin, yurt içi ve yurt dışında elde ettikleri kazanç ve iratların tamamı üzerinden vergilendirilmesi anlamına gelir. Bu kapsama giren kişiler, bir takvim yılı içinde 6 aydan fazla Türkiye'de bulunur ve ikametgâh adresi Türkiye'dedir.

İşi bırakma halinde mükellefiyet, işi bırakma bildiriminin vergi dairesine yapılmasından itibaren sona erer.

VUK 153/A, Vergi Usul Kanunu'nun 153/A maddesi anlamına gelir ve sahte belge düzenleyen veya kullanan mükelleflerle ilgili önemli yetkiler içerir. Bu maddeye göre: - Vergi dairesi, sahte veya yanıltıcı belge düzenleme tespit edilen mükelleflerin vergi mükellefiyetini resen terkin etme yetkisine sahiptir. - Bu tür fiillerden dolayı mükellefiyeti terk edilen kişiler, vergi idaresinin izni olmadan yeni bir vergi mükellefiyeti açamazlar. - Mükellefler, vergi dairesinin bu kararına karşı dava açma hakkına sahiptir. Ayrıca, 2024 yılında yapılan düzenlemelerle bu maddenin uygulanmasında bazı değişiklikler yapılmıştır, örneğin teminat tutarına üst sınır getirilmesi ve teminat isteme süresinin 30 günden 60 güne çıkarılması gibi.