Muhasebe

Saymanlık sistemi, özellikle kamu yönetiminde, çağın gerektirdiği bilişim teknolojilerinin kullanılması ile önemli değişiklikler geçirmiştir. Öne çıkan değişiklikler: 1. Say2000i Web Tabanlı Saymanlık Otomasyon Sistemi: Kamu idarelerinin muhasebe sistemlerini yürütmek için kullanılmaya başlanmıştır. 2. Ayniyat Saymanlığının Kaldırılması: Taşınır Mal Yönetmeliği ile ayniyat saymanlığı kaldırılmış, yerine taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri getirilmiştir. 3. Yeni Muhasebe Standartları: Kamu hesaplarının uluslararası standartlara uygun bir muhasebe sistemine göre tutulması ve mali saydamlığın sağlanması hedeflenmiştir.

İnşaat firması muhasebe kayıtlarının nasıl tutulacağına dair bazı bilgiler şu şekildedir: Maliyet Hesapları: İnşaat taahhüt işletmeleri, maliyet giderlerini 740-Hizmet Üretim Maliyeti hesabında gösterir. Gelir Hesapları: Hakediş bedelleri, inşaat devam ettiği sürece 350-358 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakediş Bedelleri hesabına aktarılır ve inşaatın tamamlandığı yılın sonunda 600-Yurt İçi Satışlar hesabına aktarılır. Giderlerin Dağıtımı: Yıllara yaygın inşaat işi ile kazancı dönemsel tespit edilen işlerin birlikte yapılması durumunda, ortak giderlerden pay verilirken yıllara yaygın inşaat işinin harcama tutarı ile normal işin hasılat tutarı toplanarak oranlama yapılır. Tekdüzen Hesap Planı: İnşaat işletmeleri, 7/A sistemini kullanıyorsa maliyet giderlerini 710, 720, 730 numaralı hesaplara kaydeder. İnşaat firması muhasebe kayıtları, işin niteliğine göre değişiklik gösterebilir. Daha detaylı bilgi için bir muhasebe uzmanına danışılması önerilir.

Evet, ön muhasebe ve genel muhasebe aynı anda yapılabilir. Ön muhasebe, işletmenin günlük finansal işlemlerinin kaydedildiği ilk aşamadır. Ön muhasebe ve genel muhasebe süreçleri, birbirini tamamlayan bir şekilde çalışır. İşletmeler, ön muhasebe ve genel muhasebe arasında bir köprü oluşturarak her iki süreci de aynı anda yönetebilir.

Sayıştay denetçileri, mesleki eğitim ve staj sürecinde çeşitli dersler alır. Bu dersler arasında: Türk Sayıştayı ve Sayıştaylar. Kamu Mali Yönetimi. Muhasebe ve Mali Tablolar Analizi. Denetim Metot ve Teknikleri. Hukuk Metodolojisi. İhale ve Hakediş Mevzuatı. Kamu Personel Rejimi. Gelir Mevzuatı. Taşınır ve Taşınmaz Denetimi. Türk Dilinin Kullanımı. Denetim Standartları. Ayrıca, Başkanlıkça gerekli görülen ve Sayıştayı ilgilendiren diğer konular da ders olarak işlenebilir.

Çırak yazılımı, farklı alanlarda çeşitli işlevleri yerine getiren uygulamalar için kullanılabilir: e-Çırak Ticari: Gelir-gider takibi ve ön muhasebe süreçlerini kolaylaştıran, e-fatura ve e-arşiv gönderimi ile alımı sağlayan bir uygulamadır. Çırak (teknoloji girişimi): Motokuryesi olan ve olmayan restoranlar için yazılım çözümleri üreten bir teknoloji girişimidir. Dijital Çırak: Serbest meslek sahiplerinin her ortamda elektronik serbest meslek makbuzu (e-SMM) kesip gönderebilmelerini, cari hesaplarını ve giderlerini takip edebilmelerini sağlayan bir uygulamadır.

Tahakkuka bağlı ödeme, bir borcun veya yükümlülüğün ödeme sürecinin başladığını ifade eder. Tahakkuk, Arapça kökenli bir kelime olup "gerçekleşme" veya "yerine gelme" anlamlarına gelir. Tahakkuka bağlı ödeme şu durumlarda gerçekleşir: Vergi ödemeleri. SGK prim ödemeleri. Borçlu, tahakkuk fişinde yer alan vergi veya sigorta prim tutarını, fişte belirtilen son ödeme tarihine kadar ödemekle yükümlüdür.

Taşıma düzeltme katsayısı, mali tablonun ait olduğu aya ilişkin yurt içi üretici fiyat endeksinin (Yİ-ÜFE), bir önceki dönemin sonundaki Yİ-ÜFE'ye bölünmesiyle elde edilir. Formül: Taşıma Katsayısı = Mali Tablonun Ait Olduğu Aya İlişkin Yİ-ÜFE / Bir Önceki Dönemin Sonundaki Yİ-ÜFE. Örnek: Aralık 2024 taşıma katsayısı, Aralık 2024'teki Yİ-ÜFE'nin, bir önceki dönemin sonundaki Yİ-ÜFE'ye bölünmesiyle hesaplanır. Parasal kıymetler için taşıma katsayısı 1 olarak uygulanır. 31.12.2024 tarihli enflasyon düzeltmesinde kullanılacak taşıma katsayıları: Geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapmamış mükellefler için: 1,28525. 30.09.2024 tarihinde düzeltme yapmış mükellefler için: 1,02368.

Mahsup fişi, kasa hesabını ilgilendirmeyen, yani tamamı nakit olmayan işlemler için düzenlenen fiştir. Mahsup fişinde borçlu ve alacaklı hesapları gösteren iki bölüm bulunur. Mahsup fişi, gelir gider olmayan zamanlarda kullanılır ve nakitle ilgisi yoktur.

Avukat makbuzunda stopaj hesaplaması şu şekilde yapılır: 1. Brüt Tutar: Makbuzun "Brüt Ücret" satırına, stopaj ve KDV hariç toplam tutar yazılır. 2. Stopaj: "Stopaj (%20)" satırına, brüt tutar üzerinden %20 oranında hesaplanan stopaj tutarı yazılır (Brüt Tutar x 0,20). 3. Net Tutar: "Net Ücret" satırına, brüt tutardan stopaj düşüldükten sonra kalan tutar yazılır (Brüt Tutar - Stopaj). 4. KDV: "KDV" satırına, brüt tutar üzerinden %18 oranında hesaplanan KDV tutarı yazılır (Brüt Tutar x 0,18). Örnek: - Brüt Tutar: 10.000 TL - Stopaj: 10.000 x 0,20 = 2.000 TL - Net Tutar: 10.000 - 2.000 = 8.000 TL - KDV: 10.000 x 0,18 = 1.800 TL Bu hesaplamalar, avukatın serbest meslek makbuzu düzenlerken dikkate alması gereken temel unsurlardır.

Evet, demirbaş ve sabit kıymet aynı şeyi ifade eder. Demirbaş, hizmetlerin yürütülmesi amacıyla kullanılan, kullanıldığı sürede tükenmeyip özelliklerini koruyan, bir kişiden diğerine teslim edilip zimmete alınan ve kıymet taşıyan malları anlatır.

Zirve işletme defterini Excel'den aktarmak için aşağıdaki adımlar izlenir: 1. Zirve programına giriş yapılır ve “İşletme Defteri” modülüne tıklanır. 2. Açılan ekranda yer alan “Express Aktarım” butonundan “e-Arşiv Fatura (İnteraktif) Aktar” seçeneğine tıklanır. 3. Açılan ikinci ekranda “Ay seçimi” alanından ilgili ayın seçimi yapılır ve “Faturaları İndir (F3)” butonuna tıklanır. 4. İlgili aydaki faturalar oluştuktan sonra aynı ekranda bulunan “Gelir/Gider Kaydı (F7)” butonuna tıklanır. 5. Açılan ekranda, ilgili aydaki faturalar tik işaretiyle seçilerek “Fiş Hazırla (F3)” butonuna tıklanır ve faturalar oluştuktan sonra “Gelir Kodu” alanından satışın türü (mal veya hizmet) seçilir. 6. Ardından sırasıyla “Satırları Birleştir (F8)” ve “Fiş Kaydet (F2)” butonlarına tıklanarak aktarma işlemi tamamlanır. Ayrıca, Excel'den fatura aktarımı için “Genel Muhasebe”, “Fatura Excel” butonuna tıklanarak, gerekli bilgilerin “Ticari Program Listesi” alanına yazılması ve “Excel Tanım Tablolarını Aç veya F5” kısa yoluna tıklanarak tanım tablolarının doldurulması gerekmektedir. Aktarım işlemi öncesi Excel dosyasının tüm alanlarının doğru olduğundan emin olunmalıdır.

Ticari defterlere kayıtta izlenen sıra, defterin türüne göre değişiklik gösterir: Yevmiye Defteri: İşlemler, defter-i kebirde yer alan hesaplara kaydedilmeden önce tarih sırasıyla ve maddeler halinde yevmiye defterine kaydedilir. Defteri Kebir: Yevmiye defterine kaydedilen işlemler, sistemli bir şekilde hesaplara dağıtılıp sınıflandırılarak defteri kebirde toplanır. Envanter Defteri: İşe başlama tarihinde ve izleyen her hesap döneminin sonunda çıkarılan envanter ve bilançolar bu deftere kaydedilir. Türk Ticaret Kanunu'nda tutulması gereken ticari defterlerin, kullanılmaya başlanmadan önce tasdik edilmesi gerektiği belirtilse de, herhangi bir tasdik zamanı belirtilmemiştir. Vergi Usul Kanunu'nda ise defterlerin tasdik zamanları şu şekildedir: Öteden beri işe devam etmekte olanlar, defterin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda tasdik ettirir. Hesap dönemleri Maliye Bakanlığı tarafından belirlenenler, defterin kullanılacağı hesap döneminden önce gelen son ayda tasdik ettirir. Yeniden işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir mükellefiyete girenler işe başlama, sınıf değiştirme ve yeni mükellefiyete girme tarihinden önce tasdik ettirir. Vergi muafiyeti kalkanlar, muaflıktan çıkma tarihinden başlayarak on gün içinde tasdik ettirir. Tasdike tabi defterlerin dolması veya sair sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar, bunları kullanmaya başlamadan önce tasdik ettirir.

335 Personele Borçlar Hesabı, işletmenin çalışanlarına karşı olan çeşitli borçlarını takip etmek için kullanılan bir pasif hesap türüdür. Hesabın işleyişi: Borç oluşumu: Çalışanların aldığı ücret, maaş, prim veya diğer haklar bu hesabın alacağına kaydedilir. Ödeme yapılması: Çalışanlara yapılan ödeme ile ilgili olarak hesap borçlanır. Hesabın kapanması: İşletme, çalışanlara olan borcunu ödedikçe bu hesap sıfırlanır. Ayrıca, dönem sonlarında bu hesap, "771 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Yansıtma Hesabı" ile karşılaştırılarak kapatılır.

138 ve 139 numaralı hesaplar, "Diğer Alacaklar" hesap grubunda yer alan şüpheli alacak hesaplarıdır. 138 Diğer Şüpheli Alacaklar Hesabı: Ticari nitelikte olmayan diğer alacakların şüpheli hale gelmesi durumunda kullanılır. Bu hesaba kaydedilen bazı alacak türleri şunlardır: kiracılar için kira alacakları; sigorta şirketlerinden alacaklar; iş akdi fesih edilmiş personellerden olan alacaklar. 139 Diğer Şüpheli Alacaklar Karşılığı Hesabı (-): Ticarî olmayan kısa vadeli şüpheli alacaklar için ayrılan karşılıkları izler. Bu hesaplar, Tek Düzen Hesap Planı'na göre düzenlenmiştir.

131 ve 159 numaralı hesaplar, Tekdüzen Hesap Planı'nda farklı işlevleri ifade eder: - 131 Hesabı: "Ortaklardan Alacaklar" hesabını temsil eder. Bu hesap, işletmenin ortaklarından veya sahiplerinden olan alacak tutarlarını izler. - 159 Hesabı: "Verilen Sipariş Avansları" hesabını ifade eder. Bu hesap, yurt içinden veya yurt dışından verilen siparişler için ödenen avansların izlenmesini sağlar. Özetle, 131 hesabı ortaklardan olan alacakları, 159 hesabı ise verilen sipariş avanslarını takip eder.

E-fatura ve e-defter hadleri aynı değildir. E-fatura ve e-defter geçiş zorunlulukları, farklı kriterlere ve zaman dilimlerine tabidir. E-fatura geçiş hadleri: 2024 yılında brüt satış hasılatı 3 milyon TL ve üzeri olan mükellefler, 1 Temmuz 2025 tarihine kadar e-faturaya geçmek zorundadır. Gayrimenkul ve motorlu araç üretimi, alımı, satımı veya kiralaması yapan işletmelerin ve aracılık faaliyetinde bulunan mükelleflerin, 2024 hesap dönemi brüt satış hasılatı 500 bin TL’yi aşması durumunda, 1 Temmuz 2025 tarihine kadar e-faturaya geçmesi gerekmektedir. Elektronik ortamda mal ve hizmet satışı yapan işletmeler, kendi siteleri veya aracı hizmet sunan internet siteleri fark etmeksizin, 2024 yılı brüt satış hasılatı 500 bin TL’yi aşması halinde 1 Temmuz 2025 tarihine kadar e-faturaya geçmek zorundadır. E-defter geçiş hadleri: 1/1/2025 tarihinden itibaren bilanço esasına göre defter tutmak zorunda olan mükellefler ile bu tarihten itibaren ihtiyari olarak bilanço esasına göre defter tutmayı tercih eden mükellefler, 1/1/2025 tarihinden itibaren e-defter uygulamasına geçmek zorundadır. Türk Ticaret Kanunu’nun 397’nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca bağımsız denetime tabi olan şirketler, şartların sağlandığı yılı takip eden yılın başından itibaren e-defter’e geçiş yapmak zorundadır.

Kasa defterine yazılan kalemler, gelir ve gider olarak iki ana kategoriye ayrılır. Gelir kısmına şu bilgiler yazılır: tarih; nakit veya kredi kartıyla yapılan ödeme; açıklama. Gider kısmına ise şu bilgiler yazılır: tarih; harcama açıklaması; nakit veya kredi kartıyla yapılan harcama. Kasa defterinde ayrıca önceki günden devreden tutar da yer alır ve bu, günlük toplamların hesaplanmasında dikkate alınır. Kasa defteri, manuel olarak veya Excel gibi programlar kullanılarak tutulabilir.

Koray Ateş'in "Muhasebe Kayıt Rehberi" kitabı, farklı baskılarına göre 766 sayfa veya 507 sayfa olabilir. Haziran 2019 baskısı: 766 sayfa. Özel baskı (2019): 507 sayfa.

2025 yılı Ekim ayına ait e-defterlerin gönderilmesi için son gün, 16.02.2026 Pazartesi günüdür. e-Defterlerin gönderilmesi gereken tarihler, mükellefin tercihine göre aylık veya geçici vergi dönemleri bazında değişiklik gösterebilir. Aylık yükleme tercihinde bulunanlar için: İlgili ayı takip eden dördüncü ayın 14'üne kadar. Geçici vergi dönemleri bazında yükleme tercihinde bulunanlar için: Gelir vergisi mükellefleri için ilgili olduğu geçici vergi dönemine ilişkin gelir geçici vergi beyannamesinin verileceği ayı takip eden ayın 10'una kadar; diğer mükellefler için kurum geçici vergi beyannamesinin verileceği ayı takip eden ayın 14'üne kadar.

Araç sigorta giderleri, 180. Gelecek Aylara Ait Giderler ve 280. Gelecek Yıllara Ait Giderler hesaplarında izlenir. 180. Gelecek Aylara Ait Giderler: Cari dönem içinde peşin ödenen ve ilgili gider hesaplarına kaydedilmemesi gereken, gelecek döneme ait giderleri içerir. 280. Gelecek Yıllara Ait Giderler: Sonraki hesap dönemine sarkan sigorta giderlerini izler. Ayrıca, binek araçlar için sigorta giderinin %70'i gider yazılabilir, kalan %30'luk kısım ise kanunen kabul edilmeyen giderler hesaplarında izlenir.