Modernleşme

Dolmabahçe Sarayı'nın 13 yılda yapılmasının sebebi, inşasının 1843 yılında başlayıp 1856 yılında tamamlanmasıdır. Sarayın yapımı, ünlü Balyan ailesinin liderliğinde gerçekleştirilmiştir: İlk olarak mimar Garabet Amira Balyan başlamış, onun vefatından sonra oğlu Nigoğos Balyan inşaatı tamamlamıştır. Dolmabahçe Sarayı'nın inşası, dönemin en önemli mühendislik ve mimarlık projelerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Türk toplumunda modernleşme ve değerler üzerine Üzeyir Ok'un hangi kurama göre çalıştığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, Türk modernleşmesi ve değerleri üzerine bazı kuramlar şunlardır: Modernleşme Kuramı. Sentez Yaklaşımı.

1960 sonrası Türk hikayelerinden bazı örnekler: Bilge Karasu: "Gece", "Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı", "Kısmet Büfesi". Leyla Erbil: "Cüce", "Tuhaf Bir Kadın", "Eski Sevgili", "Karanlığın Günü". Sevim Burak: "Yanık Saraylar", "Sahibinin Sesi". Metin Kaçan: "Fındık Sekiz", "Adalara Vapur", "Harman Kaplan". Yusuf Atılgan: "Aylak Adam", "Anayurt Oteli". Erdal Öz: "Kanayan", "Gülünün Solduğu Akşam", "Sular Ne Güzelse". Orhan Duru: "Dünya Batıyor Mu", "Kısas-ı Enbiya", "Denge Uzmanı", "Bırakılmış Biri", "Bir Büyülü Ortamda". Bu dönemde ayrıca Demir Özlü, Ferit Edgü, Selim İleri gibi yazarlar da önemli eserler vermiştir.

İnkılâpçılık ve çağdaşlaşma aynı şey değildir, ancak aralarında sıkı bir ilişki vardır. İnkılâpçılık, Atatürk ilkelerinin korunmasını esas alan ve bu esaslara dayanarak, yeni atılımlarla Türk toplumunun ilerlemesini sağlayacak bir ilkedir. Çağdaşlaşma, ise sadece Batı'yı taklit etmek değil, aynı zamanda aklın, bilimin ve teknolojinin rehberliğinde sürekli bir ilerleme ve gelişme sürecidir. Dolayısıyla, inkılâpçılık çağdaşlaşma ile sıkı bir ilişki içinde olsa da, aynı şey değildir.

Sezai Karakoç'un "Kar Şiiri"nin yazılma nedeni, şairin çocukluk anılarını ve kış mevsiminin ona hatırlattıklarını ifade etme isteği olabilir. Şiirde, kışın hem sıcak hem de soğuk yüzü yansıtılır; kış, unutulan çocukluk anılarını ve uzaktaki okula giden küçük Sezai'nin yaşadığı zorlukları hatırlatır. Ayrıca, "Kar Şiiri"nin yazılma sebeplerinden biri de karın ilâhî boyuttaki yansımasını ifade etme arzusu olabilir. Şiirin tam olarak neden yazıldığına dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır.

Mahmut Hakkı Akın'ın "Türkiye'de Modernleşme: Din, Siyaset ve Toplumsal Değişme" kitabı, Türkiye'nin 18. yüzyılın sonundan itibaren yaşadığı büyük tarihsel ve toplumsal değişme sürecini ele alır. Kitapta, devletin kendi bekasını sağlamak amacıyla gerçekleştirdiği bürokratik yenilenme sürecinin, Osmanlı modernleşmesinin temel karakteristiklerinden biri olduğu ve bu sürecin, bürokrasi için yetişen yeni nesillerin zihniyet dönüşümüne yol açtığı savunulur. Kitap, bu birikimi temel alarak, Cumhuriyet döneminde yaşanan tarihsel ve sosyolojik değişim sürecini farklı konular üzerinden analiz etme çabasındadır. Kitabın tam içeriğine şu sitelerden ulaşılabilir: matbukitap.com; 1000kitap.com.

Modernleşme dönemi Ortadoğu'yu çeşitli şekillerde etkiledi: Seküler modernleşme: Ortadoğu, seküler iktidarların kültür yaratma projelerine sahne oldu. Devrimci hareketler: Modernleşme, bazı ülkelerde radikal İslami hareketlerin ortaya çıkmasına yol açtı. Ulus devlet ve modernleşme: Türkiye'de Mustafa Kemal önderliğinde başlayan uluslaşma süreci, Ortadoğu'da Baas hareketi gibi benzer modernleşme girişimlerine ilham verdi. Dış etkiler: Modernleşme, Batı'nın bölgesel yayılmasıyla birlikte, Ortadoğu'da ekonomik ve siyasi yapısal değişikliklere yol açtı. Modernleşmenin Ortadoğu üzerindeki etkileri, tarihsel ve kültürel derinliklere bağlı olarak farklılık gösterdi.

Osmanlı'da reform hareketlerinin geç gelmesinin bazı nedenleri: Geleneksel anlayış: Osmanlı yöneticileri, 16. yüzyıla kadar Avrupa'daki gelişmelerden daha üstün bir sisteme sahip olduklarını düşünüyorlardı. Dış saldırılar: 18. yüzyılda Rusya ve Avusturya gibi devletlerle yaşanan yenilgiler, Osmanlı'nın askeri ve siyasi üstünlüğünü kaybetmesine yol açtı. İç sorunlar: Merkezi idarenin eyaletler üzerindeki denetimini kaybetmesi ve vergi toplama sisteminin bozulması, reformların finansmanını zorlaştırdı. Direnç: Yeniçeri Ocağı ve ulema sınıfı gibi geleneksel yapılar, modernleşme çabalarına karşı çıktı. Kültürel ve bilimsel fark: Rönesans ve Reform gibi Avrupa'daki gelişmelerin takip edilememesi, Osmanlı ile batı dünyası arasında kültürel ve bilimsel bir fark oluşmasına neden oldu.

Tanzimat Fermanı'nın sosyal bilgiler açısından önemi şu şekilde özetlenebilir: Modernleşme ve Batılılaşma: Ferman, Osmanlı Devleti'nde anayasacılık faaliyetlerini başlatmış ve batılılaşma hareketlerini hızlandırmıştır. Hukukun Üstünlüğü ve Eşitlik: Hukukun tüm bireyler için geçerli ve bağlayıcı olduğu kabul edilmiş, herkesin hukuk önünde eşit olduğu ve adil bir şekilde yargılanacağı garanti altına alınmıştır. Mülkiyet Hakları: Mülkiyet hakkı devlet garantisi altına alınmış ve her bireyin mülkiyetini koruma ve kullanma hakkına sahip olduğu belirtilmiştir. Eğitim Reformları: Eğitimde modernleşme teşvik edilmiş, yeni okullar açılmış ve eğitim imkanları genişletilmiştir. Askeri ve İdari Düzenlemeler: Zorunlu askerlik sistemi kurulmuş ve merkeziyetçilik ilkesine dayalı bir idari yapı oluşturulması öngörülmüştür. Bu düzenlemeler, Osmanlı toplumunda sosyal yapının yeniden düzenlenmesine ve merkezin güçlenmesine katkıda bulunmuştur.

Osmanlı'da fes, 25 Kasım 1925'te Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Şapka Kanunu'nu çıkarması nedeniyle yasaklandı.

Türkiye'de kayınpeder ve gelinlerin neden ayrı yaşadığına dair bilgi bulunamadı. Ancak, İslam hukukuna göre gelinlerin, kocalarının ana babasıyla aynı evde yaşamaya mecbur olmadığı, ancak onlara hizmet etmelerinin tavsiye edildiği belirtilmiştir. Kayınpeder ve gelinler arasındaki ilişkiler, kültürel ve toplumsal normlara göre değişiklik gösterebilir. Örneğin, bazı durumlarda kayınpeder ve gelin arasında hukuki veya duygusal çatışmalar yaşanabilir.

Mustafa Kemal Atatürk'ün moda anlayışı şu şekilde özetlenebilir: Şıklık ve zarafet: Atatürk, kıyafetlerinde zarafeti ön planda tutmuş, aşırı süslemeden ve abartılı renklerden kaçınmıştır. Modernlik: Atatürk'ün tarzı, döneminin ötesinde yenilikçi ve modern çizgiler taşımıştır. Pratiklik: Rahat ve dayanıklı giysiler tercih etmiştir. Sembolizm: Osmanlı dönemine ait geleneksel kıyafetlerden uzaklaşarak modern bir stili benimsemiş, bu sayede yeni Cumhuriyet'in modern yüzünü temsil etmiştir. Eğitici ve örnek olma amacı: Atatürk, giyimiyle topluma örnek olmayı amaçlamış, gençlerin ve kadınların modern giyim anlayışını benimsemelerini teşvik etmiştir. Renk paleti: Genellikle lacivert, siyah ve gri gibi koyu ve nötr renkleri tercih etmiştir. Aksesuarlar: Fötr ve silindir şapkalar, kravatlar ve cep mendilleri gibi aksesuarlara önem vermiştir.

Mustafa Kemal Atatürk'ün çağdaşlık anlayışı şu temel ilkelere dayanır: Tam bağımsızlık. Akıl ve bilim. Uluslaşma. Sosyal devlet ilkesi. Atatürk'ün çağdaşlık anlayışı, Osmanlı modernleşmesinden farklı olarak, Batı'nın her türlü güdümünden kurtulmayı ve önce özgür akla, çağdaş bilime yönelmeyi öngörür.

Batılılaşmanın Olumlu Etkileri: Modernleşme ve Gelişim: Eğitim, hukuk, teknoloji ve sanayi alanlarında yapılan reformlar, toplumların daha gelişmiş bir yapıya kavuşmasını sağlar. Bireysel Haklar: Batılılaşma, birey hakları, demokrasi ve eşitlik gibi kavramların güçlenmesine katkıda bulunur. Küresel Entegrasyon: Küreselleşme ile birlikte, Batılılaşma toplumların dünya ile daha yakın ilişkiler kurmasını sağlar. Batılılaşmanın Olumsuz Etkileri: Kültürel Kimlik Kaybı: Batı değerlerinin benimsenmesi, yerel kültürlerin ve geleneklerin zayıflamasına yol açabilir. Toplumsal Çatışmalar: Geleneksel kültürle Batı kültürünün çatışması, toplumsal gerilimlere neden olabilir. Ekonomik ve Sosyal Sorunlar: Hızlı modernleşme, ekonomik ve sosyal dengesizliklere yol açabilir.

II. Mahmud, modernleşme çabaları kapsamında sakalını kesmiştir. Bu yenilik, halk ve ulema tarafından eleştirilmiş ve II. Mahmud'a "gavur padişah" denmesine neden olmuştur.

III. Selim dönemi (1789-1807), Osmanlı İmparatorluğu'nda modernleşme ve reform hareketlerinin ön plana çıktığı bir dönemdir. Bazı önemli olaylar: Askeri Reformlar: Nizam-ı Cedid adlı ilk kez batılı tarzda ordu kurulmuş, askeri okullarda yabancı dil eğitimi başlatılmış ve askeri teşkilat güçlendirilmiştir. Yönetim ve Bürokratik Reformlar: Danışma mekanizmaları oluşturulmuş, vezirlerin görev süreleri düzenlenmiş ve eyaletlerde istikrar sağlanmaya çalışılmıştır. Siyasi Değişimler: Merkezi Meclis kurulmuş ve devletin yönetiminde daha aktif bir rol oynanmıştır. Dış Politika: Avrupa ülkelerinde daimi elçilikler açılmış ve dış borçlanma düşünülmüştür. III. Selim, 1807'de Kabakçı Mustafa'nın önderliğindeki yeniçeri isyanı sonucu tahttan indirilmiştir.

Arabesk müzik, Türkiye'deki modernleşme süreciyle çeşitli şekillerde ilişkilidir: Göç ve Kentleşme: 1950'ler ve 1960'larda sanayileşme ve kentleşme, arabeskin ortaya çıkışını tetiklemiştir. Modernleşme Politikaları: Cumhuriyetin ilk yıllarındaki modernleşme çabaları, arabeskin doğuşunu dolaylı olarak etkilemiştir. Popüler Kültür: Arabesk, modernleşme sürecine bir tepki olarak doğmuş ve başlangıçta bir başkaldırı müziği olarak ortaya çıkmıştır. Devlet Politikaları: 1980'lerden itibaren arabesk, devlet politikalarının bir parçası olmuş ve TRT gibi kurumlarda yer bulmaya başlamıştır. Arabesk, Türk müzik geleneğine yabancı unsurlar içerdiği için zaman zaman bir yozlaşma olarak görülmüş ve toplumsal anlamdaki karmaşalara işaret eden bir terim haline gelmiştir.

Sorun Yaratan Adam (Den Brysomme Mannen), 40 yaşındaki Andreas'ın kendini garip bir şehirde bulmasını ve bu şehirde yaşadığı uyumsuzluğu anlatıyor. Andreas, insanların iyi kötü tüm duygulardan yoksun olduğu ve yaşama belirtisi bile bulunmayan bu şehirde bir şeylerin yanlış gittiğini fark eder. Film, konformizmin bir din haline geldiği ve insanların mekanikleştiği bir dünyayı eleştiriyor.

Efsane liderlerden bazıları ve özellikleri şunlardır: Mustafa Kemal Atatürk. Büyük İskender. Cengiz Han. Julius Caesar. Fatih Sultan Mehmet. Efsane liderlerin özellikleri arasında askeri deha, politik başarı, kültürel katkı ve tarihsel etki gibi unsurlar yer alır.

İsmail Paşa'nın nasıl zengin olduğuna dair farklı görüşler bulunmaktadır. Bir görüşe göre, İsmail Paşa, Mısır'da modernleşme adına yaptığı atılımlarla zenginleşmiştir. Diğer bir görüşe göre, İsmail Paşa, hızlı artan dış borçlar sayesinde zenginleşmiştir.