Modernleşme

Fecr-i Âti topluluğu, Türk edebiyatında önemli bir yere sahiptir çünkü: 1. İlk edebi topluluk olarak kabul edilir. 2. Batı edebiyatını tanıtma amacı güderek, Türk edebiyatını Batı edebiyatına yaklaştırmak için çalışmıştır. 3. Yenilikçi bir anlayış ortaya koyarak, Tanzimat ve Servet-i Fünun dönemlerinin ardından modernleşme çabalarını temsil etmiştir. 4. Genç yetenekleri bir araya getirme ve onları destekleme amacı taşımıştır. 5. Fikir münakaşaları ile kamuoyunu aydınlatmaya çalışmış, edebiyat ve fikir konuları üzerine konferanslar düzenlemiştir.

Çalıkuşu Feride, romanda birkaç önemli değeri temsil eder: 1. Eğitim ve Modernleşme: Feride, eğitimli ve modern bir Türk kızını simgeler. 2. Özgürlük ve Bağımsızlık: Feride'nin özgürlük arayışı ve kendi hayatını kurma çabası, bağımsızlık ve modern kadının değerlerini yansıtır. 3. Şefkat ve Merhamet: Feride, çevresindeki insanlara karşı şefkatli ve merhametli bir tutum sergiler; örneğin, Munise'yi evlat edinmesi bu değerleri gösterir. 4. Gurur: Feride'nin gururu, aşkıyla olan çatışmalarında önemli bir rol oynar ve onun güçlü bir karakter olmasını sağlar.

"Bizim Akdeniz" adlı gezi yazısında işlenen konular şunlardır: 1. Akdeniz Bölgesi'nin Coğrafi ve Kültürel Özellikleri: Yazıda, Afyon, Isparta, Burdur ve Antalya gibi Akdeniz illerinin doğal güzellikleri, tarihi ve kültürel dokusu anlatılmaktadır. 2. Yazarın Kişisel Anıları: Falih Rıfkı Atay'ın bu şehirlerdeki anıları ve gözlemleri de metne dahil edilmiştir. 3. Cumhuriyet Dönemi ve Modernleşme: Yazar, cumhuriyetin getirdiği yeniliklerin bu bölgelerdeki etkilerini ve modernleşme sürecini ele almaktadır.

Kavalalı Mehmed Ali Paşa'nın kurduğu ordu, modern ve disiplinli bir yapıya sahipti. Özellikleri: - Zorunlu askerlik sistemi: Paşa, Mısır'ın yoksul halkını askere alarak onlara üniforma, silah ve para sağladı. - Eğitim ve reformlar: Fransa'dan uzman askerler getirtti ve orduyu yenileyerek tamamen modern bir ordu ve donanma kurdu. - Yabancı uzmanlar: Askeri okulların sayısını artırdı ve bu okullarda eğitim için Fransız subaylar görevlendirdi. - Sanayi ve fabrikalar: Ordunun silah ve mühimmat ihtiyacını karşılamak için fabrikalar açtı. Bu ordu sayesinde Kavalalı, Sudan, Suriye ve Güney Anadolu'nun bazı kısımlarını da kapsayacak şekilde Ortadoğu'nun geniş alanlarına yayılmayı başardı.

Tasvir-i Efkar Gazetesi'nin önemi şu şekilde özetlenebilir: 1. İlk Özel Türkçe Gazetelerden Biri: Tasvir-i Efkar, Tercüman-ı Ahval'den sonra çıkarılan ikinci özel Türkçe gazetedir. 2. Fikir Gazeteciliği: Haber gazeteciliğinin yanı sıra bir fikir gazetesi olarak da dikkat çekmiş ve düşünce gazeteciliğinde çığır açmıştır. 3. Modernleşme ve Aydınlanma: Osmanlı toplumunun modernleşmesi ve aydınlanması için önemli bir rol oynamış, dünya haberleri, bilim ve teknoloji gibi konularda geniş bir içerik sunmuştur. 4. Yüksek Baskı Kalitesi: Dönemin diğer gazetelerine göre yüksek baskı kalitesi ve renkli baskı yapabilme yeteneği ile öne çıkmıştır. 5. Yazar Kadrosu: Döneminde Ali Ekrem Bolayır, Halit Ziya Uşaklıgil, Tevfik Fikret, Yakup Kadri Karaosmanoğlu gibi önemli yazarları bünyesinde barındırmıştır.

"Yaprak Dökümü" kitabı, Reşat Nuri Güntekin tarafından kaleme alınmış olup, 1930'lu yıllarda modernleşme sürecinde Türk toplumunda yaşanan sosyal değişimin toplumsal değerleri nasıl etkilediğini anlatır. Romanda, Ali Rıza Bey ve ailesinin Trabzon'dan İstanbul'a taşınmasıyla başlayan hikaye, ailenin yaşadığı zorluklar ve ahlaki değerlerin yitirilmesi üzerinden işlenir.

Brezilya'daki Jön Türkler (Jovens Turcos), 20. yüzyılın başlarında Brezilya ordusunda modernleşme hareketleri başlatan bir grup genç subaydır. Amaçları, Alman ordusunun teknik kapasitesini ve sistemini Brezilya'ya uygulamak ve ulusal savunmayı güçlendirmektir. Önemli isimleri arasında, 1930 darbesinin başındaki figür olan Góis Monteiro bulunmaktadır.

İstanbul'un en büyük arayışları arasında şunlar öne çıkmaktadır: 1. Modernleşme ve Kent Yönetimi: İstanbul'un modern bir kent yönetimi modeline kavuşması için yapılan kurumsal ve yasal düzenlemeler. 2. Kentsel Yoğunlaşma ve Kapasite Artışı: Artan nüfus ve kentsel ihtiyaçlar nedeniyle mevcut yapıların mekansal ve yaşamsal olarak daha da yoğunlaşması. 3. Deprem Güvenliği: Deprem riski nedeniyle daha sağlam zeminli bölgelere göç ve eski yapıların yenilenmesi.

Isadora iki farklı bağlamda değerlendirilebilir: 1. IsaDora Markası: İsveç kökenli bir kozmetik markası olan IsaDora, görsel kimliğini ve ürün tasarımını yenileyerek modern bir imaj oluşturdu. 2. Isadora Duncan: 20. yüzyıl Amerikalı dansçısı Isadora Duncan, baleyi özgürleştirerek modern dansı geliştirdi.

Kısa Türkiye Tarihi, genel olarak Türkiye'nin siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel gelişimini anlatır. Bu tarihçe genellikle şu konuları kapsar: Osmanlı İmparatorluğu'nun modernleşme süreci ve Tanzimat Fermanı, Jön Türk hareketi ve II. Meşrutiyet devrimi gibi önemli kilometre taşları. Kurtuluş Savaşı ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu. Atatürk dönemi reformları ve devrimleri. Çok partili döneme geçiş ve demokrasi serüveni. 1960 ve 1980 darbeleri gibi iç meseleler. Güncel konular, Kıbrıs sorunu, azınlıklar ve dinin kamusal rolü gibi.

"İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı" eserinde ele alınan kişiler ve özellikleri şunlardır: 1. II. Mahmud: Osmanlı padişahlarından biri olup, yaşamını ve saltanatını borçlu olduğu Alemdar Mustafa Paşa'ya sadaret mührünü vermiştir. 2. Alemdar Mustafa Paşa: Okuma yazma bilmemesine rağmen Batı dünyasının gücünü ve temel reformlarının önemini kavramış, Rumeli ve Anadolu'nun güçlü ayanlarıyla anlaşma yaparak Sened-i İttifak'ı imzalamıştır. 3. Tanzimat Dönemi Bürokratları: Tanzimat döneminde yönetime egemen olmuş, laik eğitim ve hukuku tesis etme çabaları göstermiştir. 4. Kavalalı Mehmed Ali Paşa: Mısır valisi olarak, Osmanlı'ya karşı isyan etmiş ve Doğu Akdeniz'de Osmanlı'nın etkinliğini azaltmıştır. Bu kişiler, Osmanlı İmparatorluğu'nun 19. yüzyılındaki modernleşme ve reform süreçlerinde önemli roller üstlenmişlerdir.

Japonya'nın "başka bir dünyaya açılan kapı" olarak anılması, tarihsel ve kültürel bağlamlarda farklı anlamlar taşıyabilir: 1. Sakoku Politikası: 1639 yılında Tokugawa Şogunluğu tarafından uygulanan Sakoku politikası, Japonya'nın dış dünyayla ilişkilerini keserek kendini izole etmesini ifade eder. Bu nedenle, Japonya'nın kapıları Batı'ya kapalıyken, bazı kaynaklar tarafından "başka bir dünya" olarak nitelendirilmiş olabilir. 2. Modernleşme ve Teknolojik Gelişmeler: 1854 yılında Kanagawa Antlaşması ile Japonya'nın dış dünyaya açılması, ülkenin modernleşme sürecinin başlangıcı olarak kabul edilir. 3. Mistik ve Efsanevi İnançlar: Bazı kültürlerde ve efsanelerde, boyut kapıları veya portallar, farklı âlemlere ve boyutlara açılan kapılar olarak tasvir edilir.

II. Mahmud dönemi, Osmanlı tarihinde Batılılaşma (modernleşme) akımı ile öne çıkar. Bazı önemli ıslahatlar: Yeniçeri Ocağı'nın kaldırılması ve Avrupai tarzda eğitim gören Asakir-i Mansure-i Muhammediyye ordusunun kurulması. İlköğretimi zorunlu hale getirme ve modern anlamda ilk harp okulu ile tıp okulunun açılması. Divan-ı Hümayun'un kaldırılarak yerine Meclis-i Vâlâ ve Meclis-i Vükela'nın kurulması. Müsadere sisteminin kaldırılması ve posta teşkilatının kurulması.

Hadza kabilesinin yok olmasının birkaç nedeni vardır: 1. Modernleşme ve Habitat Kaybı: Artan tarım faaliyetleri ve yerleşim alanlarının genişlemesi, geleneksel avcılık ve toplayıcılık alanlarını daraltmaktadır. 2. Sosyal Sorunlar: Kabile üyeleri arasında bulaşıcı hastalıklar ve alkol kullanımı gibi sosyal sorunlar artmaktadır. 3. Toprak Kaybı: Son elli yılda %90'a varan toprak kaybı yaşamışlardır. 4. Kültürel Baskılar: Sömürge ve hükümet baskılarına karşı savaş vermişlerdir, bu da sayılarının azalmasına neden olmuştur.

Ahmet Hamdi Tanpınar'ın "Huzur" romanı, bir dünya görüşüne ve hayat nizamına kavuşamamış Cumhuriyet aydınlarının "huzursuzlukları"nı anlatır. Romanın ana temaları arasında şunlar yer alır: Varoluş sorunu. Aşk ve iç çatışma. Kimlik arayışı. İstanbul'un tasviri. Ayrıca, romanın adı huzur olsa da, eser daha çok huzursuzluğu ve yok oluşu işler.

"Fatih-Harbiye" kitabı, Peyami Safa tarafından 1931 yılında yazılmış ve modern bir hayat ile geleneksel değerler arasındaki çatışmayı ele almaktadır. Roman, Neriman adlı karakterin hikayesini anlatır. Kitapta işlenen diğer temalar arasında yanlış batılılaşma, huzur ve sağlıklı bir ruh hali için kendine yabancılaşmamak gerektiği gibi bireysel ve sosyal konular yer alır.

Refik Halit Karay'ın "Bugünün Saraylısı" romanında, modernleşme sürecinin bireysel ve toplumsal düzeyde yarattığı etkiler anlatılmaktadır. Romanda işlenen başlıca temalar şunlardır: Batılılaşma ve geleneksel değerler: Batı kültürünün etkisiyle geleneksel Türk yaşam tarzı arasındaki zıtlıklar. Toplumsal çatışma: Eski düzenin savunucuları ile yeni düzeni benimsemeye çalışan bireyler arasındaki gerilim. Kimlik arayışı ve bunalım: Karakterlerin, hem Batılı bir yaşam tarzını benimsemek isteyip hem de geleneksel değerlerden kopmak istememesi. Aşk ve toplum: Aşkın toplumsal bağlamda nasıl şekillendiği ve bireylerin aşk hayatındaki özgürlüklerini nasıl kaybettikleri. Karay, bu temaları eleştirel bir bakış açısıyla ele alırken, kendi dünya görüşünü ve yaşam üslubunu da yansıtmaktadır.

Mustafa Kemal Atatürk'ün Batıya bakışı, çağdaşlaşma ve bağımsızlık odaklıdır. Atatürk, Batı medeniyetinin bir bütün olarak alınması gerektiğini savunmuş ve toplumun ve devletin yapısında temelden değişikliklerin zorunlu olduğuna inanmıştır. Ayrıca, Atatürk emperyalizme karşı bir tutum sergilemiş ve Batı'nın Türkiye üzerindeki emperyalist politikalarına karşı çıkmıştır.

Dolmabahçe Sarayı, Osmanlı İmparatorluğu'nun modernleşme hareketleri kapsamında ve daha büyük, fonksiyonel bir saraya olan ihtiyaç nedeniyle 13 yılda inşa edilmiştir. Sarayın yapımına 1843 yılında başlanmış ve inşaat süreci, Sultan Abdülmecid döneminde, Balyan ailesinin ünlü mimarları Garabet Balyan ve oğlu Nigoğayos Balyan'ın yönetiminde yürütülmüştür.

"Modern Çin'in Doğuşu" kitabı, Hui Wang tarafından yazılmış olup, Çin'in modernleşmesi ve modernitenin Çinlileşmesi süreçlerini ele almaktadır. Kitapta, Çin düşüncesinin 7. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar olan tarihsel gelişimi incelenmekte ve imparatorluktan sosyalist bir devlete dönüşüm sürecindeki yansımalar ortaya konulmaktadır.