Modernleşme

Mustafa Kemal Atatürk, bilimi çağdaşlaşmanın temel taşı olarak gördüğü için bilime büyük önem vermiştir. Atatürk'ün bilime önem vermesinin bazı nedenleri: Çağdaşlaşma hedefi: Türkiye Cumhuriyeti'ni bilimsel düşünce üstüne kurmuş ve çağdaş uygarlık seviyesine ulaşma hedefinin yolunu ilim ve fen olarak belirlemiştir. Akılcılık: Bilim ve akılcılığı, bireysel gelişimden devlet yönetimine kadar her alanda temel prensip olarak kabul etmiştir. Eğitimin bilimselleştirilmesi: Eğitim-öğretimde bilimselleşmeyi desteklemiş, Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birliği sağlamış ve üniversitelerin bilimsel bir anlayışa sahip olmasını hedeflemiştir. Dilin bilim dili olarak geliştirilmesi: Türkçeyi bilim dili olarak güçlendirmeye çalışmış, bilimsel terimleri Türkçeleştirmiş ve Türk Dil Kurumu'nu kurmuştur. Bilimsel çalışmaların teşvik edilmesi: Yurt dışına başarılı öğrenciler göndermiş, yurt dışındaki saygın bilim insanlarını Türkiye'ye davet etmiş ve birçok bilimsel kongre düzenlemiştir.

Güleryüz Cobra otobüslerinin kaldırılmasının nedeni, eski modellerinin şehir içi ulaşımda yerini daha modern ve yüksek kapasiteli otobüslere bırakması olabilir.

Türkiye'de müziğin kurumsallaşması Cumhuriyet Dönemi ile birlikte modernleşme projesi olarak başlamıştır.

Tanzimat döneminde toplumsal konuların işlenmesinin temel nedeni, Osmanlı İmparatorluğu'nun modernleşme ve batılılaşma çabası idi. Ayrıca, eğitim alanındaki yenilikler de toplumsal yapının değişimine katkı sağladı ve halkın bilinçlenmesine zemin hazırladı.

Louvre Müzesi'nde piramit, modernizasyonu ve genişletilmesini amaçlayan "Grand Louvre" projesinin bir parçası olarak inşa edilmiştir. Piramidin mimarı, Çinli Amerikalı I. M. Pei'dir. Tasarımının nedenleri: - Işık ve havalandırma: Piramit, avlunun altındaki mekanlara ışık sağlamak ve daha iyi bir hava dolaşımı yaratmak için şeffaf bir yapı olarak planlanmıştır. - İşlevsellik: Yeraltı sistemine giriş oluşturarak, müzenin farklı kanatları arasında bağlantı sağlamış ve ziyaretçi dolaşımını iyileştirmiştir. - Sembolizm: Piramit, Louvre'un yeni bir sembolü olarak müzenin kimliğini modernize etmiş ve tanınırlığını artırmıştır.

Türklerin ilk tarihi genellikle dört ana döneme ayrılır: 1. İlk Türk Devletleri. 2. Ortaçağ Türk Devletleri. 3. Osmanlı İmparatorluğu. 4. Türkiye Cumhuriyeti.

Rifa'at Ali Abou-El-Haj'ın "Modern Devletin Doğası" kitabı, Osmanlı İmparatorluğu'nu yeniçağ modernleşmesi çerçevesinde ele alarak, 16.-18. yüzyıllarda yaşanan değişimin doğasını incelemektedir. Kitapta anlatılan ana konular şunlardır: - Osmanlı'ya yaklaşımdaki sorunlar: Osmanlı'nın tarih dışı ve değişmeyen bir oluşum olarak görülmesini ve bu yaklaşımın yarattığı olumsuz değerlendirmeleri eleştirmektedir. - Avrupa ile karşılaştırma: Osmanlı toplum ve devletini, döneminin Avrupa devlet ve toplumlarıyla karşılaştırarak analiz etmektedir. - Oryantalist yaklaşımlarla hesaplaşma: Batılı tarihçiler arasında yaygın olan oryantalist yaklaşımlara karşı çıkmaktadır.

Türkleşmek ve muasırlaşmak kavramları, Ziya Gökalp'in "Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak" adlı eserinde öne sürdüğü üç aşamalı modernleşme formülünün farklı yönlerini ifade eder. - Türkleşmek: Milli kimliği korumak ve etnik çeşitliliği Türk kimliği altında eritmek anlamına gelir. - Muasırlaşmak: Bilimsel ve teknik alanlarda çağdaş dünyaya ayak uydurmak, Batı'nın modernleşme ve ilerleme ideallerini benimsemek demektir.

Saatleri Ayarlama Enstitüsü romanının tahlili, eserin farklı yönleri ve temaları dikkate alınarak yapılabilir. İşte bazı başlıklar: 1. Konu ve Bölümler: Roman, dört bölümden oluşur ve her bölümde farklı karakterler üzerinden dönemin tahlili yapılır. 2. Anlatım Tekniği ve Dil: Eserde ironi, hiciv, mizah gibi anlatım teknikleri kullanılır. 3. Karakterler: Hayri İrdal, romanın hem anlatıcısı hem de başkahramanıdır. 4. Temalar: Eserde, modernleşme süreci, eski-yeni çatışması, Doğu-Batı kültürü, zaman ve saat kavramları gibi temalar işlenir. 5. Edebi Değer: Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Türk edebiyatının başyapıtlarından biri olarak kabul edilir ve 20. yüzyıl Türkiye'sinin sosyo-kültürel değişimlerini benzersiz bir dille anlatır.

Mehmet Genç, 19. yüzyıl Osmanlı ekonomisi için şu değerlendirmeleri yapmıştır: 1. Modern Büyüme Karşısında Osmanlı Ekonomisi: Genç, Osmanlı ekonomisinin modern iktisadi büyümeden farklı olduğunu, daha eşitlikçi temellere dayandığını belirtmiştir. 2. Değişim Süreci: 18. yüzyılın son çeyreğinden Tanzimat'a kadar olan süreçte Osmanlı ekonomisinin yatırımlarının çözüldüğünü ve sermaye birikiminin tükendiğini, bu durumun Osmanlı'nın Avrupa'daki sanayi devrimine ayak uyduramamasına yol açtığını söylemiştir. 3. Geçiş Dönemi: Genç'e göre, klasik dönemin tamamen sona erdiği ve 19. yüzyılın ortalarından başlayarak modern bir ekonomik yapıya geçişin temelleri atılmıştır.

Ahmet Güner Sayar'ın "Osmanlı İktisat Düşüncesinin Çağdaşlaşması" adlı eseri, Osmanlı insanının neden modern iktisat standartlarını üretemediğine dair bir bakış açısı sunar. Bu bakış açısı, şu temel unsurları içerir: Zihniyet dünyası: Eserde, Osmanlı insanının zihin dünyasının şifrelerini çözmeye çalışarak, toplumun düşünce ve inanç dünyası ile iktisadi yapı ve kurumlar arasındaki ilişki çözümlenmeye çalışılır. Kültürel unsurlar: İktisadi geri kalmışlık sorunsalında genellikle kültürel unsurlar üzerine odaklanılır ve tasavvufun asıl mecrasından saptırıldığı tezi ileri sürülür. İktisadi düşünce yayılması: İktisadi düşüncenin yayılmasını etkileyen unsurlar ele alınarak, Osmanlı üzerindeki pratiği tartışılır. Ayrıca, eserde Tanzimat'a kadar Osmanlı'da modern iktisada dair dişe dokunur herhangi bir iz olmadığı tezi de öne sürülür.

III. Selim'in bazı ıslahatları: Askeri alanda: Nizâm-ı Cedîd Ordusu: Yeniçerilerin yerine batı tarzında Nizam-ı Cedîd ordusunu kurdu. Askeri okullar: Mühendishane-i Berr-i Hümâyun ve Kumbarahane gibi teknik okullar açtı. Eğitim alanında: Yabancı dil eğitimi: Fransızca'yı askeri okullarda zorunlu hale getirdi. İlk devlet matbaası: Matbaa-ı Amire'yi kurdu. Ekonomik alanda: Yerli malı kullanımı: Yerli malını teşvik etti, Avrupalı tüccarların iç ticarette faaliyet göstermesini yasakladı. Yönetim alanında: Eyalet düzenlemeleri: Eyaletleri yeniden düzenledi ve vezirlerin sayısını sınırladı. Diplomasi: Avrupa'da daimi elçilikler açtı. Sosyal alanda: Sağlık hizmetleri: Tıp okulu ve deniz sağlık hizmeti kurdu.

Sultan Abdülmecid, fotoğraf çektiren ilk Osmanlı padişahı olarak, modernleşme ve Batılılaşma çabalarının bir parçası olarak bu sanatı benimsemiştir. Ayrıca, Avrupa nişanları takan ilk Osmanlı padişahı olması ve yabancı elçiliklerde düzenlenen balolara katılması, Avrupa ile olan ilişkilerini ve Batı kültürüne olan ilgisini yansıtmak için fotoğraflara yer vermesini gerektirmiştir.

Lale Devri ile önceki dönemler arasındaki farklar şunlardır: 1. Batı'ya Yönelim: Lale Devri, Osmanlı'nın Batı'ya ilk kez bilinçli şekilde yöneldiği dönemdir. 2. Islahatların Kapsamı: Lale Devri'nde sosyal, kültürel ve ekonomik alanlarda da değişiklikler yapılmıştır. 3. Eğlence ve Saray Hayatı: Lale Devri, sosyal hayatta bir rahatlama ve zevk dönemi olarak öne çıkmıştır. 4. Modernleşme Amaçlı Ekonomik Faaliyetler: Ekonomik alanda Avrupa tarzı üretim teknikleri benimsenmeye çalışılmış, kağıt fabrikası ve tekstil atölyeleri gibi modern işletmeler açılmıştır. 5. Halkın Katılımı: Lale Devri ıslahatları, genellikle üst sınıfın ihtiyaçlarına ve zevklerine yönelik olmuştur.

Arap milliyetçiliğinin doğuşu ve gelişimi şu şekilde özetlenebilir: 19. yüzyıl. I. Dünya Savaşı. 20. yüzyıl. İkinci Dünya Savaşı sonrası. Arap milliyetçiliği, Altı Gün Savaşı'nda Arap ordularının yenilgisinden sonra gözden düşmüştür.

Çin, tarımı modernleştirmek için çeşitli stratejiler uygulamaktadır: 1. Teknoloji ve Makineleşme: Tarım makinelerinin ve yeni teknolojilerin kullanımı yaygınlaşmıştır. 2. Modern Koruma Tarımı: 2023-2030 dönemini kapsayan bir plan ile modern korumalı tarımın geliştirilmesi hedeflenmektedir. 3. Sürdürülebilir Tarım: Organik tarım ve sürdürülebilir tarım uygulamaları benimsenmektedir. 4. Eğitim ve Bilinçlendirme: Çiftçilere modern tarım teknikleri ve yöntemleri konusunda eğitim verilmektedir. 5. Pazar Ekonomisine Geçiş: Tarım ürünlerinin pazar ekonomisine daha fazla entegre edilmesi, çiftçilerin gelirlerini artırmıştır.

Özerk çizim, yani mimarlıkta modernleşme sürecinde "özerk mimarlık" kavramı, 19. yüzyılda ortaya çıkmıştır.

Batılılaşma ve inkılapçılık farklı ilkelerdir, ancak birbirleriyle ilişkilidir. İnkılapçılık, Atatürk'ün ilke ve devrimlerini korumayı ve geliştirmeyi amaçlar, çağdaş uygarlık düzeyine yönelmeyi hedefler. Batılılaşma ise, batı medeniyetinin kurum ve kuruluşlarını alarak çağdaşlaşmayı ifade eder. Bu bağlamda, batılılaşma inkılapçılığın bir parçası olarak görülebilir.

"Modern Devletin Doğası: 16. Yüzyıldan 18. Yüzyıla Osmanlı İmparatorluğu" kitabı, Osmanlı toplum ve devlet yapısını yeniçağ modernleşmesi çerçevesinde ele almaktadır. Kitapta işlenen konular arasında: - Değişimin doğası: 16.-18. yüzyıllarda Osmanlı'da yaşanan değişimin özellikleri. - Avrupa ile karşılaştırma: Osmanlı'nın Avrupa devlet ve toplumlarıyla benzerlikleri ve farklılıkları. - Bürokratik ve askeri reformlar: Tanzimat öncesi dönemde yapılan ıslahatlar ve bunların etkileri. - Oryantalist yaklaşımların eleştirisi: Batılı tarihçiler arasında yaygın olan oryantalist bakış açılarıyla hesaplaşma.

Çağdaşlaşma yerine kullanılabilecek bazı kelimeler şunlardır: Modernleşme; Gelişme; Uygarlaşma; Batılılaşma; Endüstrileşme.