Metalurji

Metal durum, metallerin özelliklerini ve işlenme durumlarını ifade eder. Bazı metal durumları: İşlenmiş (F). Sertleştirilmiş (H). Tavlanmış (A). Çözelti tavlama (AT). Normalleştirilmiş ve tavlanmış (NT). Söndürülmüş (Q). Süperiletken. Ayrıca, metal yorgunluğu terimi de kullanılır.

Küresel grafitli dökme demir ve temper dökme demir arasındaki temel farklar şunlardır: Grafit Yapısı: Küresel grafitli dökme demirde karbon, grafit küreleri halinde bulunur. Mukavemet ve Süneklik: Küresel grafitli dökme demir, temper dökme demirden daha yüksek mukavemet ve tokluk gösterir. Üretim Yöntemi: Küresel grafitli dökme demir, döküm sırasında magnezyum (Mg) veya seryum (Ce) eklenmesiyle elde edilir. Bu farklılıklar, küresel grafitli dökme demiri özellikle otomotiv sanayinde daha yaygın hale getirir.

Hava kompresörünün metal gövdeye sahip olmasının bazı işlevleri: Dayanıklılık ve sağlamlık. Yüksek performans. Estetik. Ayrıca, metal gövdeli hava kompresörleri, otomotiv ve denizcilik sektörlerinde kullanım için idealdir. Hava kompresörlerinin genel olarak ne işe yaradığı hakkında bilgi almak için aşağıdaki kaynaklara başvurulabilir: arabam.com'da "Hava Kompresörü Nedir? Ne İşe Yarar?" başlıklı makale; atlascopco.com'da "Hava Kompresörü Nasıl Çalışır?" başlıklı kılavuz; nalport.com'da "Hava Kompresörü Nedir?" başlıklı yazı.

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa (İÜC) Metalurji ve Malzeme Mühendisliği bölümünde genellikle şu dersler verilmektedir: Temel Mühendislik Dersleri: Matematik, fizik, kimya. Metalurji ve Malzeme Bilimi Dersleri: Malzeme bilimi ve malzeme mekaniği. Metalurji. Malzeme karakterizasyonu. Malzeme seçimi. Kalite kontrol ve güvencesi. Seçmeli Dersler: Teknik ve üniversite seçmeli dersler. Staj: Zorunlu 45 iş günü staj. Ders programı, üniversiteye ve bölüme göre değişiklik gösterebilir.

Hayır, pik ve dökme demir aynı değildir. Pik demir, dökme demirin yapıldığı hammaddedir. Dökme demir ise pik demirdeki karbonun bir kısmının uzaklaştırılması ve diğer elementlerin eklenmesiyle elde edilir. Pik demir, çelik üretimi için bir ara ürün olarak kullanılırken, dökme demir çeşitli endüstriyel uygulamalarda kullanılır.

Demir ve kaynak ile ilgili bazı nesneler: Çelik: En bilinen demir alaşımıdır. Pik demir: %4-5 karbon ve değişen oranlarda katışkı içerir. Dökme demir: %2-4 karbon, %1-6 silisyum ve az miktarda manganez içerir. Ferforje: %0,15'ten daha az karbon içerir. Kaynak işlemleri için kullanılan bazı yöntemler: Elektrik ark kaynağı: Elektrik arkı ile metallerin eritilmesi. Gaz altı kaynağı (MIG, MAG, TIG): Eriyen metal elektrot ve iş parçası arasında ark oluşturulması. Lazer kaynağı: Lazer ışınının kaynak bölgesine odaklanması. Elektron demet kaynağı: Yüksek vakumda elektron demetlerinin kaynak bölgesine odaklanması. Tarihsel olarak demir ve kaynak ile ilgili bazı önemli gelişmeler: MÖ 3500: Mısır'da demir nesneler bulunmuştur. MÖ 1500: Küçük Asya'nın eski Hititleri, cevherlerinden demiri eriten ilk insanlar olmuştur. Sanayi Devrimi: Büyük ölçüde demire dayanmıştır.

Alüminyum biyet (billet), alüminyumun ekstrüzyon prosesinde kullanılan, silindirik veya dikdörtgen prizma şeklinde, yüksek saflıkta ve homojen yapıda üretilmiş yarı mamul bir metal parçasıdır. Özellikleri: Hafiflik. Korozyon direnci. Isı ve elektrik iletkenliği. İşlenebilirlik. Geri dönüştürülebilirlik. Kullanım alanları: İnşaat sektörü. Otomotiv sektörü. Havacılık ve uzay sanayisi. Elektrik ve elektronik sektörü.

Filmaşin demiri, çeşitli endüstriyel sektörlerde farklı amaçlarla kullanılır: İnşaat sektörü: Betonarme yapıların donatı malzemesi olarak kullanılır; kolonlar, kirişler ve diğer yapı elemanlarının imalatında tercih edilir. Otomotiv endüstrisi: Araçların şasi ve diğer yapısal parçalarının üretiminde kullanılır. Elektrik ve elektronik endüstrisi: Elektrik telleri ve iletim sistemlerinin imalatında kullanılır. Metal işleme ve imalat endüstrisi: Çeşitli metal parçaların üretimi için tercih edilir. Tarım ve bahçecilik: Tarım ekipmanlarının ve araçlarının üretiminde kullanılır. Diğer endüstriyel uygulamalar: Mobilya, savunma, enerji ve ambalaj sektörlerinde de kullanılır.

Çelik üretimi, kullanılan ham maddeye göre iki ana yöntemle gerçekleştirilir: 1. Hurdadan Çelik Üretimi: Elektrik Ark Ocağı (EAF) Yöntemi: Hurda çelik, elektrik arkıyla eritilerek yeniden çelik haline dönüştürülür. 2. Cevherden Çelik Üretimi: Yüksek Fırın (BF) ve Temel Oksijen Fırını (BOF) Yöntemi: Demir cevheri, yüksek fırında işlenerek ham demir elde edilir ve ardından BOF'da karbon ve safsızlıklardan arındırılarak çelik üretilir. Üretim aşamaları: 1. Hammadde Temini: Demir cevheri veya hurda çelik temin edilir. 2. Ergitme ve Sıvı Çelik Üretimi: Hammadde eritilerek sıvı çelik elde edilir. 3. Şekillendirme ve Soğutma: Sıvı çelik, istenilen formda şekillendirilir ve soğutulur. 4. Isıl İşlem ve Sertleştirme: Çeliğin mekanik özellikleri geliştirilir. 5. Test ve Kalite Kontrol: Çelik, standartlara uygunluğu açısından test edilir. 6. Son İşlemler ve Paketleme: Çelik ürünler, kullanıma uygun hale getirilir ve paketlenir.

Tavlama işleminin yapılma nedenleri şunlardır: Metali yumuşatmak ve sertliğini azaltmak. Sürekliliği ve sünekliği artırmak. İç gerilimleri ve çatlama riskini azaltmak. Mikroyapıyı düzenleyerek daha homojen bir yapı elde etmek. İşlemeyi ve şekillendirmeyi kolaylaştırmak. Tavlama işlemi, genellikle demir ve çelik gibi metallere uygulanır ve bu metallerin istenilen şekillere gelebilmesi için çeşitli ısıtma ve soğutma teknikleri kullanılır.

Brinell sertlik testi, genellikle homojen yapılı metallerde ve alaşımlarda kullanılır. Bazı kullanım alanları: Çelikler: Karbon çelikleri, paslanmaz çelikler ve alaşım çelikler. Dökme demir: Özellikle gri dökme demir ve beyaz dökme demir. Bakır ve pirinç alaşımları. Alüminyum alaşımları. Demir dışı metaller: Örneğin, kurşun. Çok ince yüzeyler veya çok sert kaplamalar için uygun değildir.

1015 karbon çeliğinin sertliği, Brinell sertlik (HB) değerine göre 98 ile 178 arasında değişmektedir. Çeliklerin sertlik değerleri, farklı test yöntemleriyle ölçülebilir ve her yöntemin uygulama şekli ile ölçüm birimi farklı olduğu için sertlik dönüşüm tabloları kullanılır. Daha kesin bir sertlik değeri için bir uzmana danışılması önerilir.

Argon TIG 175'in ne işe yaradığı hakkında bilgi bulunamadı. Ancak, TIG (Argon) kaynağının genel olarak ne işe yaradığı hakkında bilgi verilebilir. TIG (Argon) kaynağı, hassas ve yüksek kaliteli kaynaklar yapmak için kullanılan bir kaynak yöntemidir. TIG kaynağının bazı avantajları şunlardır: Çok çeşitli metal kalınlıkları için uygunluk. Temiz ve çekici kaynaklar. Isı girişinin kontrol edilebilir olması. Minimum duman ve sıçrama. Her pozisyonda kaynak yapabilme. TIG kaynağı, genellikle endüstriyel sektörlerde kullanılır.

Magnezyum nitrür (Mg3N2), çeşitli alanlarda kullanılan çok yönlü bir malzemedir: Seramik üretimi: Yüksek sıcaklık dayanımı nedeniyle yüksek sıcaklık seramiklerinin üretiminde kullanılır. Metalurji: Metal işleme ve alaşım üretiminde, metal bileşimlerinin özelliklerini iyileştirmek için kullanılır. Elektronik: Yüksek sıcaklık ve elektriksel iletkenlik özellikleri sayesinde elektronik bileşenlerin üretiminde kullanılır. Tarım: Bitki besin maddesi olarak kullanılabilir ve bitkilerin büyümesini destekleyebilir. Ayrıca, magnezyum nitrat (Mg(NO3)2) adlı başka bir magnezyum bileşiği, gübre olarak da kullanılır.

Granülasyon tekniği, küçük metal kürelerin (granül veya güverse) metal bir yüzeye ısıtılıp kaynaştırılmasıyla yapılır. İşte genel adımlar: 1. Granül Üretimi: - İnce teller, mandrel etrafına sarılarak bobin oluşturulur ve halkalar şeklinde kesilir. - Halkalar, ısıtılıp erime sıcaklığında küçük küreler haline getirilir. 2. Koloid Solüsyonu Hazırlığı: - Koloidal sert lehimleme için katı bakır formları ve organik bağlayıcı kombinasyonu kullanılır. 3. Yüzeye Yerleştirme: - Granüller, metal yüzeye yerleştirilir. 4. Kaynaştırma: - Tüm parça, yüzey ile küreler arasında kalıcı bağ oluşturacak şekilde yüksek bir sıcaklığa kadar ısıtılır. İlaç üretiminde granülasyon, küçük parçacıkları büyüterek daha kullanışlı hale getirir. Granülasyon işlemi, özel makineler gerektirdiğinden pahalı ve zaman alıcı olabilir.

Prof. Dr. M. Lütfi Öveçoğlu, İstanbul Teknik Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü'nde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. Araştırma alanları arasında nanokompozitler, bor/borür sentezi ve optoelektronik/lazer camlar bulunmaktadır. Öveçoğlu, 2024 yılı Mart ayında emekli olmuştur.

Fe-Fe3C (demir-sementit) sisteminde bulunan bazı fazlar: Ferrit (α-demir). Östenit (γ-demir). Sementit (Fe3C). Perlit. Ledeburit. Martenzit.

2080 yağ çeliği, aynı zamanda hava çeliği olarak da bilinir, yüksek karbon içeriği ve aşınma dayanımı ile öne çıkan bir soğuk iş takım çeliğidir. Özellikleri: Kimyasal bileşim: %2,00-2,35 karbon, %11,00-13,00 krom, %0,20-0,45 manganez ve silisyum. Isıl işlem: Isıl işlemle sertleştirilebilir, 62 Rockwell (HRC) sertliğe ulaşabilir. Kullanım alanları: Kesme kalıpları, kağıt ve plastik bıçakları, derin çekme ve sıvama kalıpları gibi soğuk şekillendirme işlemlerinde kullanılır. Avantajları: Yüksek sertlik ve dayanıklılık. Hızlı soğutma gerektiren uygulamalarda yüksek sıcaklık dayanımı. Dezavantajları: Düşük tokluk, kırılgan yapı. 2080 çelik, yağda sertleşebilen bir malzeme olup, adını ısıl işlem sırasında hava ortamında soğutulabilmesinden alır.

Metalurji çıkmış sorularına aşağıdaki kaynaklardan ulaşılabilir: yildizmetalurji.blogspot.com. malzemetreni.wordpress.com. metalbeyinlere.blogspot.com. bartin.edu.tr.

Evet, ST52 çelik galvanizlenebilir. Galvanizli ST52 çelik, sıcak daldırma yöntemiyle galvaniz kaplama yapılan dikişsiz veya dikişli çelik borulardır.