Laiklik

Cumhuriyet döneminde laiklik ilkesinin yerleşmesi için yapılan inkılaplar şunlardır: 1. Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922). 2. Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924). 3. Şeriye ve Evkaf Vekaletinin Kaldırılması (3 Mart 1924). 4. Tevhid-i Tedrisat Kanunu (3 Mart 1924). 5. Medreselerin Kapatılması (1925). 6. Medeni Kanun'un Kabulü (17 Şubat 1926). 7. Anayasa'dan "Devletin dini İslam'dır" Maddesinin Çıkarılması (10 Nisan 1928).

Sevan Nişanyan'ın "Yanlış Cumhuriyet" kitabı, Türkiye'nin güncel tarihini ve cumhuriyet dönemini ele alan bir eserdir. Kitapta, Nişanyan demokrasi, laiklik, kadın hakları ve devrimler gibi konularda 51 soruya yanıt vermektedir. Nişanyan, bu kitapta Türkiye'de pek popüler olmayan bazı görüşleri savunduğunu belirtmektedir.

Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun eğitim politikalarına etkileri şunlardır: 1. Eğitimde Birlik: Kanunla, ülkedeki tüm eğitim kurumları Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlanarak eğitimde birlik sağlandı. 2. Laik Eğitim: Eğitimde laiklik ilkesi benimsendi, din eğitimi dışındaki tüm eğitim kurumları laikleştirildi. 3. Medreselerin Kaldırılması: Medreseler kapatıldı ve din eğitimi sadece imam-hatip okulları ve ilahiyat fakülteleri gibi özel kurumlarda verilmeye başlandı. 4. Ortak Müfredat: Çağdaş ve bilimsel esaslara dayanan ortak bir müfredat uygulanmaya başlandı. 5. Fırsat Eşitliği: Kız ve erkek öğrencilerin aynı okullarda eğitim görmesi sağlanarak eğitimde fırsat eşitliği gerçekleştirildi. 6. Eğitim Kalitesinin Yükselmesi: İlkokul zorunlu ve parasız hale getirildi, okuma-yazma oranı arttı, öğretmen yetiştirme ve atama sistemi düzenlendi.

Seküler kelimesi iki farklı anlamda kullanılabilir: 1. Din merkezli olmayan, laik yaşama ait olan. 2. Yüzyıllık, yüzyılda bir olan.

Cenubi Garbi Kafkas Hükümeti'nin anayasası, demokratik ve laik ilkelere dayanmaktadır.

Türk'ün üç temel özelliği şunlardır: 1. Misafirperverlik: Türk toplumunda misafirperverlik önemli bir değerdir ve misafirlere özel bir şekilde davranılır. 2. Aile Bağları: Aile, Türk kültüründe temel yapı taşıdır ve bireyler arasındaki yardımlaşma, dayanışma ve sevgi bağları güçlüdür. 3. Laiklik: Türkiye Cumhuriyeti'nin temel niteliklerinden biri olan laiklik, din ve devlet işlerinin ayrılması, devletin akıl ve bilim ilkelerine göre yönetilmesi anlamına gelir.

Ahmet Necdet Sezer'in siyasi görüşü hakkında farklı yorumlar bulunmaktadır. Bazı kaynaklara göre Sezer'in siyasi görüşü şu şekilde özetlenebilir: Laiklik ve hukuk devleti. Tarafsız ve ilkeli tutum. Demokratik değerler. Diğer bir görüşe göre ise Sezer'in siyasi duruşu şu şekilde değerlendirilebilir: Siyasi atmosferin ürünü. Belirleyici tavır eksikliği. Ahmet Necdet Sezer, herhangi bir siyasi partiye üye olmamıştır.

Paris Komünü, 1871 yılında Paris'te kurulan devrimci hükûmet, çeşitli sosyal ve siyasi reformları savunmuştur. Bu reformlar arasında: Kilise ve devletin ayrılması: Dinsel yapıların özel mülk statüsüne indirilmesi ve laikliğin benimsenmesi. Öz denetim: Toplumun kendi kendini yönetmesi ve yerel meclislerin kurulması. Çocuk işçiliğinin kaldırılması: Çalışanların, sahibi tarafından terk edilen işletmeleri devralma hakkı. Ücretsiz eğitim: Herkese ücretsiz devlet okulları sistemi oluşturulması. Gece çalışmasının yasaklanması: İş yerlerinde gece işinin kaldırılması. Ayrıca, Komün, genel oy hakkı ve kadınlara eşit boşanma hakkı gibi hakları da savunmuştur.

8. sınıf inkılap tarihi ders kitabı sayfa 119'da genellikle Lozan Barış Antlaşması ile ilgili konular yer alır. Bu sayfada, Lozan Konferansı'nın önemi, Türkiye'nin egemenlik hakları ve antlaşmanın sonuçları gibi konular işlenir. Bazı sorular ve cevapları: İngilizler, Boğazlar ve İstanbul'u neden bırakmak istememiştir? - Stratejik ve ekonomik öneme sahip olmaları nedeniyle. Mudanya Konferansı öncesinde İngilizlerin diplomasi masasına oturmalarında hangi gelişmeler etkili olmuştur? - Türk ordusunun Büyük Taarruz'daki zaferi ve Yunan ordusunun ağır yenilgisi. Bu bilgiler, MEB yayınlarına ait ders kitaplarında yer alan tipik içeriklerdir.

Anayasa'nın 45. ve 46. maddeleri, tarım, hayvancılık ve bu üretim dallarında çalışanların korunması ile kamulaştırma ilkelerine dayanır. - Tarım, hayvancılık ve bu üretim dallarında çalışanların korunması ilkesi, devletin tarım arazilerinin amaç dışı kullanımını önleme, tarımsal üretimi artırma ve çiftçilere gerekli destekleri sağlama görevlerini içerir. - Kamulaştırma ilkesi ise, devletin özel mülkiyetteki işletme ve varlıkları belirli esas ve usullere göre kamulaştırma yetkisini düzenler. Bu ilkeler, Anayasa'nın genel esasları ve devletin temel görevleri arasında yer alır.

Cumhuriyet dönemi hukuk inkılabı, laiklik ilkesine dayanır.

Şeyhülislamlık makamı, 1924 yılında laiklik ilkesinin kabul edilmesiyle birlikte kaldırılmıştır.

Atatürk'ün "Söylev ve Demeçleri" adlı eserin üçüncü cildi, 1925-1938 yılları arasındaki söz ve yazıları içerir. Bu ciltte, Kurtuluş Savaşı'nın sonundan Atatürk'ün ölümüne kadar olan dönem ele alınır. Atatürk'ün Cumhuriyetin ilanından sonra gerçekleştirdiği devrimler ve modernleşme çabaları bu ciltte yer alan başlıca konulardır.

Laikliğin ilk adımı, 10 Nisan 1928 tarihinde 1924 Anayasası'nda yapılan değişiklik ile "devletin dini İslamdır" ibaresinin kaldırılmasıdır.

Türk Kanunu Medenisi, Osmanlı Devleti'nin yetersiz kalan Mecelle adlı medenî kanununun yerine çağdaş bir toplum düzenine ulaşmak amacıyla kabul edilmiştir. Bu kanunun kabul edilme nedenleri arasında: - Laik hukuk sisteminin oluşturulması ihtiyacı; - İsviçre Medenî Kanunu'nun dünya çapında en yeni, pratik ve demokratik bir kanun olarak kabul edilmesi; - Kadın-erkek eşitliğinin sağlanması ve kadınlara ekonomik hayatta erkeklerle eşit haklar tanınması gerekliliği.

Niyazi Berkes, Türkiye'nin çağdaşlaşması ve laikleşmesi konularını savunmuştur. Berkes'in temel görüşleri şunlardır: 1. Batılılaşma, laikleşme, çağdaşlaşma ve milliyetçiliğin bir birleşimi olarak görülmelidir. 2. Osmanlı Devleti'ni feodal bir toplum olarak değil, "Doğu despotizmi" kavramıyla açıklamak gerekir. 3. Devlet ve toplum arasındaki kopukluk, toplumsal durgunluğun ve evrimleşmenin önündeki bir engeldir. 4. Gelenek, dinle karıştırılmamalı ve çağdaşlaşma sürecinde din, kutsallaştırılmış gelenek boyunduruğundan kurtulma olarak görülmelidir. 5. Cumhuriyet dönemi, önceki çağdaşlaşma çalışmalarından farklı olarak devrim niteliği taşır ve Türk toplumunu çağdaş medeniyet seviyesine çıkarma yolunda önemli bir adımdır.

Anglo-Sakson tipi laiklik, din ve devletin ayrı olduğu, devletin tüm dinlere eşit mesafede durduğu ve tüm inançların koruyucusu olduğu bir sistemdir. Bu anlayışta: Devlet, ibadethane yapmaz ve cemaate karışmaz. Din görevlilerine maaş bağlamaz. Dindar nesil yetiştirme gibi politikalar gütmez. Anglo-Sakson laiklik, ABD ve İngiltere gibi ülkelerde uygulanır.

Karma eğitim Türkiye'de 1927-1928 öğretim yılında başlamıştır. Laik eğitim ise, 3 Mart 1924'te kabul edilen Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde laiklik ilkesinin benimsenmesiyle sağlanmıştır.

Çalışan Sen sendikasının siyasi görüşü, demokratik, laik, sosyal adalet ve hukuk devleti anlayışı içinde çalışmak olarak belirtilmiştir.

Abdi İpekçi, demokratik sosyalizm siyasi görüşünü savunmuştur. Yazılarında Atatürkçülüğü, barışı, düşünce özgürlüğünü, ülkenin bağımsızlık ve bütünlüğünü savunan İpekçi, 1970'li yıllardaki iç huzursuzluk ve terörün önlenmesi için iktidar ile muhalefetteki siyasi liderler arasında yapıcı bir uzlaşı sağlanmasından yana olmuştur. Eski Dışişleri Bakanı İsmail Cem ile kuzen olan Abdi İpekçi, Türkiye’de sosyalizmle sosyal demokrasi arasındaki köprüyü kuran bir gazeteci olarak da kabul edilir.